Zupa jagodowa i kisiel ze śmietaną. Specjały z peerelowskich barów mlecznych

Zdjęcie: Bary mleczne w PRL-u. Menu - Pyszności; Fot. NAC

Bary mleczne towarzyszą nam już od ponad stu lat! Pierwszy taki lokal powstał u schyłku XIX wieku i przyjął się na tyle dobrze, iż na przestrzeni lat zaczęły powstawać kolejne i koleje. Do dzisiaj z chęcią odwiedzamy bary mleczne, wiedząc, iż dostaniemy tam uczciwy, domowy obiad. Zobacz poniżej na archiwalnych zdjęciach sprzed ponad 50 lat, jak niegdyś wyglądało menu w barach mlecznych. Co serwowano? Jak bardzo peerelowski jadłospis różni się od dzisiejszego?

Bary mleczne upowszechniły się w okresie międzywojennym i później, w okresie powojennym. Nazwa pochodzi od przewagi dań mlecznych, jarskich nad innymi. W jadłospisie występowały także potrawy oparte na jajkach (np. omlety), kaszach, czy mące (np. pierogi), a znacznie rzadziej mięsne. W okresie PRL nastąpił szczególnie intensywny rozwój tego typu placówek. Większość z nich należała do Spółdzielni Spożywców „Społem”.

Przeczytaj również: W PRL-u była niedzielnym rarytasem. Dziś niesłusznie odchodzi w zapomnienie

Bary mleczne. Ponad 120-letnia tradycja

Pierwszy bar mleczny otworzył w Warszawie w roku 1896 Stanisław Dłużewski. Interes okazał się na tyle dochodowy, iż również inni przedsiębiorcy zaczęli podejmować się podobnej działalności. W 1918 roku idea barów mlecznych rozprzestrzeniła się na cały kraj. W następujących latach kryzysu popularność barów mlecznych wzrosła jeszcze bardziej, a specjalne rozporządzenia ministerialne regulowały wielkość, skład i ceny potraw, tak by były one dostępne także dla uboższych ludzi.

Dla barów mlecznych okresu PRL charakterystyczne były talerze i kubki z grubej ceramiki z niebieskimi obwódkami, często wyszczerbione. Znakiem rozpoznawczym były też sztućce z odlewu aluminiowego, stoliki z blatami z laminatu bez obrusów i krzesła ze stalowych spawanych prętów. Wskutek słabej wentylacji w salach unosiły się zapachy z kuchni.

Co można było zjeść w barach mlecznych w okresie PRL-u? Zobacz menu z lat 70.

Bary mleczne charakteryzowały i po dziś dzień charakteryzują niskie ceny dań (te często podawane są z dokładnością do jednego grosza, bez zaokrągleń). Mimo przekształceń gospodarczych i politycznych pewna liczba barów mlecznych istnieje do dziś. W Nowej Hucie znajdziemy cztery działające pod szyldem „Społem”. Co ciekawe, w latach pięćdziesiątych XX w. w niektórych barach mlecznych oferowano także piwo.

Jak widzimy na archiwalnych zdjęciach, jadłospis w barach mlecznych zawierał niemało pozycji. Mamy twarożki ze śmietaną o różnych smakach, zupę mleczną z ryżem lub makaronem, a także pomidorową, jarzynową, a choćby chłodnik z jajkiem czy grochową z boczkiem. Na uwagę zasługuje zupa jagodowa z makaronem – czyli peerelowskie danie na upały z sentymentem odtwarzane do dzisiaj.

Zobacz menu z baru mlecznego datowane na przełom lat 60. i 70.