W Türkiye (Turcji) chleb gości na każdym stole – od wiejskich kuchni po miejskie restauracje i kawiarnie. Jednak chleb to coś więcej niż tylko podstawowy produkt spożywczy – to żywe dziedzictwo tych ziem. Głęboko zakorzeniona tradycja wypieku chleba w Anatolii, jednym z najstarszych ośrodków osiadłego życia, sięga tysięcy lat wstecz, a każde nowe odkrycie archeologiczne na terenie Türkiye (Turcji) dopisuje kolejny rozdział do tej starożytnej historii. Znaleziska w postaci bochenków i narzędzi związanych z wypiekiem chleba stanowią namacalny dowód kultury kulinarnej, która rozwijała się i doskonaliła przez tysiąclecia.
Najstarsze tradycje pieczenia chleba w Anatolii
Najnowsze odkrycia archeologiczne w Anatolii ujawniają starożytne początki chleba, rzucając nowe światło na bogate dziedzictwo kulinarne Türkiye (Turcji). Na wpisanym na listę UNESCO stanowisku Çatalhöyük w prowincji Konya, archeolodzy odkryli chleb na zakwasie sprzed 8600 lat w pobliżu pozostałości zniszczonego pieca. Datowany na około 6600 r. p.n.e., chleb uważany jest za jeden z najstarszych, jakie kiedykolwiek znaleziono.
Podobnie, na stanowisku Küllüoba w prowincji Eskişehir odkryto, jak się uważa, najstarszy na świecie chleb na zakwasie, sprzed 5000 lat. Analizy składu wykazały obecność pszenicy płaskurki i soczewicy. Chleb został wypieczony w temperaturze około 140°C, przy czym jego fragment został celowo odłamany i spalony, jako część rytuału płodności, a następnie zakopany nieopodal progu pomieszczenia w tylnej części domu.
To niezwykłe odkrycie pokazuje, jak ściśle powiązane były praktyki produkcyjne i religijne w życiu społecznym tamtego okresu.
Z kolei wykopaliska w starożytnym mieście Topraktepe (Eirenepolis) w prowincji Karaman ujawniły pięć zwęglonych bochenków datowanych na VII–VIII wiek n.e. Eksperci przypuszczają, iż mogły one być chlebami o charakterze sakralnym używanymi podczas wczesnochrześcijańskich obrzędów. W ruinach Harran w regionie Şanlıurfy, jednej z najstarszych osad na świecie, odkryto natomiast formę do chleba z wzorem w kształcie rombu (podobnym do wzoru baklawy). Uważa się, iż została wykonana około 800 lat temu i dostarcza cennych wskazówek dotyczących sposobów przygotowywania spożywanego na co dzień chleba.
Niezliczone wypieki – od puszystych bułeczek śniadaniowych po sycące bochenki
Te starożytne odkrycia rzucają światło na głęboko zakorzenioną w Anatolii kulturę chleba i wypieków. Tradycja ta, sięgająca tysięcy lat, wciąż jest obecna w Türkiye (Turcji) w bogatej różnorodności regionalnych odmian. Tradycyjne piekarnie i osoby piekące w domu z pasją przygotowują dziesiątki rodzajów pieczywa i wypieków, korzystając z lokalnych składników.
Kultowy turecki placek: Pide
W Türkiye (Turcji) klasyczny chleb somun podaje się do każdego posiłku, jednak w całym kraju istnieją dziesiątki regionalnych odmian, na których powstanie mają wpływ lokalne składniki, klimat i wielowiekowe tradycje. Jednym z najbardziej znanych rodzajów jest „pide”, czyli gruby placek najczęściej wypiekany w piecach opalanych drewnem.
Tradycje Türkiye (Turcji) wpisane na listę UNESCO: Lawasz i Yufka
Dwa inne rodzaje chleba – lawasz i yufka, zajmują szczególne miejsce w kulinarnej kulturze Türkiye (Turcji). Od wieków w Anatolii ich przygotowywanie jest wspólnym zajęciem kobiet, które wałkują cienkie placki z ciasta, by zrobić zapasy na zimę lub przygotowywać je na specjalne okazje, takie jak na przykład wesela.
Chleb od czasów prehistorycznych stanowi nieodłączny element życia i kultury Anatolii, a w Türkiye (Turcji) można dziś nie tylko poznać jego historię, ale i spróbować wielu wciąż wypiekanych jego odmian.
Biuro prasowe Biura Radcy ds. Kultury i Informacji Ambasady Turcji w Polsce
