Czym jest sankcja kredytu darmowego (SKD) i kiedy można ją zastosować?

Sankcja kredytu darmowego została wprowadzona wraz ustawą kredycie konsumenckim. Pozwala ona konsumentowi, który zawarł umowę kredytową niezgodną z wymogami ustawy, na przykład nie zawierającą obowiązkowych informacji, z błędnie obliczonym RRSO czy bez formularza informacyjnego, spłacić wyłącznie pożyczoną kwotę kapitału, bez odsetek, prowizji i jakichkolwiek kosztów dodatkowych.

SKD działa z mocą prawa, co oznacza, iż wystarczy, iż konsument złoży pisemne oświadczenie w terminie do roku od dnia całkowitej spłaty kredytu, aby móc z niego skorzystać. Należy jednak pamiętać, iż nie każdy kredyt czy pożyczka może zostać objęta tym mechanizmem, dlatego najważniejsze jest adekwatne rozróżnienie, które zobowiązania podlegają SKD, a które są z niego wyłączone.

Jakie produkty finansowe są objęte SKD?

Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim, SKD może zostać zastosowana w odniesieniu do kredytów konsumenckich, a więc:

• Kredytów gotówkowych do kwoty 255 550 zł (lub równowartości tej kwoty w walucie obcej);
• Pożyczek ratalnych, jak zakup sprzętu RTV/AGD, mebli, elektroniki;
• Pożyczek online i chwilówek udzielanych przez firmy pozabankowe;
• Kredytów odnawialnych w rachunkach bankowych;
• Kart kredytowych;
• Kredytów samochodowych (jeśli nie są zabezpieczone inną częścią majątku klienta i mieszczą się w limicie kwotowym).

Oznacza to, iż zdecydowana większość kredytów zaciąganych przez osoby fizyczne na potrzeby niezwiązane z działalnością gospodarczą podlega ustawie, a więc i sankcji kredytu darmowego.

W praktyce, o ile umowa została zawarta niezgodnie z przepisami, na przykład nie zawierała pełnych informacji o kosztach, rzeczywista roczna stopa oprocentowania została błędnie obliczona lub konsument nie otrzymał formularza informacyjnego, SKD może być skutecznie zastosowana, a konsument odzyskuje opłaty, które nie powinny zostać pobrane.

Często zdarza się, iż banki czy firmy pożyczkowe kwestionują zasadność wniosku lub odwlekają jego rozpatrzenie, licząc na brak wiedzy lub determinacji po stronie klienta. Dlatego warto skorzystać z pomocy profesjonalistów, takich jak firma Linfi, która nie tylko prawidłowo przygotuje dokumentację, ale również zadba o skuteczne egzekwowanie praw konsumenta.

Kredyty nieobjęte SKD

Jak już zdążyliśmy wspomnieć, nie wszystkie kredyty podlegają pod ustawę o kredycie konsumenckim, a co za tym idzie - sankcja kredytu darmowego nie zawsze może zostać zastosowana. Wyłączenia wynikają bezpośrednio z przepisów i obejmuje produkty, takie jak:

• Kredyty hipoteczne zawarte po 21 lipca 2017 r. Od tego dnia zaczęła obowiązywać odrębna ustawa o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego. To oznacza, iż nowe umowy hipoteczne, choćby jeżeli zawarte na potrzeby mieszkaniowe konsumenta, nie są objęte ustawą o kredycie konsumenckim i nie można wobec nich stosować SKD.
• Umowy przekraczające 255 550 zł - Dotyczy większych kredytów inwestycyjnych lub samochodowych, które przekraczają próg ustawowy. jeżeli kwota kredytu jest wyższa, sankcja kredytu darmowego nie znajdzie zastosowania.
• Pożyczki zaciągnięte przez przedsiębiorców - o ile kredyt został zawarty na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej, nie podlega przepisom ustawy konsumenckiej, a więc i sankcji SKD.
• Kredyty zabezpieczone hipoteką zawarte po 2017 r., choćby jeżeli mieszczą się w limicie kwotowym, nie podlegają SKD z uwagi na wyłączenie ich spod działania ustawy konsumenckiej.

Kredyty hipoteczne - Kiedy sankcja miała zastosowanie w ich przypadku?

Do dnia 20 lipca 2017 r., kredyty hipoteczne udzielane osobom fizycznym również były objęte przepisami ustawy o kredycie konsumenckim, jeżeli kwota kredytu nie przekraczała ustawowego progu. Oznacza to, iż kredyty hipoteczne zawarte przed wejściem w życie ustawy o kredycie hipotecznym mogą podlegać analizie pod kątem możliwości zastosowania SKD.

W praktyce oznacza to, iż konsument, który zaciągnął kredyt hipoteczny, na przykład w 2015 lub 2016 roku, przez cały czas może domagać się zastosowania sankcji kredytu darmowego, o ile umowa zawierała błędy formalne lub naruszała obowiązki informacyjne kredytodawcy. Co istotne, warunkiem skorzystania z tego mechanizmu jest to, aby kredyt przez cały czas był spłacany lub żeby od wykonania umowy nie minął jeszcze rok.

Po 21 lipca 2017 r., nowe kredyty hipoteczne są już regulowane odrębną ustawą, która nie przewiduje instytucji SKD, choćby jeżeli umowa zawiera nieprawidłowości. W takich przypadkach konsument przez cały czas może dochodzić roszczeń z tytułu klauzul abuzywnych lub innych naruszeń, ale już odrębnymi drogami prawnymi.

Dlaczego warto wiedzieć, czy Twój kredyt podlega SKD?

Z punktu widzenia konsumenta najważniejsze jest, by ustalić, czy konkretna umowa kredytowa podlega przepisom ustawy o kredycie konsumenckim. To od tego zależy, czy można powołać się na sankcję kredytu darmowego. W przypadku kredytów gotówkowych, pożyczek ratalnych czy chwilówek, odpowiedź zwykle brzmi: tak.

Kiedy jednak mamy do czynienia z umową hipoteczną lub finansowaniem na wysoką kwotę, konieczna jest dokładniejsza analiza. Warto sprawdzić datę zawarcia umowy, jej przedmiot oraz zabezpieczenia. Różnice w przepisach mogą całkowicie zmieniać dostępne możliwości prawne.

Dobrze przygotowane oświadczenie o zastosowaniu SKD, poparte analizą umowy, może pozwolić na odzyskanie dużej części pieniędzy, szczególnie w sytuacjach, gdy kredytodawca nie wywiązał się z obowiązku informacyjnego lub wprowadził konsumenta w błąd co do rzeczywistego kosztu zobowiązania.

Kiedy można skorzystać z SKD? najważniejsze informacje

Sankcja kredytu darmowego to potężne narzędzie prawne, które w wielu przypadkach może realnie poprawić sytuację finansową konsumenta, prowadząc do znaczącego obniżenia kosztów kredytu, a choćby zwrotu części zapłaconych środków. Warto jednak pamiętać, iż jej zastosowanie nie jest uniwersalne i dotyczy wyłącznie zobowiązań objętych ustawą o kredycie konsumenckim, takich jak kredyty gotówkowe, pożyczki ratalne czy chwilówki.

W przypadku kredytów hipotecznych sytuacja wygląda inaczej i wymaga dokładniejszej analizy. najważniejsze znaczenie ma tutaj data zawarcia umowy kredytowej. Sankcją kredytu darmowego mogą być objęte wyłącznie te umowy hipoteczne, które zostały podpisane do 20 lipca 2017 roku, czyli przed wejściem w życie ustawy o kredycie hipotecznym oraz nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego. Po tym terminie obowiązują już inne przepisy, które nie przewidują możliwości zastosowania SKD wobec tego typu zobowiązań.

Mimo iż sankcja kredytu darmowego nie obejmuje wszystkich umów kredytowych, dla wielu konsumentów wciąż stanowi realną szansę na odzyskanie części poniesionych kosztów. Warto zatem świadomie przyjrzeć się swojej umowie i, jeżeli są ku temu podstawy, skorzystać z przysługujących praw, zanim będzie za późno.