Jeszcze kilkanaście lat temu były w każdej wiosce. Skromne, lokalne, otwarte na ludzi, nie na zysk. Sprzedawca znał wszystkich po imieniu, chleb był zawsze świeży, a kreda w zeszycie – oczywista. Dziś małe cypryjskie sklepy znikają w cieniu supermarketów. Znika też coś więcej – rytuał codzienności.
Były duszą cypryjskich miasteczek i wsi. Pantopoleia – małe sklepy ogólnospożywcze, które miały wszystko i nic jednocześnie. Półki uginały się pod konserwami, makaronem, płynem do naczyń, mydłem w kostkach i papierosami bez filtra. Lodówka z colą ledwo chłodziła, a radio grało cicho ze starego głośnika schowanego za ladą.
To nie były sklepy. To były punkty kontaktowe. Miejsca, w których można było dowiedzieć się, kto się rozwiódł, kto wrócił z Londynu, a komu urodziła się wnuczka. Dzieciaki kupowały słodycze „na sztuki”, starsi – chleb na kreskę. Nikt nie pytał o kartę lojalnościową, ale każdy wiedział, komu w tym tygodniu trudniej się wiedzie.
W Larnace był sklep, gdzie starsza kobieta codziennie przychodziła po cytrynę i zioła – nie dlatego, iż ich potrzebowała, ale dlatego, iż chciała porozmawiać. W Limassol dzieci po szkole biegły po lizaki, a sprzedawca znał ich imiona lepiej niż niejedna nauczycielka. W Pafos sklepikarka miała na ladzie rodzinne zdjęcia i nikomu nie przeszkadzało, iż czasem znikała na kilka minut – wszyscy wiedzieli, iż poszła nakarmić kota za rogiem.
Dziś większość z tych sklepów jest już zamknięta. Ich okna pokrywają warstwy kurzu, a szyldy wyblakły od słońca. Czasem jeszcze można je spotkać – samotne, trwające z uporem, prowadzone przez ludzi, którzy nie chcą się poddać. Ale coraz rzadziej.
Może nadszedł czas, by o nich przypomnieć? By zrozumieć, iż te miejsca były czymś więcej niż tylko handlem. Były tłem życia. A może choćby jego cichym bohaterem.
