Pierwsza mammografia potrafi stresować. To normalne. Perspektywa, iż ktoś ściska twoje piersi między płytkami dużego urządzenia, nie brzmi szczególnie zachęcająco. Ale spokojnie — to badanie trwa kilka minut i może uratować życie.
CZYM JEST MAMMOGRAFIA?
Mammografia to zdjęcie rentgenowskie piersi, które pozwala wykryć zmiany nowotworowe na bardzo wczesnym etapie. Lekarze zalecają, by osoby z piersiami zaczynały regularne badania po 40. roku życia — najlepiej co dwa lata. jeżeli w rodzinie występuje rak piersi lub zdiagnozowano mutację genową (np. BRCA1, BRCA2), mammografia powinna być wykonywana od młodszych lat, często już po 30. roku życia, i to częściej niż raz w roku.
Wczesne wykrycie raka piersi daje ogromne szanse na całkowite wyleczenie i mniej agresywne leczenie. Im mniejsze i mniej zaawansowane są nowotwory wykryte podczas badań przesiewowych, tym większe szanse na pełne wyzdrowienie.
Masz prawo do bezpłatnej mammografii? Znajdź miejsce i termin, które Ci odpowiadają. Około 80 tysięcy wolnych terminów jest dostępnych już po kilku kliknięciach myszką – poprzez centralną e-rejestrację TUTAJ.
CZY MAMMOGRAFIA BOLI?
Nie. Może być nieprzyjemna, ale nie powinna boleć. Przez kilka sekund pierś jest delikatnie uciskana między dwiema płytami — to potrzebne, żeby dobrze rozłożyć tkankę piersi i uzyskać wyraźny obraz. Niektóre osoby czują lekki dyskomfort, zwłaszcza tuż przed miesiączką, gdy piersi są bardziej wrażliwe. Ale to tylko chwila — i naprawdę da się to wytrzymać.
JAK WYGLĄDA MAMMOGRAFIA KROK PO KROKU?
Całość trwa około 15 -20 minut. Wchodzisz do gabinetu, zdejmujesz górną część ubrania i stajesz przed aparatem rentgenowskim. Technik lub techniczka ustawia pierś na specjalnej płycie, druga płyta delikatnie ją dociska i robi zdjęcie. Potem to samo z drugiej strony. I koniec.
Ucisk jest potrzebny, żeby równomiernie rozłożyć tkankę piersi i nie pominąć żadnych zmian. Po badaniu techniczka sprawdza zdjęcia, by upewnić się, iż są wyraźne — jeżeli wszystko gra, możesz się ubrać i wracać do domu.
CZY MUSZĘ SIĘ JAKOŚ PRZYGOTOWAĆ DO MAMMOGRAFII?
Nie musisz się specjalnie przygotowywać. Ale dobrze wiedzieć kilka rzeczy:
- nie używaj w dniu badania dezodorantu, talku, balsamu ani perfum w okolicy pach i piersi — mogą zakłócić obraz,
- najlepiej załóż dwuczęściowy strój, żeby łatwo było zdjąć tylko górę,
- jeśli boisz się bólu, możesz wcześniej wziąć ibuprofen,
- a jeżeli możesz, umów badanie w terminie, gdy nie masz miesiączki – piersi są wtedy mniej wrażliwe.
CO PO BADANIU?
Zazwyczaj — nic szczególnego. Większość osób nie odczuwa żadnego bólu po mammografii. Czasem piersi są lekko tkliwe, ale to gwałtownie mija. Można pomóc sobie ciepłym kompresem lub tabletką przeciwbólową, jeżeli potrzeba.
Niektóre osoby zauważają delikatne zaczerwienienie skóry po ucisku — to też normalne i znika w ciągu kilku godzin.
Nie musisz się też martwić o promieniowanie. Dawka, jaką wykorzystuje mammografia, jest bardzo mała i bezpieczna.
KIEDY DOSTAJĘ WYNIKI MAMMOGRAFII?
Na wyniki badania będziesz musiała poczekać od kilku dni do dwóch tygodni. jeżeli w piersiach nie stwierdzono żadnych niepokojących zmian, wynik badania potwierdza ich brak i stanowi zaproszenie na kolejne badanie kontrolne — za 2 lata lub, w niektórych przypadkach, za 12 miesięcy.
Do wyniku może zostać dołączona płyta ze zdjęciem, pod warunkiem iż pacjentka przed wykonaniem mammografii złoży pisemną prośbę o przesłanie wyniku wraz z płytą.
Jeśli natomiast konieczne jest wykonanie dodatkowych badań, wynik zawiera informację o potrzebie dalszej diagnostyki, szczegółowy opis oraz skierowanie i listę ośrodków, w których można ją przeprowadzić. Dołączony zostaje również komplet wykonanych klisz.
Pacjentka objęta jest wówczas szybką ścieżką diagnostyki i leczenia – dzięki stałemu monitorowaniu przypadków kierowanych na pogłębioną diagnostykę zapewniamy sprawny kontakt z odpowiednimi placówkami oraz przyspieszenie ewentualnego leczenia.
DLACZEGO WARTO REGULARNIE SIĘ BADAĆ?
Rak piersi to wciąż najczęściej diagnozowany nowotwór u kobiet. Regularne badania to sposób, żeby wykryć zmiany, zanim staną się groźne.
Kiedy rak zostanie wykryty wcześnie, często wystarczy krótsze leczenie i można uniknąć chemioterapii czy mastektomii. To nie tylko ratuje życie, ale też skraca drogę do zdrowia.
Mammografia może być trochę stresująca, ale to jeden z tych momentów, kiedy warto przełamać lęk. Zrób to dla siebie. I przypomnij o tym komuś, kogo kochasz!
KOMU PRZYSŁUGUJE BEZPŁATNA MAMMOGRAFIA?
- masz 45-74 lat;
- w ciągu ostatnich 2 lat nie miałaś mammografii w ramach profilaktyki zdrowotnej (przy określaniu wieku należy wziąć pod uwagę rok urodzenia);
- zakończyłaś okres 5 lat od leczenia chirurgicznego raka piersi i pozostajesz w trakcie uzupełniającej hormonoterapii (HT) – zalecenie badania co 12 miesięcy;
- zakończyłaś leczenie raka piersi i 5-letni proces monitorowania po zakończonym leczeniu – zalecenie badania co 12 miesięcy.
JAK MOGĘ UMÓWIĆ SIĘ NA BEZPŁATNĄ MAMMOGRAFIĘ?
- Centralna e-rejestracja
- Internetowe Konto Pacjenta (IKP)
- Mobilna aplikacja mojeIKP
- W placówce medycznej albo mammobusie, który ma umowę z NFZ w ramach profilaktyki raka piersi.
