Choroby tętnic kończyn dolnych – czynniki ryzyka i profilaktyka

Choroby tętnic kończyn dolnych są wynikiem postępujących zmian miażdżycowych, które prowadzą do niedokrwienia, bólu, ograniczenia sprawności, a w skrajnych przypadkach – do amputacji. najważniejsze znaczenie ma wczesne rozpoznanie czynników ryzyka oraz wprowadzenie odpowiedniej profilaktyki. Prawidłowa dieta, regularna aktywność fizyczna i adekwatna pielęgnacja stóp pozwalają spowolnić rozwój choroby i poprawić jakość życia pacjenta.

Czynniki ryzyka choroby kończyn dolnych:

• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzyca,
• palenie tytoniu,
• otyłość
• podwyższenie stężenia cholesterolu LDL/ zaburzenia lipidowe,
• picie zbyt małej ilości płynów (wody, herbaty) w bilansie dziennym,
• brak aktywności fizycznej, minimalna ilość kroków,
• nadużywanie alkoholu,
• obrzęki, niedokrwienie kończyn dolnych, chodzenie w ciasnym i opiętym obuwiu,
• dieta ciężko strawna z przewagą potraw tłustych i węglowodanów prostych,
• rany na kończynach dolnych.

Dieta – jest jedną z istotniejszych czynników profilaktyki i leczenia choroby tętnic. Zdecydowanie lekkostrawna, oparta na diecie dla cukrzyków, która jest bardzo zdrową dietą. Prawidłowa dieta zmniejsza odkładanie się blaszki miażdżycowej. Jedzenie posiłków 5 razy dziennie z zawartością owoców i warzyw. Jedzenie ryb zwłaszcza tych zawierających kwasy omega-3, czyli dieta śródziemnomorska. Dieta wegańska również zalicza się do odpowiednich, jednak dobrze dobrana przez dietetyka.

Zaleca się spacer, który nie tylko przy otyłych pacjentach z chorobą tętnic kończyn dolnych, powinien być wprowadzony w codziennym programie dnia. Spacer powinien odbywać się chodząc dosyć szybkim i sprężystym krokiem, aby czuć podczas chodu pracę mięśni łydki, podudzia i pośladków. Wydolność fizyczną poprawi również jazda na rowerze, pływanie czy nording walking, oczywiście o ile nie ma zdecydowanych przeciwwskazań lekarskich. Dobór odzieży powinien być tak dostosowany do otyłości, tak aby nie uciskał co powiększyłoby problem niedokrwienia.

Chory samodzielnie powinien zadbać o stan stóp, dbając szczególnie, aby były dobrane buty niepowodujące ucisku i/ oraz dyskomfortu podczas chodzenia. Pielęgnacja stóp w domu (kiedy nie ma żadnych ran, ani innych przeciwwskazań) może odbywać się poprzez moczenie stóp w solach. Masaż i natłuszczanie skóry stóp zapobiega rogowaceniu i pękaniu, co w przypadku choroby niedokrwiennej może spowodować gwałtownie ranę i owrzodzenie. Leczenie wszelkich ran w obrębie stóp, jest dość trudne i powolne. Rany z racji braku dokrwienia gwałtownie się pokrywają włókniakiem martwiczym, a w przypadku powikłań może to doprowadzić do amputacji.

Źródło: Pełny tekst: Edukacja terapeutyczna w leczeniu chorych na miażdżycę tętnic kończyn dolnych, Renata Piotrkowska – Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 1/2011 (termedia.pl)