Wiktoria Stanisławowa długie lata mieszkała sama w przytulnym dwupokojowym mieszkaniu w starej dzielnicy Lublina. Dom był ciepły, sąsiedzi życzliwi, a cała okolica znajoma do bólu. Z wiekiem kobieta coraz więcej czasu spędzała w domu, spacerując po podwórku, gdzie wszyscy ją znali – zarówno młodzi, jak i starzy. gwałtownie owdowiała, ale nie narzekała. Wychowała córkę Kasię, zapewniła jej wykształcenie, pomogła z mieszkaniem, gdy ta wyszła za mąż.
Kasia z mężem żyli całkiem nieźle, wychowywali syna Marcina, a Wiktoria Stanisławowa widywała ich głównie przy okazji świąt i urodzin. Nie gniewała się – rozumiała, iż młodzi mają swoje życie. Wszystko się jednak zmieniło, gdy mąż porzucił Kasię. Odszedł do młodszej, zostawiając jej syna i stos niezapłaconych rachunków.
Najpierw córka trzymała fason, potem załamała się. Pieniędzy zaczęło brakować, Marcina trzeba było ciągnąć przez szkołę, a samej chciało się choć trochę po kobiecej stronie – ubrać się, wyglądać przyzwoicie. Wtedy przyjaciółka podsunęła myśl: niech mama sprzeda mieszkanie i zamieszka z wami. Mądra rada – przecież nie będzie samotna, a wam pomoże. Kasia nie myślała długo – i przekonała matkę. Mówiła: co mamy do podziału? Przecież jesteśmy rodziną. Marcin pod opieką, pieniądze ze sprzedaży na jego naukę – wszystkim lepiej.
Wiktoria Stanisławowa w końcu się zgodziła. Sprzedała mieszkanie, oddała córce pieniądze, spakowała swoje rzeczy i przeprowadziła się. Na początku było tak, jak sobie wymarzyła – gotowała, prała, sprzątała, odprowadzała wnuka do szkoły. choćby wychodziła na podwórko, opowiadając wszystkim, jak to dzieci o niej pamiętają, przygarnęły, zaopiekowały się. Sąsiadki słuchały i, nie oszukujmy się, wiele zazdrościło – komu nie chciałoby się być potrzebnym w starości?
Minęło jednak zaledwie kilka miesięcy, a euforia zamieniła się w łzy.
Kasia po rozwodzie stała się nerwowa. Wyżywała się na Wiktorii Stanisławowej. Jakby to matka była winna, iż mąż okazał się zdrajcą. Najpierw zaczęły się pretensje: „Po co gotujesz bigos, skoro chciałam kotlety?!”, „Znowu posprzątałaś tak, iż nic nie mogę znaleźć!” Potem przyszedł czas na ignorowanie, krzyki i zamykanie drzwi. „Nie wychodź z pokoju, gdy mam gości” – rzuciła raz córka. I stało się jasne – Wiktoria Stanisławowa w tym domu nie była już ani matką, ani gospodynią. Była niepotrzebna.
Marcin, patrząc na matkę, także zaczął traktować babcię z chłodem. Odzywał się szorstko, był opryskliwy, w końcu przestał się choćby witać. Jakby zaraził się tym podejściem.
A przecież myślała, iż wnuk będzie sensem jej życia. Że będą razem czytać, chodzić do parku, omawiać lekcje. Zamiast tego – pustka. I codziennie wieczorem gulcz w gardle.
Płakała po cichu. Nikomu się nie żaliła. Tylko czasem, wychodząc na podwórko, siadała na ławce i opowiadała dawnym znajomym, co ją dusi od środka. I za każdym razem powtarzała to samo: „Dziewczyny, nie popełniajcie mojego błędu. Lepiej w samotności, ale we własnym mieszkaniu. Niż w »rodzinie«, ale jako intruz.”
Teraz Wiktoria Stanisławowa żyje na prawach sublokatora. Bez prawa głosu. Wszystko, w czym była potrzebna, dawno się wyczerpało. Pieniądze z mieszkania rozpuściły się jak lód w słońcu. Pomoc przestała mieć wartość. Pozostał tylko jej stary pokój z narzutą kupioną jeszcze przed przeprowadzką.
Już się nie chwali, nie uśmiecha. Tylko patrzy przez okno, przypominając sobie, jak kiedyś z Kasią smażyły racuchy, jak słuchała jej śmiechu, jak całowała wnuka w ciemię. Wtedy mieli prawdziwą rodzinę. Teraz – tylko ściany i obce spojrzenia.
Co się stało? Dlaczego tak wyszło? Wiktoria Stanisławowa nie wie. Może córka ma z sobą jakiś problem. A może porzekadło ma rację – „Dobrze tam, gdzie nas nie ma”. Dopóki żyli osobno, było ciepło i pełne szacunku. Wystarczyło złączyć się pod jednym dachem – i wszystko zniknęło.
I codziennie zadaje sobie to samo pytanie: czy to właśnie jest wdzięczność za życie, za pomoc, za miłość? A może sama jest winna, iż uwierzyła w iluzję bycia potrzebną?
Taka to gorzka historia. Cicha. Bez awantur. Ale z bólem, który tłumi głośniej niż krzyk.
