Kiedy jesteśmy mali boimy się wymyślonych potworów, podczas gdy te najgorsze przechodzą koło nas na ulicy każdego dnia. To właśnie ludzie, robią innym ludziom największą krzywdę.
Ludzie o silnych tendencjach narcystycznych, grają ofiarę i przekręcają rzeczywistość, projektują i nienawidzą innych. Obserwujemy, jak używają słownych obelg, jak manipulują, jak używają różnych toksycznych technik kłótni, jak regulują szacunek do siebie poprzez krzywdzenie innych, jak działają, gdy czują się zdenerwowani lub zagrożeni, i tak dalej. Ale narcyzi to nie całe zło tego świata… Dzisiaj przyjrzymy się niektórym mrocznym cechom, które łączą ludzi, którzy są złośliwi i krzywdzą innych.
Mroczna Triada
Popularną koncepcją stosowaną w psychologii jest Mroczna Triada. Odnosi się do trzech kategorii osobowości, które wiążą się z nieludzko-manipulacyjnym stylem interpersonalnym i następującymi cechami: krótkoterminową i wyzyskującą strategią nawiązywania relacji, impulsywnością, niską samokontrolą, zachowaniami ryzykownymi, dyskredytowaniem przyszłości, agresją i samolubstwem .
Te trzy kategorie to:
- Narcyzm, który charakteryzuje egoizm, brak empatii i toksyczna duma.
- Makiawelizm, który polega na wyzysku i manipulacji innych, lekceważeniu moralności i skupia się na toksycznym interesie własnym oraz oszustwie.
- Psychopatia, która obejmuje zachowania aspołeczne, słabą kontrolę impulsów, samolubstwo, nieczułość i brak wyrzutów sumienia.
Chociaż koncepcyjnie te kategorie są odrębne, istnieje wyraźny związek między nimi – płynnie nachodzą na siebie, przenikają się.
Co więcej, wszystkie te cechy są często przypisywane temu, co określamy mianem ludzi o tendencjach narcystycznych i tym, co inni powszechnie określają jako narcyzów, socjopatów, sprawców przemocy, psychopatów, manipulatorów lub toksycznych ludzi. Dotyczy to również innych cech, takich jak paranoja, iluzja i zależność od podziwu i uwagi.
Ta klasyfikacja nie jest najbardziej użyteczna, ale pomaga w identyfikacji toksycznych cech charakteru. Czego dokładnie powinniśmy się bać? Mrocznego czynnika osobowości…
Mroczny czynnik osobowości – czynnik D
Niedawno wprowadzono nową teorię, która odróżnia dziewięć mrocznych cech, jakie określono poniżej:
- Egoizm: nadmierne zaabsorbowanie własnymi korzyściami kosztem innych i społeczności.
- Makiawelizm : manipulacyjna, bezduszna postawa i przekonanie, iż cele uzasadniają środki.
- Zwalnianie moralne: styl przetwarzania poznawczego, który pozwala zachowywać się nieetycznie, nie odczuwając dystresu.
- Narcyzm : nadmierna absorpcja siebie, poczucie wyższości i skrajna potrzeba uwagi innych.
- Uprawnienia psychologiczne: powtarzające się przekonanie, iż ktoś jest lepszy od innych i zasługuje na lepsze traktowanie.
- Psychopatia: brak empatii i samokontroli w połączeniu z zachowaniem impulsywnym.
- Sadyzm: pragnienie wyrządzania szkody psychicznej lub fizycznej innym dla własnej przyjemności lub na dla swoich korzyści.
- Toksyczny egoizm: chęć dalszego podkreślania własnego statusu społecznego i finansowego.
- Złośliwość : destrukcyjność i gotowość wyrządzania krzywdy innym, choćby jeżeli ktoś szkodzi w tym procesie sam sobie.
Podczas gdy te cechy często nakładają się na siebie, teoria Mrocznego czynnika osobowości (D) sugeruje, iż te cechy mają wspólny „mroczny rdzeń”. Tak więc, jeżeli dana osoba ma jedną z tych tendencji, prawdopodobnie również ma ich więcej.
Profesor Ingo Zettler wyjaśnia: „… ciemne aspekty osobowości ludzkiej mają również wspólny mianownik, co oznacza, iż - podobnie jak w przypadku inteligencji – można powiedzieć, iż wszystkie są wyrazem tej samej tendencji dyspozycyjnej. Na przykład u danej osoby czynnik D może przejawiać się w większości jako narcyzm, psychopatia lub jedna z innych ciemnych cech lub ich kombinacja.
(…) Można po prostu stwierdzić, iż dana osoba ma wysoki współczynnik D. Współczynnik D wskazuje, jak bardzo prawdopodobne jest, aby dana osoba zaangażowała się w zachowanie związane z jedną lub kilkoma ciemnymi cechami”.*
Oznacza to, iż osoba, która ma wyższy współczynnik D i wykazuje szczególne wrogie zachowanie, jak chęć poniżenia innych, będzie również miała większe prawdopodobieństwo zaangażowania się w inne wrogie działania, takie jak kłamanie, oszustwo lub kradzież.
Właśnie dlatego najlepiej unikać „Mrocznych” na swojej drodze. Kiedy widzimy, iż coś jest nie tak, prawdopodobnie to nie jedyna mroczna cecha napotkanej osoby. zwykle gwałtownie się o tym przekonujemy, bo jedynego, czego potrzeba, by „Mroczny” pokazał na co go stać, to odrobina czasu…
Nie ma znaczenia, jaki model wybierzesz, aby zrozumieć, jak bezczelny, złośliwy, czy zły jest „toksyczny”, którego właśnie spotkałeś.
Teoria Mrocznego czynnika osobowości (D) czyni to jeszcze jaśniejszym, sugerując, iż ludzie, którzy nie dbają o ranienie innych dla osobistych korzyści, robią to na różne sposoby, ale mają wspólny „ciemny” mianownik. Rozumiejąc, jak działa osoba, która ma ciemne cechy, możemy zauważyć je wcześniej i lepiej się przed nimi chronić.
źródło: * University of Copenhagen. (2018, September 26). Psychologists define the ‘dark core of personality’. ScienceDaily. Retrieved October 14, 2018, psychcentral.com
