Model rodziny w Polsce ulega zmianom – coraz częściej spotykamy się z samotnymi rodzicami, osobami rozwiedzionymi lub tymi, którzy z różnych powodów nie zawarli małżeństwa. To wyzwanie nie tylko dla samych rodzin, ale także dla państwa i przepisów prawa, które nie zawsze nadążają za rzeczywistością.
Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej gazetasenior.pl
Renta tylko dla wdów?
Obecne przepisy przewidują rentę wdowią wyłącznie dla osób, które pozostawały w związku małżeńskim do dnia śmierci małżonka. To oznacza, iż osoby, które wychowywały dzieci, pracowały zawodowo i opłacały składki, ale nie były w formalnym związku małżeńskim, nie mają prawa do tego świadczenia. Zdaniem inicjatorek skargi złożonej do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, osoby te tracą średnio 250 tysięcy złotych ze swoich składek rentowych – kwotę równą wartości małego mieszkania.
Skarga do Trybunału na rentę wdowią
Grupa obywatelska „Emerytura Solo” 25 kwietnia 2025 roku złożyła skargę przeciwko Polsce do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Skarżące twierdzą, iż obecne przepisy dotyczące renty wdowiej są niesprawiedliwe i dyskryminujące. Wskazują, iż renta przysługuje wyłącznie osobom, które były w związku małżeńskim do śmierci małżonka, co narusza konstytucyjną zasadę równości i proporcjonalności. Skarga odwołuje się także do zapisów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, w szczególności tych dotyczących dyskryminacji.
Komu przysługuje renta wdowia?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, renta wdowia przysługuje osobom, które:
- osiągnęły wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn),
- do dnia śmierci partnera pozostawały w związku małżeńskim oraz we wspólności majątkowej,
- nabyły prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego, czyli najwcześniej w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn.
Wypłaty renty wdowiej mają rozpocząć się od 1 lipca 2025 roku. Niestety, osoby żyjące w długoletnich związkach nieformalnych, rozwiedzione lub samotne – nie zostaną objęte tym świadczeniem.
O co walczy „Emerytura Solo”?
Członkinie inicjatywy społecznej podkreślają, iż samodzielni rodzice – często kobiety – przez całe życie ponosili odpowiedzialność za rodzinę, wychowanie dzieci i pracę zawodową. W mediach społecznościowych piszą:
„Wysłałyśmy ponad 2000 pism do rządu, parlamentarzystów, RPO, ministrów – apelując o objęcie wsparciem również samotnych seniorek i seniorów, którzy nie byli żonami w momencie śmierci męża, ale dźwigali pełnię odpowiedzialności”.
Obok wykluczenie samodzielnych rodziców z dodatkowego świadczenia w wieku senioralnym (tzw. renty wdowiej) wskazują także inne problemy, z jakimi mierzą się rodziny monoparentalne, m.in.
- nieskuteczność ściągania alimentów oraz wykluczenie niealimentowanych dzieci ze świadczeń funduszu alimentacyjnego,
- wykluczenie rodzin monoparentalnych z rodzinnych zniżek w instytucjach kultury, które podlegają pod zarząd ministerialny,
- dyskryminację rodzin monoparentalnych w programie „Mieszkanie na Start”.
Mały krok naprzód
Na razie tylko Ministerstwo Rozwoju i Technologii przychyliło się do jednego z postulatów grupy i w projekcie „Mieszkanie na Start” zrównało status rodzin samotnych z tzw. pełnymi przy wyliczaniu oprocentowania preferencyjnego. Pozostałe postulaty nie spotkały się z odzewem. Jak twierdzą członkinie „Emerytury Solo”, w odpowiedzi na ich działania usłyszały oskarżenia o manipulację i doświadczyły braku szacunku ze strony niektórych polityków.
Głos kobiet
Kobiety, które złożyły skargę, chcą spotkać się z premierem i opowiedzieć o swoim doświadczeniu: – Chcemy powiedzieć Panu, dlaczego czujemy, iż Polska to nie jest kraj dla nas. Nasze dzieci już wiedzą, iż muszą mieć w życiu gorzej. Samodzielny rodzic – najczęściej mama – nie należy do 'grupy interesu’, więc musi doświadczyć braku szacunku i zrozumienia. – piszą w liście do szefa rządu.
Pod apelem podpisują się m.in. Ewelina Witos – ekonomistka, architektka, Rodzice solo – kontra, Agata Borkowska – ekonomistka, Rodzice solo – kontra, dr Aleksandra Stopová Kozioł – adwokatka, Justyna Gołębiewska Żukowska – psycholożka, prezeska Stowarzyszenia Poprawy Spraw Alimentacyjnych Dla Naszych Dzieci, Bogusława Sokalska – projektantka produktów cyfrowych, Niealimentacja to przemoc, dr Maria Buszman – przedsiębiorczyni i wykładowczyni.
Co dalej?
Skarga czeka teraz na rozpatrzenie przez Europejski Trybunał Praw Człowieka. jeżeli zostanie uznana za zasadną, może to doprowadzić do zmiany polskich przepisów dotyczących renty wdowiej.
Podobał Ci się ten artykuł? Prenumeruj Gazetę Senior i bądź na bieżąco z ważnymi tematami! Zajrzyj do sklepu „Gazety Senior” TUTAJ
Jeżeli interesują Cię dojrzała moda i uroda, zapisz się do Newslettera Gazety Senior Zapisz się do Newslettera
„Gazeta Senior” – lipiec 2025 [07/2025]: Sprawdź, co w numerze!
