WZIĘLIŚMY UDZIAŁ W KONFERENCJI PRASOWEJ „STREFY WOLNE OD…”

17 kwietnia przed Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej odbyła się konferencja prasowa “Strefy wolne od: LGBT, Cudzoziemców i Edukacji Zdrowotnej. Czy Polskę stać na ponowną utratę funduszy UE?” W trakcie konferencji opowiedzieliśmy o zagrożeniu, jakie stwarzają nowe “strefy wolne od…”, czyli dyskryminujące uchwały samorządów, wymierzone w Centra Integracji Cudzoziemców i Edukację Zdrowotną.

Przypomnijmy, iż przez cały czas obowiązuje jedna dyskryminująca uchwała anty-LGBT. Podczas konferencji opowiedzieliśmy o analogii między tym i innymi dyskryminującymi aktami prawa lokalnego.

W konferencji wzięli udział: Tosia Kopyt, Fundacja SEXEDPL, WDŻ dla Zaawansowanych, Kalina Czwarnóg, Fundacja Ocalenie, Olga Pawłowska-Plesińska, Stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii, Przemysław Walas, Stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii.

mat. prasowe organizatora

Wciąż obowiązuje jedna uchwała wymierzona w społeczność osób LGBT+

Po sześciu latach od pojawienia się pierwszej uchwały wymierzonej w społeczność osób LGBT+ wciąż obowiązuje jedna z nich, Samorządowa Karta Praw Rodzin w Łańcucie na Podkarpaciu.
Zgodnie z ustaleniami aktywistów z Atlasu Nienawiści, w szczytowym momencie w połowie 2020 roku obowiązywały 104 uchwały anty-LGBT (uchwały “przeciwko ideologii LGBT”, Samorządowe Karty Praw Rodzin oraz tzw. uchwały własne inspirowane dwiema poprzednimi), a ich zasięg obejmował ponad ⅓ terytorium Polski.

Pojawiają się nowe dyskryminujące uchwały: przeciwko CIC i edukacji zdrowotnej

Centra Integracji Cudzoziemców, zgodnie ze strategią migracyjną rządu, mają powstać w 49 miejscach w całej Polsce, a ich głównym zadaniem jest wsparcie społeczne, prawne i zdrowotne dla osób, które przebywają w Polsce legalnie. Zgodnie z ustaleniami Atlasu Nienawiści, już w tej chwili obowiązuje jedna uchwała przeciwko CIC, zaś w co najmniej ośmiu miejscowościach złożone zostały petycje o przyjęcie analogicznych, inspirowanych prawdopodobnie przez Marsz Niepodległości, uchwał.

Podobnie, jak miało to miejsce w przypadku Samorządowych Kart Praw Rodzin, Ordo Iuris opracowało dla samorządów wzór “uchwały w sprawie (…) możliwych konsekwencji wprowadzenia permisywnej edukacji seksualnej jako elementu edukacji zdrowotnej”. W tej chwili obowiązuje przynajmniej 1 uchwała inspirowana wzorem opracowanym przez Ordo Iuris.

Dyskryminacja = brak funduszy UE

W grudniu 2019 roku Parlament Europejski przyjął rezolucję ws. uchwał anty-LGBT wzywającą Polskę do zaprzestania działań dyskryminujących osoby LGBT+. PE wskazał Polsce adekwatny kierunek, jednak mimo nadziei, iż “strefy wolne od LGBT” znikną po ogłoszeniu rezolucji automatycznie, tak się nie stało.

Najważniejszym punktem rezolucji okazał się apel PE do Komisji Europejskiej o kontrolę, czy samorządy otrzymujące środki unijne podjęły dyskryminujące uchwały.

Dzięki działaniom rzeczniczym KPH i innych organizacji pozarządowych w Komisji Europejskiej udało się wprost powiązać mechanizm przyznawania funduszy europejskich z zasadą równości szans i niedyskryminacji oraz innymi zapisami Europejskiej Karty Praw Podstawowych.

Umowa Partnerstwa zabrania finansowania dyskryminacji

Zależność ta została wyrażona wprost w Umowie Partnerstwa na perspektywę finansową 2021-2027. Korzystając z tych zapisów, KPH i Koalicja “Equality Watch” od 2022 roku przyglądają się, które z samorządów posiadających dyskryminujące uchwały otrzymały lub starały się o środki z UE. “Equality Watch” reagowała na nieprawidłowości, składając zawiadomienia do prokuratury, powiadamiając Komisję Europejską, informując rzeczników funduszy europejskich i Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, wreszcie – składając skargę do Komisji Europejskiej.

Strategia mobilizująca samorządy do zaniechania dyskryminujących działań pod groźbą utraty unijnych środków okazała się niezwykle skuteczna – kilkadziesiąt samorządów zrezygnowało z uchwał na rzecz funduszy UE.

Różne grupy, taka sama dyskryminacja

Zapisy Karty Praw Podstawowych o równości i niedyskryminacji (Art.21) dotyczą w takim samym stopniu cudzoziemców i cudzoziemek przebywających w Polsce, co osób LGBT+. Prawem podstawowym jest również dostęp do nauki (Art.14), zaś obowiązkiem wynikającym z KPP jest nie tylko niedyskryminacja, ale też promowanie równości (Art. 21). Zapisy te obowiązują także w obszarze edukacji.

Nie ma znaczenia, która grupa społeczna i które prawo są w tej chwili na celowniku, dyskryminujące uchwały samorządów są szkodliwe dla nas wszystkich jako społeczeństwa.

Olga Pawłowska-Plesińska, koordynatorka rzecznictwa w Kampanii Przeciw
Homofobii: Jeden mroczny etap w historii polskiej samorządności jeszcze się nie skończył, a już obserwujemy kolejną odsłonę systemowej dyskryminacji. Ta sytuacja dotyczy również nas: jako społeczność LGBT+ – osoby nieheteronormatywne migrują i się uczą, jako obywateli i obywatelki Polski, czy po prostu jako ludzi. Jaką masz gwarancję, iż jutro Ty nie obudzisz się w strefie wolnej od… Ciebie? To, iż została już tylko jedna uchwała anty-LGBT nie oznacza, iż jako KPH przestaniemy uważnie obserwować przyjmowane przez samorządy akty prawne, będziemy to robić dalej.

Planujemy również dzielić się wiedzą na temat zastosowania mechanizmu przyznawania funduszy europejskich do walki z dyskryminacją. Nasze doświadczenie może okazać się bardzo cenne dla organizacji działających na rzecz innych grup mniejszościowych. Czujemy się z nimi solidarne i niezmiennie zależy nam na tym, żeby każda osoba czuła się w Polsce bezpiecznie.

Hubert Pajączkowski, Fundacja SEXEDPL: Wydaje nam się, iż mało kto przeczytał samą propozycję podstawy programowej edukacji zdrowotnej albo zrobił to dosyć wybiórczo. Zachęcamy do zapoznania się z całym dokumentem. Wątpliwości mogą dotyczyć chwytliwych medialnie haseł jak “nauka masturbacji”, “zachęcanie do zmiany płci”, jak również “promocja lgbt”. W projekcie podstawy jest wprowadzenie treści, które pozwalają rozumieć pewne pojęcia, ale nikt nikogo do niczego nie namawia. Natomiast wiedza jest przekazywana stosownie do wieku. W końcu przedmiot będzie obowiązywał zarówno w szkole podstawowej, ale też w średniej.

Wokół nowego przedmiotu narosło wiele dezinformacji, które często są tworzone i rozpowszechniane przez środowiska wyrażające swój jawny sprzeciw wobec zmian w tym zakresie. Treści te próbują wzbudzić atmosferę strachu i niepewności. Część rodziców choćby jeżeli nie wierzy w powielane mity, to może poddawać w wątpliwość zasadność niektórych elementów nowego przedmiotu czy choćby zmiany, jako całości. Niektórzy rodzice
zastanawiają się nad tym jak szkoły, w których uczą się ich dzieci, poradzą sobie z organizacją tych zajęć. Zdajemy sobie sprawę, iż jest to duże wyzwanie dla szkół i kadr. Niemniej finalnie rolą dyrekcji i wychowawców będzie tu przekazanie tych informacji rodzicom. Ministerstwo przygotowało także wytyczne w tej kwestii.

Edukacja Zdrowotna wychodzi naprzeciw większości z dotychczasowych wyzwań. Warto podkreślić przede wszystkim interdyscyplinarny charakter przedmiotu. Podstawa programowa w zakresie przedmiotu edukacja zdrowotna obejmuje aż dziesięć działów, które odzwierciedlają różne sfery funkcjonowania człowieka. Zdrowie seksualne jest tutaj ujęte jako część większej całości. Treści programowe wydają się zaś bardziej relewantne i holistyczne.

“Strefy wolne od LGBT+” są wciąż żywe w społecznej pamięci, jednak wszystko wskazuje na to, iż zablokowanie funduszy europejskich dla samorządów, które utrzymywały dyskryminujące uchwały, niczego nas nie nauczyło: obserwujemy nową falę dyskryminującego prawa lokalnego.