Koszyczek wielkanocny to jeden z symboli świąt Zmartwychwstania Pańskiego. Zwyczaj ten jest znany i praktykowany w całej Polsce oraz wśród Polonii zamieszkującej różne rejony świata.
Co trzeba włożyć do koszyczka wielkanocnego? Co oznaczają poszczególne produkty?
Zacznijmy od dekoracji koszyczka. Ten klasyczny to oczywiście koszyczek wiklinowy wyścielony białą serwetką ozdobiony zielonymi gałązkami, bukszpanem, baziami oraz żywymi wiosennymi kwiatami. Ta dekoracja jest związana oczywiście z odradzającą lub budzącą się do życia wiosenną przyrodą, która w swojej symbolice nawiązuje również do zmartwychwstania Chrystusa. Bardzo często dodatkowym elementem dekoracji są kolorowe wstążki. o ile chodzi o ilość produktów to powinno ich być 7, bo jest to liczba doskonała.
▸ ŻONKILE, nazywane inaczej narcyzami, to kwiaty zwiastujące wiosnę. Żółte, białe i pomarańczowe kwiaty kojarzą się z radością, szczęściem i odrodzeniem. Są zwiastunami dobrobytu, narodzin oraz powodzenia w każdej dziedzinie życia.
▸ BAZIE, czyli wierzbowe witki to symbol życia odradzającego się w trudnych warunkach.
▸ BUKSZPAN jest symbolem nadziei na zmartwychwstanie i symbolizuje wieczne życie.
Do koszyczka wkładamy:
▸ BARANKA zrobionego z cukru lub masła albo pieczonego. Jest on symbolem zwycięstwa życia nad śmiercią i dobra nad złem, jest też symbolem zmartwychwstania Chrystusa.
▸ JAJKA dekorowane, czyli pisanki, kraszanki, wyklejanki. W tej postaci są symbolem, początku. W wierzeniach jajko jest odniesieniem do czterech żywiołów: skorupka – ziemia, błona – powietrze, żółtko – ogień, a białko – woda. Jajko jest znakiem początku życia i odrodzenia i oznacza triumf życia nad śmiercią. Uchodzi także za metaforę życia ukrytego oraz siły istnienia.
▸ CHLEB w formie baranka lub bułeczki jest symbolem pomyślności oraz ciała Chrystusa. Związany jest bezpośrednio z przemianą jaka dokonała się podczas Wielkiego Czwartku. Symbolizuje pokarm dla duszy, czyli Ciało Chrystusa oraz jest znakiem dostatku, obfitości i sytości.
▸ WĘDLINĘ – kiełbasę lub szynkę. Związane jest to z zakończeniem postu, oznacza dobrobyt i dostatek, który ma nastąpić po dniach postnych. Symbolizuje także zdrowie, płodność i dostatek całej rodziny.
▸ CIASTO w formie wielkanocnej babki piaskowej lub drożdżowej jest metaforą umiejętności i doskonałości zwłaszcza, o ile jest przygotowane przez nas samodzielnie. Słodycz wypieku to nagroda za wytrwanie w umartwieniach w czasie Wielkiego Postu.
▸ CHRZAN w formie świeżego korzenia lub marynowany symbolizuje ludzką siłę fizyczną i nawiązuje do męki Chrystusa, gdyż gorycz męki pańskiej oraz śmieć Chrystusa została zwyciężona przez słodycz zmartwychwstania. Wierzono, iż zapobiega nieszczęściom i obezwładnia złe moce, więc dodano go do święconki, by zapewnić pokój w życiu rodzinnym.
▸ SÓL – symbolizuje oczyszczenie, a także nieśmiertelność. Ma także chronić przed zepsuciem. Sól jest symbolem prostoty życia, samego sedna istnienia, sił moralnych i duchowych, oczyszczenia oraz prawdy. Wierzono, iż chroni przed chorobami i odstrasza siły nieczyste.
Poza tym w koszyczku może znaleźć się:
▸ MASŁO – symbolizuje dobrobyt
▸ SER – symbol przyjaźni, oznacza hojność natury oraz harmonii między człowiekiem a siłami przyrody
▸ PIEPRZ – symbolizuje gorycz życia
▸ ZAJĄCZEK – kojarzony jest z płodnością i odrodzeniem przyrody
Jeżeli chodzi o śniadanie wielkanocne to oczywiście powinniśmy zjeść wszystkie poświęcone w koszyczku w sobotę potrawy, a do tego podawany jest żur z białą kiełbasą lub barszcz biały. Poza tym różne dodatki z jajkami, takie jak pasta jajeczna, jajka faszerowane, sałatka. Na deser oprócz babek podaje się mazurki z bakaliami lub paschę.
Tradycje wielkanocne to nie tylko smaki, ale to także cała oprawa, która sprawia, iż święta są wyjątkowe.
CONCILIO