W Poznaniu 14 października 2025 podczas drugiej edycji Forum Polityki Senioralnej spotkali się eksperci, samorządowcy, praktycy, którzy wspólnie kształtują przyszłość polityki senioralnej w Polsce. Znaczenie Forum podkreśliła w słowach do uczestników spotkania Marzena Okła-Drewnowicz, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów: „Taka wymiana doświadczeń, informacji, nawiązywanie kontaktów, ale też wyznaczanie kierunków, które są odpowiedzią na wyzwanie starzejącego się społeczeństwa, jest bezcenne”. Forum zostało zorganizowane przez Fundację In_Spire, ROPS w Poznaniu oraz Czuły Poznań.
Patronat medialny „Gazety Senior”
Za nami II Edycja Forum Polityki Senioralnej
Wydarzenie odbyło się jako konferencja towarzysząca Local Trends – Europejskiemu Forum Samorządowemu. Program Forum Polityki Senioralnej skupiał się na czterech kluczowych ścieżkach tematycznych: deinstytucjonalizacji usług społecznych, technologii i innowacjach wspierających jakość życia seniorów, dobrostanie opiekunów osób starszych oraz rynku pracy dla seniorów.
W tym roku, warstwa merytoryczna Forum została wzbogacona o Międzysektorową Scenę Dobrych Praktyk. Pojawiły się na niej inspirujące przykłady z Polski i zagranicy – w tym rozwiązania z Czech i Danii, a także prezentacje działań Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Poznaniu i Urzędu Miasta Poznania. Nie zabrakło strefy networkingu oraz prezentacji ciekawych innowacji społecznych.
Każdy z tych obszarów stał się przestrzenią do pogłębionych debat, wymiany doświadczeń, inspiracji i rozmów o kierunkach rozwoju polityki senioralnej w kontekście lokalnym. Wśród prelegentów znaleźli się m.in.: Katarzyna Kretkowska – Członkini Zarządu Województwa Wielkopolskiego, Jędrzej Solarski – Wiceprezydent Miasta Poznania, dr hab. Beata Bugajska, prof. US – Dyrektor Wydziału Spraw Społecznych Urzędu Miasta Szczecin, pełnomocniczka Prezydenta Miasta Szczecin ds. równości, Barbara Boryczka – Prezes Zarządu Stowarzyszenia Mali Bracia Ubogich, dr hab. Katarzyna Wieczorowska-Tobis, prof. UM – Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, przewodnicząca Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego, Elżbieta Kois-Żurek – Dyrektorka Domu Pomocy Społecznej w Krakowie, dr hab. Sławomir Tobis z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, dr Daniel Wójcik z Wrocławskiego Centrum Alzheimerowskiego, Członek Zarządu Dolnośląskiej Fundacji Alzheimerowskiej, dr Kinga Podraza Myszkowska oraz Celina Maciejewska, Rzecznik ds. Seniora, Urzędu Miasta Łodzi.
Wnioski z dyskusji podczas II Forum Polityki Senioralnej
Podsumowanie panelu o deintytucjonalizacji
Podczas panelu poświęconego deinstytucjonalizacji w kontekście osób starszych dyskutowano o zmianach, jakie powinny zajść w systemie opieki społecznej – od pomocy instytucjonalnej do działań opartych na społeczności lokalnej. Eksperci zgodzili się, iż proces ten nie oznacza likwidacji instytucji, bo te są i będą potrzebne, ale konieczne są również bardziej elastyczne formy wsparcia, pozwalające seniorom jak najdłużej pozostać w znanym sobie środowisku.
Przedstawiono europejskie i krajowe ujęcie deinstytucjonalizacji, zwracając uwagę na konieczność tworzenia realnych, lokalnych rozwiązań – od usług opiekuńczych po działania aktywizujące społecznie. Podkreślono, iż proces DI wymaga kompleksowego podejścia – zarówno systemowego, jak i organizacyjnego – deinstytucjonalizacja powinna opierać się na współpracy różnych sektorów oraz elastycznych modelach świadczenia usług.
II Forum Polityki Senioralnej, Poznań 2025
Podsumowanie panelu o technologii i innowacjach
Technologie, o czym była mowa na drugim z paneli, mogą znacząco podnieść jakość życia seniorek i seniorów, jednak potrzeba nam spójnej strategii ich wprowadzania. Mówimy bowiem o wielu różnych technologiach – od robotów oraz urządzeń towarzyszących i pomagających w opiece (np. przenoszących z łóżka na wózek) po wykorzystanie sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego w analizowaniu rozmaitych parametrów życiowych i zachowań osób chorych i starszych, tak by gwałtownie wykryć niepokojące wskaźniki.
Przynosi to jednak wiele pytań o to, kto przetwarza nasze dane (też wrażliwe), w jaki sposób je wykorzystuje, a także jakie są społeczne aspekty stechnicyzowanej opieki, przede wszystkim czy nie pogłębi ona samotności osób starszych.
Podsumowanie panelu o dobrostanie opiekunów osób starszych
Uczestnicy panelu poświęconego dobrostanowi zgodzili się, iż edukacja i dobre przygotowanie opiekunów oraz osób wspierających seniorów mają najważniejsze znaczenie w ich późniejszej pracy. Jednym z narzędzi przeciwdziałających wypaleniu stosowanym w placówkach opieki nad seniorami są superwizje, czyli rozmowy opiekuna z psychologiem, które pozwalają na pełniejszą diagnozę emocji, zrozumienie własnych działań, identyfikację trudności. Zdrowa asertywność, przekonanie, iż jest się „odpowiednim i wystarczającym” na swoim poziomie, a jednocześnie budowanie poczucia bezpieczeństwa pacjentów oraz ich najbliższych, okazywanie im empatii i zainteresowania, to niezbędne działania, jakie na co dzień należy praktykować. Eksperci również zwrócili uwagę, iż nie do przecenienia jest wyposażenie placówek w sprzęt do rehabilitacji i pielęgnacji, który zmniejsza obciążenie fizyczne opiekunów seniorów. najważniejsze jest budowanie etosu pracy opiekunów, jej wartości społecznej, ale nie mniej ważna jest kwestia adekwatnego poziomu wynagrodzeń pracowników jednostek wyspecjalizowanych w opiece senioralnej.
Wspólnym wnioskiem w dyskusji o dobrostanie seniorów okazały się relacje – na różnych poziomach, zarówno w działaniach instytucjonalnych, jak i środowiskowych. Podkreślono również znaczenie wolontariatu w przeciwdziałaniu samotności osób starszych.
Podsumowanie panelu o rynku pracy dla seniorów
Kreowanie rynku pracy dla seniorów, co było tematem przewodnim ostatniej z debat, może przynieść korzyści w różnych obszarach. W przypadku seniorów długa aktywność zawodowa przekłada się nie tylko na finanse osobiste, ale przede wszystkim wspomaga ich aktywność społeczną, co ma dobry wpływ na utrzymanie dobrej kondycji fizycznej i psychicznej seniorów.
Dla państwa taka sytuacja też niesie szereg zalet – większe wpływy do budżetu z tytułu podatków, ograniczenie wydatków nie tylko na świadczenia zdrowotne, ale także ogólnie rozumianą pomoc instytucjonalną, ponieważ osoba aktywna zawodowo i społecznie jest dłużej samodzielna i wymaga mniejszej opieki.
Jakie mogą być w związku z tym działania samorządów, aby wspomóc kreowanie rynku pracy dla osób w wieku dojrzałym? Przede wszystkim prowadzenie szerokich działań edukacyjnych, które z jednej strony będą u potencjalnych pracodawców budowały wizerunek seniorów jako cennych pracowników. Z drugiej strony te działania powinny być też nakierowane na samych seniorów, aby zachęcić ich do aktywności zawodowej mimo osiągnięcia wieku emerytalnego oraz do utrzymania wysokiej aktywności społecznej.
