Mam sześćdziesiąt osiem lat. Jestem wdową. Od dawna. Mąż odszedł cicho, we śnie, bez słów, bez pożegnania. Od tamtej pory żyję jak we mgle. Dni zlewają się w jeden, twarze uciekają z pamięci, wydarzenia nie pozostawiają śladu. przez cały czas pracuję – nie dla pieniędzy, ale by nie zwariować w tej ciszy. Praca to ostatnie godziny dnia, gdy czuję się choć trochę potrzebna.
Nie narzekam. Po prostu stwierdzam fakt. Nie mam pasji, hobby, marzeń. Wszystko, co było, zostało w przeszłości. Już nie szukam, nie próbuję, nie mam nadziei. Może to po prostu starość. Ale najbardziej przytłacza nie wiek, a samotność, która przylgnęła do ścian mojego dwupokojowego mieszkania w Łodzi jak pleśń – cicho, niezauważalnie, ale nieubłaganie.
I oto zdecydowałam się. Pomyślałam: może zaproponować synowi, aby przeprowadził się ze swoją rodziną? Ma troje dzieci, dom staje się ciasny. A ja – mam wolny pokój, szafy pełne pościeli, miejsce na zabawki. Wydaje się logiczne: miejsce jest, chęci też. Ale nie wszystko takie proste.
Syn wysłuchał, nie przerywał. Potem zadzwoniła synowa. Grzecznie, ale z chłodem w głosie.
– Pani Zofio, my już mamy swój porządek. Dzieci przyzwyczaiły się do swojego miejsca. A poza tym, pod jednym dachem – to zawsze trudne. Każdy ma swoje nawyki, swój rytm.
Zrozumiałam. Jestem dla nich ciężarem. Starą kobietą, której trzeba ustępować, którą trzeba znosić. A przecież nie prosiłam wiele – tylko o to, by być blisko.
Córka… Chętnie zamieszkałabym z nią. Ale ona ma swoją rodzinę, swoje obowiązki. Nie powiedziała wprost, iż nie chcą mnie u siebie, ale… wystarczy spojrzenie jej męża, gdy zostaję w kuchni po obiedzie. Córka jest gościnna: zawsze naleje herbatę, nakarmi, wysłucha. Tyle iż im częściej przychodzę, tym trudniej wracać do pustego mieszkania, gdzie zegar tyka głośniej niż telewizor.
Mówią, iż nie jestem stara. Że życie nie kończy się na emeryturze. Że mogę pojechać na wycieczkę, zapisać się na zajęcia, spróbować jogi.
– Mamo, naprawdę myślisz, iż u nas byłoby ci lepiej? – pyta córka. – Przecież nie mogłabyś się zrelaksować, ciągle czułabyś się jak intruz.
– Znajdź coś, co cię naprawdę zainteresuje – mówi syn. – Może biblioteka, basen? Jest tyle możliwości…
A ja stoję i milczę. Bo jak wytłumaczyć, iż nie chodzi mi o hobby. Nie o wystawy czy nordic walking. Tylko o żywy głos rano. Dźwięk dziecięcych kroków na korytarzu. Poranną herbatę zaparzoną nie tylko dla siebie. Kogoś, kto po prostu jest obok.
Mówią mi: „Wciąż możesz znaleźć miłość”. A ja myślę, iż to już śmieszne. Gdzie ja, z moimi zmarszczkami, zmęczonymi oczami, z pamięcią wypełnioną bardziej przeszłością niż przyszłością?
Tak, żyję. Ale czuję, iż żyję obok. Obok świąt, obok rozmów, obok śmiechu, który kiedyś rozbrzmiewał w kuchni. Teraz cisza. I ja.
Nie proszę o litość. Chcę tylko zrozumieć: dlaczego jestem zbędna w życiu tych, dla których nie spałam nocami, gotowałam, prasowałam, podnosiłam z gorączką? Dlaczego w ich domach nie ma już dla mnie miejsca? Ja – nie jestem obca. Ja – jestem matką. Babcią. Bliską.
Czy bycie potrzebną to luksus, na który zasługują tylko młodzi?
Nie wiem, jak przekonać dzieci, by mnie zabrały. Może nie warto. Może duma powinna mi podpowiedzieć: „Żyj, jak potrafisz. Nie narzucaj się nikomu”. Ale serce nie zna dumy. Po prostu tęskni. I marzy – po swojemu, po starościowemu – iż pewnego dnia zadzwoni telefon i usłyszę:
– Mamo, przemyśleliśmy to. Przyjedź. Brakuje nam ciebie.
I wtedy zrozumiesz, iż czasem choćby najmniejszy gest bliskości znaczy więcej niż wszystkie skarby świata.
