Badania profilaktyczne powinny regularnie robić kobiety od ukończenia 20. roku życia. Oczywiście, wraz ze zmianą wieku kobiety, zmienia się również zakres i częstotliwość badań. Niby wszyscy wiemy, iż należy je wykonywać, a jednak gdzieś nam to umyka. Dopóki nie nadejdzie sądny dzień i w naszych rękach nie pojawi się skierowanie na badania umiejętności pracy, odwlekamy tak długo, jak tylko się da. Czasem, aby uspokoić swoje sumienie zrobimy sami morfologię i wydaje nam się, iż skoro o siebie dbamy, jesteśmy bezpieczne.
Sprawdź, jakie badania profilaktyczne powinnaś wykonać, gdy skończysz 20, 30 i 40 lat.
Badania profilaktyczne dla 20. latki
- Krew i mocz. To badania standardowe, warto więc kontrolnie wykonać morfologię, OB i ogólne badanie moczu. To pozwoli na wykrycie stanów zapalnych, anemii, określi kondycję układu moczowego. Poza tym należy oznaczyć poziom glukozy, szczególnie jeżeli w rodzinie pojawiała się cukrzyca lub kobieta cierpi na nadwagę. Podobnie kontrolujcie poziom cholesterolu, który wpływa na powstanie zmian miażdżycowych.
- Cytologia. Wykonuje się ją w gabinecie ginekologicznym, celem wykrycia wczesnych postaci raka szyjki macicy. Badanie przeprowadza się raz w roku przez pierwsze 3-4 lata po rozpoczęciu współżycia , a następnie powtarza nie rzadziej, niż co 3 lata. Ale tak naprawdę warto wykonywać ją co roku podczas wizyty u ginekologa – rak szyjki macicy dotyka młodych kobiet, a badanie jest całkowicie nieinwazyjne.
- USG ginekologiczne. Pozwala na wykrycie zmian w obrębie narządów rodnych, a po ukończeniu 25 lat, warto zgłaszać się na nie co 2 lata.
- USG jamy brzusznej. Przed trzydziestką dobrze jest choć raz przeprowadzić kontrolę jamy brzusznej, aby podejrzeć funkcjonowanie organów takich jak trzustka, wątroba czy woreczek żółciowy.
- USG piersi. To badanie przydatne w profilaktyce nowotworu piersi, powinno przeprowadzać się u kobiet po 25 roku życia, zgodnie z zaleceniem lekarza (zazwyczaj raz na 2 lata)
- RTG klatki piersiowej. Specjaliści zalecają powtarzanie tego badania raz na 5 lat, aby wykryć zmiany jakie mogą pojawić się w płucach.
Ponadto raz w miesiącu, pomiędzy 6 a 9 dniem cyklu wykonujcie przed lustrem samobadanie piersi. Warto poprosić lekarza ginekologa, by pierwsze badanie wykonał w gabinecie, przeprowadzając instruktaż. Taka profilaktyka we własnych czterech ścianach pozwoli na wykrycie niepokojących zmian w piersiach.
Badania profilaktyczne dla 30. latki
Fot. iStock/AJ_WattBadanie krwi i moczu. Morfologia, OB, badanie moczu to badania o których powinny pamiętać kobiety z każdym wieku. Standardowo wystarczy wykonywać ten zestaw profilaktycznie co dwa lata, to pozwoli wykryć stany zapalne i pewne nieprawidłowości, które mogą wymagać pogłębionej diagnostyki.
Glukoza we krwi. Dla zdrowej kobiety wystarczy, gdy poziom glukozy we krwi oznaczy raz na 5 lat. Osoby zagrożone cukrzycą, borykające się z nadwagą, prowadzący statyczny tryb życia, powinny sprawdzić jej poziom badaniem raz do roku.
Ciśnienie krwi. Powinnaś mierzyć je przynajmniej raz do roku, a jeżeli cierpisz na nadciśnienie, zgodnie z zaleceniem lekarza.
Lipidogram. To badanie brzmi dla większości kobiet jeszcze dość obco. Warto jednak włączyć go do standardowych badań, ponieważ pozwala on na określenie poziomu dobrego i złego cholesterolu, co jest istotne w profilaktyce choroby wieńcowej, zawału serca i udaru mózgu. Wystarczy, ze raz na dwa lata będziesz o tym pamiętać, a jeżeli jesteś w grupie ryzyka, badanie raz do roku powinno zapobiec problemom.
USG przezpochwowe. Dzięki temu badaniu, lekarz jest w stanie wykryć raka jajnika, gdy nie daje on jeszcze objawów, oraz dokładnie skontrolować stan narządów rodnych. Badanie, o ile lekarz nie zleci inaczej, powinno się wykonywać raz na dwa lata.
Cytologia. Tu sprawa wygląda następująco niezależnie od wieku kobiety. Badanie przeprowadza się raz w roku przez pierwsze 3-4 lata po rozpoczęciu współżycia, a następnie powtarza nie rzadziej, niż co 3 lata. Ale tak naprawdę warto wykonywać ją co roku podczas wizyty u ginekologa – rak szyjki macicy dotyka młodych kobiet, a badanie jest całkowicie nieinwazyjne.
Badanie piersi. W domu wykonuj je raz w miesiącu, pomiędzy 6 a 9 dniem cyklu wykonujcie przed lustrem samobadanie piersi. Po wejściu w 30 rok życia, zgłoś się na badanie USG piersi. jeżeli wynik jest prawidłowy, a ty nie należysz do “grupy ryzyka”, badanie wystarczy powtarzać raz na 2 lata
RTG klatki piersiowej. Pamiętaj o tym raz na 5 lat, o ile nie jesteś nałogowym palaczem, wtedy prześwietlaj płuca częściej, co 2-3 lata
USG jamy brzusznej. jeżeli nie dzieje się nic niepokojącego, wystarczy iż wykonasz to badanie raz na 5 lat.
Badania profilaktyczne dla 40. latki
Fot. iStock/Rak piersi objawyBadania z krwi. Morfologia pozwalająca zdiagnozować różne stany zapalne organizmu, to obowiązek. Poza nią należy wykonać również badanie stężenia hormonów: estriadolu regulującego cykl miesiączkowy, oraz hormonów tarczycowych TSH i FSH, ponieważ w tym wieku często pojawiają się kłopoty właśnie z tarczycą. Sprawdź również poziom magnezu, fosforu i wapnia, których niedobory prowadzą do osteoporozy, oraz zaburzenia pracy układu krwionośnego.
Badanie moczu. Pozwoli wykryć stany zapalne i pewne nieprawidłowości układu moczowego, które mogą wymagać pogłębionej diagnostyki. jeżeli jesteś zdrowa, wystarczy o nim pamiętać raz na dwa lata.
Glukoza. Sprawdzaj jej poziom co dwa lata, a jeżeli cierpisz na otyłość, lub cukrzycę w rodzinie, badanie wykonaj dwa razy do roku, lub zgodnie z zaleceniem lekarza. Z wiekiem maleje tempo przemiany materii, przybywają kilogramy a wraz z nimi rośnie ryzyko zachorowania na cukrzycę.
Lipidogram. Pozwoli on określić poziom cholesterolu HDL i LDL oraz trójglicerydów, więc warto wykonać go raz na dwa lata. jeżeli zachodzi ryzyko zachorowania na chorobę wieńcową, wykonuj badanie częściej.
Ciśnienie krwi. Należy je mierzyć przynajmniej raz do roku, a przy nadciśnieniu które może pojawić się wraz z wiekiem, kontroluj je częściej. Niekontrolowane nadciśnienie obciąża serce, które nie jest już tak wydajne jak przed dekadą.
USG jamy brzusznej. Profilaktycznie raz na pięć lat wykonuj to badanie, by sprawdzić faktyczny stan wątroby, dróg żółciowych oraz innych organów wewnętrznych.
RTG klatki piersiowej. Wystarczy wykonać je raz na pięć lat, a jeżeli palisz papierosy, raz na dwa-trzy lata. Dzięki RTG wzrosną szanse uchwycenia chorób płuc w ich wczesnym stadium.
Cytologia. Badanie powtarza się nie rzadziej, niż co 3 lata. Ale tak naprawdę warto wykonywać ją co roku podczas wizyty u ginekologa – rak szyjki macicy dotyka kobiet w różnym wieku, a badanie jest całkowicie nieinwazyjne. Przy okazji zrób też test na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego HVP, który ma związek z rakiem szyjki macicy.
USG przezpochwowe. Powtarzane co dwa lata pozwoli wykryć wczesne zmiany w obrębie macicy, począwszy od mięśniaków i polipów, skończywszy na najwcześniejszym stadium nowotworu jajnika.
Badanie piersi. Samokontrolę piersi wykonuj co miesiąc, co roku pamiętaj badaniu USG piersi, a po ukończeniu 45 roku życia, skonsultuj z lekarzem możliwość wykonania mammografii, w której lepiej będą widoczne niepokojące zmiany w strukturze tkanek piersi.
Badanie okulistyczne. Po 40 roku życia następuje większe ryzyko osłabienia wzroku i pogorszenia widzenia, a także występowania wielu chorób, takich jak na przykład jaskra. Badanie oczu – o ile nie ma wady wzroku wymagającej stałej obserwacji i korekty- należy wykonywać co dwa lata. Warto poprosić raz na pięć lat o zbadanie ciśnienia wewnątrzgałkowego, pozwalającego na wykrycie jaskry, która zanim da objawy rozwija się choćby kilkanaście lat.
Badania po 50.
Fot. iStock/M_a_y_aDopiero po 50. roku życia (zgodnie ze standardami Polskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego), każda kobieta powinna mieć wykonaną kolonoskopię jako badanie przesiewowe. Celem takiego badania jest ocena błony śluzowej jelita grubego. Badania nie trzeba się obawiać, może być przeprowadzone w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym (takim, jakie stosuje się w przypadku niektórych drobnych zabiegów ginekologicznych).
Jeżeli podczas badania zostaną odkryte niepokojące zmiany – lekarz może od razu pobrać fragmenty do badania histopatologicznego lub choćby je usunąć. Dzięki temu nie trzeba wykonywać kolejnej kolonoskopii tylko po to, by wykonać drobny zabieg.
Osteoporoza
To przypadłość dotykająca głównie kobiety w okresie około menopauzalnym. Po 50. roku życia powinno się wykonać badanie określające gęstość kości, czyli densytometrię. Badanie to powinno dotyczyć odcinka lędźwiowego kręgosłupa i szyjki kości udowej.
Aby skutecznie zapobiegać osteoporozie należy również wykonać oznaczenie stężenia witaminy D i w razie takiej konieczności rozpocząć suplementację witaminą D i preparatami wapnia.
