Codziennie aż 6 Polek dowiaduje się, iż ma raka szyjki macicy, a 4 Polki umierają z powodu tej choroby. Początkowo bezobjawowa, wcześnie wykryta choroba ma wysoki poziom wyleczenia. Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne, jak cytologia, test HPV DNA czy szczepienia przeciwko wirusowi HPV — rak szyjki macicy jest związany właśnie z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego.
Z tego artykułu dowiesz się o tym:
Co zrobić, żeby uniknąć raka szyjki macicy?
Kiedy zrobić pierwszą cytologię?
Jak wygląda cytologia?
Czy rak to wyrok?
CO MOŻESZ ZROBIĆ, BY UNIKNĄĆ RAKA SZYJKI MACICY?
- Rób badania
Najpóźniej w wieku 25 lat zapisz się na cytologię (najlepiej płynną, ale klasyczna też będzie OK). jeżeli masz możliwość, do cytologii dodaj test na HPV. Nie zapominaj o corocznym USG przezpochwowym!
- Zaszczep się
Przeciw HPV warto zaszczepić się niezależnie od wieku, płci, infekcji HPV. Szczepienie skutecznie i bezpiecznie chroni przed genotypami, których jeszcze nie miał_ś, a także mobilizuje organizm do walczenia z typami, które ewentualnie masz.
- Unikaj infekcji
Niezdrowe nawyki zwiększają podatność na infekcje, także HPV. Nie noś wkładek na co dzień, nie rób irygacji, nie myj pochwy w środku i nie wprowadzaj tam kosmetyków pielęgnacyjnych, noś przewiewną bieliznę, śpij bez majtek, utrzymuj w czystości gadżety erotyczne.
- Żyj zdrowiej
To nie tak, iż skoro niektórzy żyją zdrowo, a chorują, a inni są zdrowi, choć jedzą byle jak, palą, piją, nie ruszają się i wciąż się stresują, to profilaktyka nie ma sensu. Profilaktyka jest jak zapinanie pasów w samochodzie – nie uratuje wszystkich, ale może uratować Ciebie.
- Zabezpieczaj się
Prezerwatywa nie chroni przed transmisją HPV w 100%, ale zmniejsza ryzyko – plus zabezpiecza przed wieloma innymi infekcjami.
- Orientuj się
Obserwuj wartościowe konta w mediach społecznościowych, przyglądaj się kampaniom, kupuj książki o zdrowiu, wpadaj na wydarzenia edukacyjne.
- Pracuj nad lękiem
Nie wyłączaj się z życia na czas oczekiwania na wyniki badań. Przemożny stres źle wpływa na zdrowie, no i przed Tobą jeszcze wiele badań. Zadbaj o siebie, samodzielnie lub z psychologiem_żką.
KIEDY ZROBIĆ PIERWSZĄ CYTOLOGIĘ?
Maksymalnie 3 lata po pierwszym seksie (tu: jakiekolwiek sytuacji, w której mogło dojść do przeniesienia wydzieliny z genitaliów na genitalia). o ile dobijasz do 25. roku życia, to, niezależnie od kwestii seksu, najwyższa pora – tak mówią obowiązujące rekomendacje.
A jeżeli nie uprawia się w tej chwili seksu?
Jeżeli w tej chwili nie uprawiasz seksu, ale choć raz zdarzyło się to w przeszłości, to rób cytologię, bo możesz nosić w sobie przewlekłą infekcję z tamtego stosunku.
A jeżeli seksu nie uprawiało się nigdy?
Choć zagrożenie dysplazją i rakiem szyjki jest u takich osób ekstremalnie małe, rekomendowane cytologie od 25. roku życia mają sens, ponieważ wirusem HPV można zarazić się także w kontaktach nieseksualnych, ba, ekstremalnie rzadko choćby i bez HPV możliwy jest rozwój nowotworu.
JAK WYGLĄDA CYTOLOGIA?
Cytologia – badanie proste, szybkie i sprawdzone, wiele osób uratowało przed rakiem szyjki macicy (lub tego raka wykryło, dzięki czemu można było szybciutko podjąć leczenie – jak u mnie).
- To ważne, by cytologię robić regularnie i zawsze szczoteczką. Tak, masz prawo spytać, czym będzie pobierany wymaz, zgodnie z obowiązującymi od 2006 roku rekomendacjami powinna być to szczoteczka, nie patyczek!
- Pamiętaj też, proszę, iż czas oczekiwania na wyniki badania prawie na pewno nie ma nic wspólnego z tym, jakie te wyniki będą.
- Oprócz cytologii ważne są też zdrowsze życie, szczepienia przeciw HPV (warto, niezależnie od wieku, płci i sytuacji, przeciwwskazań jest niewiele) oraz testy na HPV.
CZY RAK TO WYROK?
Wiele z nas wciąż uważa, iż diagnoza nowotworu złośliwego to pewna śmierć – a to nie tak. O wielu nowotworach złośliwych dzisiejsza medycyna mówi jako o chorobach przewlekłych, czyli takich, z którymi się po prostu żyje.
Moja diagnoza to III stadium raka szyjki macicy, leczyłam się operacjami, chemioterapią, teleradioterapią i brachyterapią, na NFZ. Dziś jestem w remisji, czyli (potocznie) zdrowa.
- Onkologia rozwija się w niesamowitym tempie
Wiele nowotworów, których jeszcze kilka lat temu nie umieliśmy wyleczyć, dziś daje dobre rokowania. Leczenie nie jest już tak obciążające i niosące uciążliwe skutki uboczne jak kiedyś, a wykrycie choroby we wczesnym stadium zaawansowania nierzadko oznacza niemal sto procent na zażegnanie sprawy – dlatego warto badać się regularnie!
- Nieprawdą jest, iż nie mamy lekarstwa na raka
Mamy różne: chemioterapię, radioterapię, chirurgię, immunoterapię, terapię celowaną, nowiusieńkie CAR-T, krioablację, termoablację i inne. Po prostu wykazują one różne skuteczności w różnych przypadkach.
- Mamy spory wpływ na to, czy zachorujemy
Tylko 5-10% nowotworów złośliwych to rzecz dziedziczenia! Na to, czy otrzymasz diagnozę onkologiczną, wpływ mają Twoje obecne, codzienne decyzje, także jeżeli jesteś jeszcze bardzo młodą osobą. Dlatego warto zdrowiej jeść, ruszać się, olać używki i zadbać o swoją psychikę, a przede wszystkim robić regularne, rekomendowane badania i zaszczepić się przeciw HPV.
- Chorowanie na raka to nie odliczanie do śmierci
Niezależnie od teczki medycznej, nikt z nas nie wie, kiedy i na co umrze. Statystyki nie przewidują przyszłości, tylko umożliwiają stworzenie procedur, a hollywoodzkie „zostało pani_u pół roku” nie ma nic wspólnego z tym, jak w prawdziwym świecie działają rokowania. Ludzie z rakiem to normalne osoby, które chcą i mogą normalnie żyć (i mają również inne, poza chorobą, problemy).
- Nie wszystkie osoby z rakiem tracą włosy
Leczenie raka nie zawsze łączy się z łysą głową — nie wszystkie rodzaje chemioterapii powodują łysienie, a i nie przy wszystkich rodzajach i stadiach raka stosuje się chemioterapię.
- To nie tak, iż stadium nieoperacyjne to koniec
Stadium nieoperacyjne nie jest równoznaczne z tym, iż „nic już nie można zrobić” — tu chodzi o to, iż ponieważ choroba mogła się już rozsiać po organizmie, należy przede wszystkim postawić na leczenie systemowe, a więc działanie na całe ciało, a nie na chirurgię, czyli działanie miejscowe. Bywa, iż potem się operuje.
- Nie każdy nowotwór złośliwy to rak
Słowo „rak” oficjalnie dotyczy wyłącznie tych nowotworów złośliwych, które rozwinęły się z tkanki nabłonkowej. Formalnie zatem czerniak, mięsak, glejak czy chłoniak nie są rakami, ale są nowotworami złośliwymi. Zwyczajowo, potocznie, rakami nazywa się jednak prawie wszystkie choroby onkologiczne.
