Cieszcie się, a my toną w długach. moje myśli, moje cierpienia, moje życie. Słowa Łucji rozbrzmiewają w głowie jak grzmot w bezchmurny dzień. Siedzę na kanapie w skromnym mieszkaniu przy ul. Starej w Gdańsku, gdzie promienie słońca wpadają przez okna i muskaą zdjęcia rodzinne na ścianie. Mój mąż Paweł pochłonięty leży pod gazetą, nieświadomy burzy, która nadciąga nad mnie. Trzymam telefon, palce drżą.
Łucjo, co mówisz? szepczę, starając się nie zdradzić strachu, co ściska żołądek.
Na drugim końcu linii słyszę jedynie ciężkie oddechy. Mamo, nie damy już rady. Rachunki rosną, nauka Mateusza kosztuje za dużo, a ja i Marcin pracujemy jak szaleni, a to i tak nie starczy. A Ty Ty zawsze gdzieś wędrujesz, weekendy spędzasz w spa, obiedziesz poza domem
Dusi mnie brak powietrza. Patrzę na Pawła, który odrywa wzrok od gazety i z niepokojem spogląda na mnie. Co się dzieje? pyta cicho.
Nie odpowiadam od razu. Wewnątrz wybucha walka między pragnieniem pomocy córce a potrzebą w końcu zadbać o siebie. Po czterdziestu latach szpitalnych zmian i bezsennych nocy, kiedy emerytura pozwala nam na drobne przyjemności, czy mam się od nich odwrócić?
Łucjo, wiesz, iż gdybyśmy mogli, to pomożemy przerywa mi głos, łamiąc ciszę.
Ona przerywa mi, a jej ton się załamuje: Mamo, nie chodzi tylko o pieniądze! Czuję się samotna. Potrzebuję Cię. Więcej czasu, więcej obecności a ty zdajesz się iść dalej.
Milczę. Ciężar jej słów przygniata mi klatkę. Paweł chwyta mnie za rękę, szukając mojego spojrzenia. Powiedz jej, iż jutro jedziemy do nich szepcze.
Powoli kiwam głową. Łucjo, przyjedziemy jutro na obiad. Porozmawiamy spokojnie.
Ona wzdycha, jakby wyrzucała z siebie część napięcia. Dobrze. Dziękuję.
Gdy odkładam słuchawkę, czuję pustkę. Paweł obejmuje mnie mocno. To niesprawiedliwe mruczy mi pod włos. Oddaliśmy im wszystko. A teraz nie możemy choć trochę cieszyć się życiem?
Odsuwam się nieco i patrzę w jego niebieskie oczy, w których wciąż lśnią zmarszczki. Może coś zrobiliśmy źle
On potrząsa głową. Wykonaliśmy nasz obowiązek.
Tej nocy nie mogłam zasnąć. Przypomniałam sobie dzieciństwo Łucji: biegi po parku, wspólne odrabianie lekcji przy kuchennym stole, śmiech na plaży, kiedy brakowało pieniędzy, a szczęścia było pod dostatkiem. Kiedy po raz pierwszy poczuła, iż nas już nie stać? Kiedy przestałam być jej schronieniem?
Następnego ranka staliśmy przed ich drzwiami z domowym ciastkiem i wymuszoną uśmiechniętą twarzą. Łucja wita nas ze łzami w oczach, a Marcin milcząco ściska nasze dłonie. Mateusz podbiega: Babciu! Dziadku!
Podczas obiadu atmosfera jest napięta. Marcin prawie nie przemawia, a Łucja stara się być uprzejma, co jakiś czas rzucając dociekliwe spojrzenia.
W pewnego momentu Marcin wybucha: Nie potrzebujemy waszych pieniędzy, ale choć odrobinę zrozumienia! Czujemy, iż wszystko spoczywa na naszych barkach.
Paweł zastyga: Zawsze byliśmy tu! Ale teraz musimy myśleć też o sobie.
Łucja podnosi głos: Dlaczego, kiedy prosimy o pomoc, to wydaje się wam ciężarem? Czy nie rozumiecie, iż jesteśmy wyczerpani?
Czuję, jak szarpie mnie ze wszystkich stron. Chciałabym krzyczeć, iż i ja jestem zmęczona, iż zasługuję na odrobinę spokoju po życiu pełnym poświęceń. Ale w oczach córki widzę rozpacz i serce mi pęka.
Może sprawiliśmy wrażenie, iż już nam wszystko jedno mówię cicho. Ale nie tak. Po prostu po prostu potrzebujemy trochę oddechu.
Obiad kończy się milczeniem. Wracamy do domu z uczuciem klęski.
W kolejnych dniach Paweł zamyka się i odsuwa. Nie rozmawia już o naszych planach na starość, nie proponuje wyjazdów ani kolacji poza domem. Ja spędzam dni, rozmyślając, jak pomóc Łucji, nie tracąc przy tym siebie całkowicie.
Pewnego wieczoru dzwoni do mnie siostra Zofia, mieszkająca w Krakowie.
Słyszałam od Łucji, iż masz kryzys mówi prosto.
Nie wiem, co robić wyznaję między łzami. Czuję się egoistycznie, kiedy myślę o sobie, ale jeżeli odmawiam wszystkiego dla nich, wydaje mi się, iż umieram.
Zofia westchnęła: U nas w Polsce rodzice mają być zawsze dostępni, choćby gdy są wyczerpani. A kto myśli o tobie?
Milczę.
Porozmawiaj o tym z Pawłem kontynuuje. I przede wszystkim rozmawiaj z Łucją jak matka z córką, nie jak bankomat.
Jej słowa pozostają ze mną.
Następnego dnia na zaproszę Łucję na kawę do małej kawiarni przy rogu. Przychodzi wyczerpana, z zmęczonymi oczami.
Mamo, przepraszam za wczorajszy dzień mówi od razu.
Łapię ją za rękę: Łucjo, kocham cię bardziej niż życie samo. Ale ja też jestem człowiekiem. Muszę poczuć, iż żyję, a nie tylko służę.
Patrzy w dół: Wiem Czasem to wszystko wydaje się przytłaczające.
Rozumiem odpisuję miękko. Musimy znaleźć równowagę. Nie zawsze mogę rozwiązywać twoje problemy, ale mogę być przy tobie jako matka.
Rozmawiamy długo, przez łzy i nowo odkryte uśmiechy.
Wracając do domu, czuję lżejszy ciężar w sercu, ale wciąż dręczy mnie pytanie: gdzie kończy się obowiązek rodzica, a zaczyna prawo do szczęścia?
Czasem zastanawiam się, czy naprawdę, po całym poświęceniu, nie jest egoistyczne pragnąć odrobiny spokoju. Czy to tylko lęk przed utratą nieodzowności?
A wy? Czy emerytura należy tylko do rodziców, czy do całej rodziny?
