Osoby starsze bardzo często nie zaciągają kredytów z przyjemności, ale z konieczności. Potrzeba zakupu leków, naprawy mieszkania czy wsparcia bliskiego powoduje, iż sięgają po ofertę, która wydaje się łatwa i szybka. Z czasem okazuje się jednak, iż była to pułapka. Jak opisano w danych: „Opłakany stan finansów seniorów to zwykle wypadkowa wielu czynników – od kredytów i pożyczek w parabankach, przez nieprzewidziane wydatki, aż po nadmierną ufność, naiwność, niewystarczającą świadomość finansową oraz mniejszą biegłość w identyfikowaniu cyfrowych zagrożeń”.
Problem potęguje fakt, iż oszuści doskonale znają słabości tej grupy. W samym pierwszym półroczu 2025 roku doszło do 9 954 oszustw wymierzonych w osoby starsze. A przecież wiele przypadków nigdy nie trafia do statystyk.
Upadłość konsumencka jako forma ochrony godności
Choć większość kojarzy upadłość z wielkimi firmami, to od lat dostępna jest również dla zwykłych obywateli. Procedura ta pozwala nie tylko zatrzymać egzekucję, ale także odzyskać kontrolę nad własnym życiem.
„To również często jedyna szansa, by rozpocząć życie na nowo – bez stresu, widma windykacji i zajęć komorniczych. W określonych przypadkach istnieje możliwość całkowitego umorzenia długów”.
Seniorzy nie muszą się obawiać, iż ktoś będzie ich rozliczał z każdego wydanego grosza. Liczy się, iż nie są już w stanie samodzielnie wyjść z zadłużenia.
Co dokładnie robi sąd w takim przypadku?
Wbrew powszechnej opinii sędzia nie wydaje wyroku skazującego, ale konstruuje plan działania. „Sąd na początek ustali plan spłaty wierzycieli, choćby o ile dłużnik nie jest w stanie regularnie spłacać swoich zobowiązań. Sąd zdecyduje, w jakim stopniu i przez jaki czas dłużnik ma spłacać swoje długi biorąc pod uwagę jego możliwości finansowe i sytuację życiową”.
Oznacza to, iż emeryt nie musi już negocjować z każdą instytucją oddzielnie. Całą sprawę przejmuje wymiar sprawiedliwości.
Plan spłaty – koniec życia w niepewności
Największą zaletą tej procedury jest to, iż istnieje wyraźnie określony moment zakończenia długu. „Okres, w jakim dłużnik ma regulować zobowiązania (zazwyczaj nie dłuższy niż 36 miesięcy, ale także choćby 84 miesiące jeżeli w grę wchodzi rażące zaniedbanie), oraz to, jaka część długów zostanie umorzona po zakończeniu planu”.
Po tym czasie nie trzeba już oglądać się za siebie. Pozostałe zobowiązania po prostu znikają.
Czy komornik może zająć cały dochód seniora?
To jedno z najczęściej zadawanych pytań wśród zadłużonych. Odpowiedź brzmi: nie. choćby przy egzekucji obowiązują limity. „W przypadku emerytur i rent, syndyk lub komornik może potrącić maksymalnie 75 proc. świadczenia, przy czym seniorowi musi zostać co najmniej 1331,03 zł netto do dyspozycji”.
Oznacza to, iż nikt nie ma prawa pozbawić starszej osoby środków na jedzenie i leki.
Kto może liczyć na natychmiastowe umorzenie?
Prawo przewiduje wyjątkowe sytuacje, w których nie ma sensu przedłużać postępowania. „Sąd może także od razu umorzyć długi jeżeli dłużnik jest trwale niezdolny do jakichkolwiek spłat. Jak informuje Ministerstwo Sprawiedliwości, najczęściej dotyczy to emerytów prowadzących jednoosobowe gospodarstwo domowe, którzy otrzymują świadczenia zbliżone do najniższej emerytury. W takich przypadkach dalsze egzekwowanie długu byłoby po prostu bezcelowe i niehumanitarne”.
To rozwiązanie szczególnie ważne dla osób samotnych, które nie mają wsparcia bliskich.
Rosnący odsetek zadłużonych seniorów to sygnał alarmowy
Zważywszy, iż osoby starsze stanowią już „niemal 26 proc. populacji Polski”, nie można traktować tego problemu jako jednostkowego. To kwestia społeczna. A skoro istnieje narzędzie, które działa, należy o nim mówić głośno.
