Szeroka, trawiasta wysoko położona przełęcz znajduje się pomiędzy Kopą nad Krzyżnem a Małym Wołoszynem. Leży w miejscu zetknięcia się trzech grzbietów górskich: grupy Buczynowych Turni, Wołoszyna i Koszystej. Nazwa wywodzi się od położenia na skrzyżowaniu wymienionych trzech grzbietów. Przez Krzyżne biegnie znakowany szlak będący najłatwiejszym i najdogodniejszym połączeniem Doliny Pańszczyzny z Doliny Pięciu Stawów Polskich.
Wycieczka na Krzyżne należy do godnych polecenia, z przełęczy roztacza się jeden z najwspanialszych i najrozleglejszych widoków w Tatrach. Ma tu swój koniec czerwono znakowana Orla Perć, która biegł niegdyś jeszcze przez Wołoszyny aż do Polany pod Wołoszynem. Dawniej popularne było podziwianie wschodów słońca z tego miejsca, co ułatwiało małe niezagospodarowane kamienne schronisko Towarzystwa Tatrzańskiego.
Wyprawa na Krzyżne jest całodniowa i dość męcząca, ale nie przedstawia większych trudności technicznych. Nagrodą będzie wędrówka w otoczeniu wysokogórskiego krajobrazu.
Uwaga — w trakcie mgły lub śnieżycy na Krzyżnem łatwo można stracić orientację.
Z Hali Gąsienicowej na Krzyżne
Początek nieopodal schroniska Murowaniec na Hali Gąsienicowej, gdzie dojść możemy z Kuźnic lub z Brzezin. Szlak koloru żółtego odchodzi od drogi z Brzezin poniżej Murowańca i zagłębia się w stary las świerkowy. Pomiędzy drzewami Lasu Gąsienicowego dość stromo w dół docieramy do potoku wypływającego wyżej z Czarnego Stawu Gąsienicowego.
Po jego przekroczeniu dalej pośród drzew lekko w górę, z czasem pośród kosodrzewiny idziemy północno — zachodnim ramieniem Żółtej Turni. Zbocze, którym wędrujemy to tzw. Dubrawiska, dalej w górę i w środkowej części przecinamy Żółty Potok. Po pewnym czasie dochodzimy do miejsca, gdzie w lewo odchodzi czarny szlak, natomiast my dalej żółtym idziemy na południe. Przed naszymi oczami otwiera się wspaniały widok na Dolinę Pańszczycy i jej otoczenie.
Ścieżka prowadzi pośród rumowisk skalnych w głąb doliny nad brzeg Czerwonego Stawku. Nieduże jezioro leży wysokości 1654 m i ma powierzchni ok. 0,5 ha, nieco poniżej bierze początek Pańszczycki Potok, prawobrzeżny dopływ Suchej Wody. Idziemy dalej łagodnie pod górę, pośród traw i kosodrzewiny do bocznej, leżącej u stóp Koszystej kotlinki. Ścieżka prowadzi górną częścią Pańszczycy, pośród granitowych głazów, jest tu niemal pusto i cicho. Dalej wznosi się po bulach morenowych i stromym, szerokim, piarżystym żlebem zakosami wychodzimy na szeroką równinkę przełęczy Krzyżne. W żlebie na podejściu na Krzyżne od Doliny Pańszczycy jeszcze późną wiosną można spotkać miejsca z zalegającym śniegiem.
Z Doliny Pięciu Stawów na Krzyżne
Wycieczka bez trudności przy wejściu mozolna i męcząca. Można ją rozpocząć spod schroniska w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, skąd idziemy na zachód niebiesko znakowanym szlakiem obok Małego i Wielkiego Stawu. Przed nami otwiera się całe otoczenie doliny: z lewej Miedziane przed nami grań Liptowskich Murów z Gładkim Wierchem, a z prawej stoki Koziego Wierchu. Po przekroczeniu mostku przerzuconego nad potokiem Roztoka wypływającym z Wielkiego Stawu Polskiego odchodzi żółty szlak prowadzący na Krzyżne.
Idąc nim z początku wznosimy się południowo-wschodnim zboczem Koziego Wierchu, dalej długim trawersem pośród traw i kosodrzewiny dochodzimy do progu zawieszonej Dolinki Buczynowej. Widoczna z lewej strony dolinka jest zawalona głazami oraz do późnej wiosny resztkami śniegu, wysoko nad nią grań Granatów i Buczynowych Turni. Z progu przecinamy strome trawiaste zbocze i docieramy do wielkiego żlebu, spadającego z Krzyżnego ku Dolinie Roztoki. Droga prowadzi pośród traw i niekiedy po niewielkich skałach. Za nami coraz bardziej widoczna Dolina Roztoki i próg Progu Stawiarskiego, z którego z hukiem spada wodospad Wielka Siklawa.
Od teraz czeka nas większe i dość męczące podejście ścieżką poprowadzoną zakosami, która pnie się wzdłuż lawiniastego żlebu pod Krzyżnem po jego lewej stronie. Na koniec długim, pod grzbietowym trawersem docieramy na Krzyżne, na siodle porośniętym trawami spotykamy mający tu koniec czerwony szlak Orlej Perci. Z przełęczy czeka na nas niesamowity widok, który od przeszła wieku zachwyca turystów. W dole zobaczymy cztery z Pięciu Stawów Polskich oraz opadającą z progu Pięciostawiańskiego Wielką Siklawę. Widok obejmuje niemal całe Tatry Wysokie.
Z Wierch Porońca
Jeżeli ktoś chciałby wydłużyć sobie wycieczkę na Krzyżne, można ją rozpocząć z Wierch Porońca. Tutaj z parkingu podążamy szlakiem koloru zielonego najpierw na Rusinową Polanę i dalej na Gęsią Szyję. Stąd obniżając się, mijamy Waksmundzką Rówień i dalej skrajem Waksmundzkiej Polany, gdzie niegdyś prowadzony był wypas owiec. Następnie ścieżką pośród lasu świerkowego do miejsca, gdzie odchodzi czarno znakowany szlak. Idziemy nim, do połączenia z żółtym, który z Hali Gąsienicowej prowadzi na Krzyżne.
