W przypadku wynagrodzenia za pracę ustawodawca przewidział wyraźne limity, które mają chronić część dochodu przed zajęciem. jeżeli zadłużenie dotyczy alimentów, komornik ma prawo potrącić do 60 procent wynagrodzenia netto. Przy innych rodzajach zobowiązań maksymalna kwota zajęcia to 50 procent pensji. Dodatkowo, o ile dług dotyczy zaliczek pieniężnych, można zająć do 75 procent minimalnego wynagrodzenia.
Jednak niezależnie od rodzaju zadłużenia, obowiązuje zasada, iż część wynagrodzenia odpowiadająca najniższej krajowej po odliczeniu składek, podatków i ewentualnych wpłat do Pracowniczych Planów Kapitałowych jest wolna od egzekucji. To najważniejsze zabezpieczenie, za pomocą którego dłużnik nie traci środków potrzebnych do zaspokojenia podstawowych potrzeb.
Świadczenia emerytalne i rentowe również pod ochroną
Komornik może skierować egzekucję również do świadczeń wypłacanych przez ZUS, ale i w tym przypadku ustawodawca wprowadził określone ograniczenia. W przypadku alimentów zajęcie może sięgnąć do 60 procent emerytury lub renty. o ile egzekucja dotyczy kosztów pobytu w domu pomocy społecznej – limit wynosi 50 procent. Natomiast przy innych długach możliwe jest potrącenie maksymalnie 25 procent wartości świadczenia.
Te ograniczenia mają szczególne znaczenie, ponieważ osoby pobierające emerytury i renty często nie mają dodatkowego źródła dochodu, a utrata większej części świadczenia mogłaby oznaczać skrajną biedę.
Lista przedmiotów wyłączonych z egzekucji
Kodeks postępowania cywilnego zawiera zamknięty katalog rzeczy, których komornik nie ma prawa zająć. Znajdują się na niej:
- ubrania codziennego użytku
- podstawowe sprzęty domowe, takie jak łóżko, kuchenka, pralka czy lodówka
- zapasy żywności i opału wystarczające na miesiąc
- narzędzia niezbędne do wykonywania pracy zarobkowej
- przedmioty służące do praktyk religijnych
- leki, dokumenty osobiste, odznaczenia
- rzeczy niezbędne osobom z niepełnosprawnościami
Wyłączenie tych przedmiotów ma na celu zabezpieczenie podstawowych potrzeb życiowych dłużnika oraz umożliwienie mu dalszej aktywności zawodowej i społecznej mimo trwającej egzekucji.
Ochrona dla rolników i osób korzystających ze świadczeń socjalnych
Szczególne przepisy obowiązują w przypadku rolników. Komornik nie ma prawa zająć:
- podstawowego stada zwierząt gospodarskich
- nawozów
- materiału siewnego
- pasz
- maszyn rolniczych
- budynków niezbędnych do prowadzenia działalności
Ma to zapewnić ciągłość produkcji rolnej oraz stabilność ekonomiczną gospodarstwa.
Z kolei osoby otrzymujące wsparcie socjalne mogą liczyć na wyłączenie z egzekucji takich świadczeń jak:
- stypendia
- zasiłki z pomocy społecznej
- odszkodowania z ubezpieczeń osobowych (poza alimentami)
- świadczenia integracyjne
- pomoc finansowa dla kombatantów
Jakie prawa ma dłużnik wobec komornika?
Dłużnik ma możliwość ochrony swojego majątku – o ile komornik zajmie składnik, który zgodnie z przepisami nie podlega egzekucji, można wnieść skargę na czynność komornika. Przed rozpoczęciem egzekucji warto także upewnić się, iż wierzyciel posiada prawomocny tytuł wykonawczy, a komornik działa zgodnie z zakresem swoich uprawnień.
