Wielu Polaków nie zdaje sobie sprawy, iż wrzucając paragon do niebieskiego pojemnika, popełnia błąd, który może kosztować choćby 500 złotych mandatu. Choć paragony wyglądają jak zwykły papier, ich skład chemiczny sprawia, iż są szkodliwe dla procesu recyklingu i powinny trafiać do odpadów zmieszanych.
Fot. Warszawa w Pigułce
Paragony a problem recyklingu
Paragony drukowane są na specjalnym papierze termicznym, który zawiera bisfenol A (BPA) – substancję chemiczną mogącą przenikać do recyklingowanego papieru. Jest to szczególnie niebezpieczne, gdyż z zanieczyszczonych surowców mogą powstawać produkty przeznaczone do kontaktu z żywnością. W efekcie wrzucenie choćby kilku paragonów do papieru może zanieczyścić całą partię odpadów, co sprawia, iż nie nadają się one do ponownego przetworzenia.
Z tego względu paragony powinny trafiać do odpadów zmieszanych – podobnie jak inne zanieczyszczone lub nieprzetwarzalne odpady, w tym tłuste opakowania po jedzeniu, chusteczki higieniczne i zużyte ręczniki papierowe.
Nowe przepisy i większe kontrole segregacji odpadów
Od stycznia 2025 roku obowiązują nowe regulacje dotyczące segregacji, a jednym z ich elementów jest bardziej rygorystyczne podejście do recyklingu papieru. Oprócz paragonów, do odpadów zmieszanych powinny trafiać wszelkie materiały papierowe zawierające elementy chemiczne, farby czy folie, które uniemożliwiają ich ponowne wykorzystanie.
W całym kraju prowadzone są intensywne kontrole segregacji śmieci. Straż miejska i pracownicy ochrony środowiska mają prawo sprawdzać zawartość pojemników oraz nakładać mandaty za błędy w segregacji. W Warszawie w 2023 roku przeprowadzono ponad 6100 takich kontroli, z czego 131 zakończyło się mandatami, a dziewięć spraw skierowano do sądu. W wielu przypadkach mieszkańcy otrzymali również pouczenia, ale liczba sankcji wzrasta z każdym rokiem.
Jak rozpoznać papier termiczny i uniknąć błędów?
Rozróżnienie paragonu od standardowego papieru nie jest trudne. Papier termiczny jest zwykle cieńszy, gładszy i ma lekko błyszczącą powierzchnię. Można także wykonać prosty test – przejechać paznokciem po powierzchni paragonu. jeżeli pozostanie ciemny ślad, oznacza to, iż został wydrukowany na papierze termicznym i nie nadaje się do recyklingu.
Wysokie kary za nieprawidłową segregację
Nieprawidłowe wyrzucanie paragonów i innych odpadów może skończyć się dotkliwą karą finansową. Mandaty za błędną segregację wynoszą do 500 złotych, ale w niektórych gminach mogą prowadzić do podwyższenia opłaty za odbiór śmieci choćby trzykrotnie. Najwyższa możliwa kara za nieprzestrzeganie zasad segregacji wynosi 5000 złotych.
Niektóre miasta planują również wprowadzenie elektronicznych systemów monitorowania śmieci. Inteligentne pojemniki, które analizują skład wyrzucanych odpadów, mogą stać się nowym narzędziem do wykrywania nieprawidłowości i egzekwowania zasad recyklingu.
Nowe zasady segregacji tekstyliów
Od 2025 roku obowiązkowa stała się także segregacja tekstyliów. Ubrania i inne materiały nie mogą trafiać do odpadów zmieszanych – należy je oddać do wyznaczonych punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK). Problem w tym, iż PSZOK-i często znajdują się na obrzeżach miast i mają ograniczone godziny otwarcia, co sprawia, iż mieszkańcy niechętnie dostosowują się do nowych zasad.
Niektóre samorządy wprowadziły jednak ułatwienia. Coraz więcej miast instaluje specjalne pojemniki na tekstylia w centralnych lokalizacjach, a także organizuje mobilne zbiórki odzieży.
Czy segregacja odpadów w Polsce działa?
Polska od lat dąży do zwiększenia poziomu recyklingu, jednak przez cały czas pozostaje w tyle za wieloma krajami Unii Europejskiej. Według danych GUS w 2023 roku zaledwie 40% odpadów komunalnych zostało poddanych recyklingowi, podczas gdy w Niemczech wskaźnik ten przekracza 65%.
Główne przeszkody to brak odpowiedniej edukacji w zakresie segregacji oraz niewystarczająca liczba miejsc do selektywnej zbiórki odpadów. Samorządy podkreślają, iż zwiększone kontrole i surowsze kary mają na celu poprawę tej sytuacji.
Co przyniosą zmiany?
Zaostrzenie przepisów dotyczących segregacji odpadów to krok w stronę bardziej ekologicznej polityki zarządzania odpadami. Eliminacja błędów, takich jak wyrzucanie paragonów do papieru, pomoże w skuteczniejszym recyklingu i zmniejszeniu ilości odpadów trafiających na składowiska.
Nowe regulacje wymuszą większą świadomość ekologiczną wśród mieszkańców, ale też mogą stać się poważnym wyzwaniem logistycznym. najważniejsze będzie odpowiednie dostosowanie infrastruktury i edukowanie społeczeństwa, aby nowe zasady przyniosły realne korzyści dla środowiska.
Zmiany w zasadach segregacji śmieci, szczególnie dotyczące paragonów i tekstyliów, mają na celu poprawę jakości recyklingu w Polsce. Choć nowe przepisy mogą wydawać się uciążliwe, mają one ogromne znaczenie dla ochrony środowiska. Unikanie błędów w segregacji, świadome wyrzucanie paragonów do odpadów zmieszanych i korzystanie z punktów zbiórki tekstyliów to działania, które każdy może podjąć, by przyczynić się do lepszego gospodarowania odpadami.
