Wstyd i strach potrafią skutecznie odwodzić nas od badań, które powinny być tak samo naturalne jak kontrola u dentysty. Wśród wszystkich badań, jakie możemy wykonać, testy na choroby przenoszone drogą płciową (STI) wciąż budzą najwięcej emocji i wstydu. Choć świadomość seksualna rośnie, infekcji przybywa z roku na rok. Czas to zmienić.
CZYM WŁAŚCIWIE SĄ STI?
Istnieje ponad 20 różnych rodzajów infekcji przenoszonych drogą płciową. Najczęściej diagnozowane to: wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), chlamydioza, rzeżączka, opryszczka narządów płciowych i – powracająca niczym z epoki wiktoriańskiej – kiła. STI to także m.in. wszawica łonowa, kłykciny kończyste, HIV, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, rzęsistkowica, bakteryjne zapalenie pochwy czy zapalenie narządów miednicy mniejszej.
W Polsce najczęściej diagnozowane choroby to kiła, rzeżączka i chlamydioza, nazywane często „złotą trójcą”. Z powodu wstydu i stygmatyzacji STI są niedoszacowane, a ich liczba rośnie. W 2023 roku odnotowano ponad 5 tysięcy przypadków kiły, chlamydiozy i rzeżączki, a liczba zakażeń HIV wzrosła do 2876. W rzeczywistości zakażonych osób może być znacznie więcej z powodu bezobjawowego przebiegu chorób i braku zgłaszania się na badania. Najbardziej narażoną grupą wiekową są osoby w wieku 15–24 lata, ale infekcje dotyczą wszystkich, niezależnie od wieku, płci czy stylu życia.
JAK WYGLĄDAJĄ TESTY NA STI?
Badania nie są częścią standardowej profilaktyki – trzeba o nie poprosić samodzielnie. Nie istnieje też jedno badanie, które wykryje wszystkie infekcje naraz – każde wymaga osobnego testu. Najczęściej warto przetestować się pod kątem chlamydiozy, opryszczki czy rzeżączki – zwłaszcza iż niektóre infekcje mogą przebiegać bezobjawowo.
W zależności od podejrzenia, lekarz lub pielęgniarka mogą wykonać:
- test moczu (na chlamydiozę i rzeżączkę),
- test z krwi (na opryszczkę, HIV, kiłę, WZW B),
- wymaz z policzka (na HIV),
- wymaz z pochwy, szyjki macicy, odbytu lub gardła (na HPV, chlamydiozę, rzeżączkę, opryszczkę).
Podczas badania lekarz może też obejrzeć okolice intymne w poszukiwaniu zmian skórnych, owrzodzeń, wysypki czy wydzieliny. Na wyniki trzeba zwykle poczekać kilka dni (czasem nieco dłużej).
KIEDY I JAK CZĘSTO SIĘ BADAĆ W KIERUNKU STI?
Regularne testy pozwalają szybciej reagować i chronić nie tylko siebie, ale i osobę partnerską. Każda osoba aktywna seksualnie może i powinna się badać – niezależnie od tego, czy ma objawy, czy nie. choćby jeżeli partner_ka wydaje się „zaufany_a”, zawsze warto używać prezerwatywy lub innej formy ochrony przy seksie oralnym i penetracyjnym.
Jak często się testować?
- Jeśli jesteś bardzo aktywny_a seksualnie – choćby co trzy miesiące.
- Jeśli masz jednego partnera i jesteście w stałej relacji – raz w roku.
- Jeśli zmieniasz partnerów – co sześć miesięcy.
GDZIE MOGĘ WYKONAĆ TEST W KIERUNKU STI?
W Polsce dostęp do testów staje się coraz łatwiejszy – można je wykonać w punktach konsultacyjno-diagnostycznych (PKD), poradniach chorób zakaźnych czy prywatnych laboratoriach. Coraz więcej miejsc umożliwia też wykonanie anonimowych testów.
Test na STI to nie powód do wstydu, tylko przejaw odpowiedzialności i troski – o siebie i innych.
