Giewont to masyw w Tatrach Zachodnich składający się z trzech szczytów: Małego Giewontu, Dużego Giewontu oraz Długiego Giewontu. Rozległy masyw rozciąga się od Kalatówek na wschodzie po Dolinę Małej Łąki na zachodzie, północne stoki schodzą ku Dolinie Strążyskiej i Dolinie Białego, południowe w kierunku Doliny Kondratowej.
Charakterystyka Giewontu
Widziany od strony północnej (Zakopanego) swoim kształtem przypomina „Śpiącego rycerza”, w skałach Giewontu ludowe podania umiejscowiły jaskinie, w której śpią rycerze Bolesława Chrobrego. Dla wielu Polaków ten charakterystyczna góra stał się również symbolem Tatr oraz Zakopanego.
Z wierzchołka roztacza się słynąca z niezwykłego piękna rozległa panorama Tatr i leżące 1000 metrów niżej Zakopane. Pomimo iż wysokość Giewontu - 1894 m nie dorównuje wielu tatrzańskim wierzchołkom, ma on charakter alpejski. Górujące ponad Kotliną Zakopiańską strome, północne ściany Giewontu, liczące 500-600 m wysokości, przedstawiają się z Zakopanego niezwykle imponująco. W górze kryje się kilka niedużych jaskiń z najciekawszą Jaskinią Juhaską.
Zagrożenia na Giewoncie
Główny wierzchołek Giewontu jest popularnym celem turytów przybywającym w Tatry. Prowadzi tu od południa znakowany szlak, który w pod wierzchołkiem ubezpieczony jest łańcuchami. Podejmowane często przez lekkomyślnych turystów próby zdobycia góry, czy też schodzenie w dół inną drogą, głównie jej północnymi przepaścistymi ścianami z reguły kończą się tragicznie.
Giewont należy do szczytów najbardziej niebezpiecznych w Tatrach, góra od 1886 roku pochłonęła wiele ofiar, w tym kilka osób od porażeń piorunów. Wyniosły, odosobniony wierzchołek i metalowy krzyż działający jak piorunochron przyciąga wyładowania elektryczne. Bardzo niebezpieczny jest pobyt na górze podczas burzy, od uderzeń pioruna zginęło tam wiele osób. Należy pamiętać, iż w razie niepewnej pogody najlepiej wycieczkę przełożyć na inny dzień. Należy pamiętać, iż Giewont, choć piękny i stosunkowo łatwy do zdobycia jest górą bardzo niebezpieczną.
Decydując się na zdobycie wierzchołka, wycieczkę należy rozpocząć we wczesnych godzinach porannych. W innym przypadku narażeni będziemy na stanie w kolejce z innymi turystami pragnącymi wyjść na ten atrakcyjny szczyt.
Jak wyjść na Giewont
Z Kuźnic przez Kalatówki i Halę Kondratową
Jest to najbardziej popularny i najczęściej wybierany szlak turystyczny na Giewont. Trasa rozpoczyna się w zakopiańskich Kuźnicach, gdzie można dojść pieszo lub by nie tracić czasu, podjechać lokalnym transportem miejskim.
Z Kuźnic szeroka kamienista droga prowadzi obok zabudowań Klasztoru sióstr Albertynek t i tedy wzdłuż drewnianego parkanu lekko pod górkę osiąga dolny skraj polany Kalatówki. Po minięciu polany ścieżka prowadzi wśród lasów świerkowych na Halę Kondratową, gdzie stoi drewniane schronisko turystyczne. Od niego wzdłuż południowych stoków Giewontu szlak prowadzi ku górze do wgłębionej pomiędzy zboczami Kopy Kondrackiej i Giewontu kotlinki nazywanej Piekłem. Ścieżka powoli staje się stroma i stąd dalej zakosami mozolnie na Przełęcz Kondracką.
Z przełęczy w prawo na Wyżna Przełęcz Kondracka zwaną herbaciarnią — dawniej w tym miejscu góralki sprzedawały herbatę turysta. Stąd szlak prowadzi na widoczną kopułę Giewontu, ścieżką ułożona z kamieni po małych prożkach oraz skałach wapiennych.
Na Giewont wychodzi się z prawej strony (obowiązuje tu ruch jednokierunkowy) z lewej dochodzi trasa zejściowa ze szczytu. Podejście prowadzi na Przełęcz Szczerba, między Długim Giewontem a Giewontem skąd w wyjściu na wierzchołek pomagają wyrąbane stopnie i łańcuchy.
Uwaga !
Giewont w pogodne dni wakacyjne jest bardzo zatłoczony, przy podejściu na szczyt tworzą się długie kolejki.
Z Gronika przez Dolinę Małej Łąki
Dnem doliny szeroką drogą na Polanę Mała Łąka, następnie przez polane aż do jej końca. Dalej szlak prowadzi przez las na upłazy zw. Wyżnie po drodze widoczne bloki wapienia. Następnie w górę do Głazistego Żlebu i stokami grzędy do kamiennego kotła, zwanego Świstówką. Z tego miejsca w lewo w szeroki żleb, którym w górę, a potem wielkimi zakosem w prawo i przez łany kosodrzewiny na Kondracką Przełęcz. Z tego miejsca na Wyżnia Kondracką Przełęcz i na szczyt Giewontu.
Przez Dolinę Strążyską i Grzybowiec
Początek w Zakopanem u wylotu Doliny Strążyskiej, następnie szlak prowadzi wygodną drogą dnem doliny. Przed polaną Strążyską szlak skręca w prawo. Następnie zakosami wygodny szlak biegnie lasami regla dolnego i górnego wyprowadzając na Przełęcz w Grzybowcu. Z przełęczy dalej na malutką polankę na niewybitnym szczycie Grzybowca.
Stąd trawiasto — kamiennym stokiem do stóp turni Małego Giewontu, następnie na charakterystyczne niewielkiej, ale regularnie ukształtowanej przełęczy Siodło. Dalej ścieżką w górę na Wyżnią Przełęcz Kondracką, gdzie ścieżka łączy się ze szlakiem poprowadzonym z Doliny Kondratowej. Szlak od Doliny Strążyskiej jest bardziej uciążliwy i bardziej stromy od tego prowadzącego z Kuźnic.
Kasprowy Wierch, Kopa Kondracka, Giewont
Dosyć ciekawą alternatywą jest dojście na Giewont od strony Kasprowego Wierchu. Jest to o tyle interesująca propozycja, iż szlak wiedzie niezwykle widokową trasą, w której trakcie towarzyszą rozległe widoki na całe Tatry.
Na Kasprowy Wierch można wyjechać kolejką linową a stąd szlakiem graniowym nad Doliną Bystrej i na końcu wyjść na Kopę Kondracką. Z Kopy zejście na Przełęcz Kondracka i stąd przez Wyżnią Przełęcz Kondracka wyjście na wierzchołek Giewontu.
Krzyż na Giewoncie
Na wierzchołku Wielkiego Giewontu stoi żelazny krzyż o kratownicowej konstrukcji, jego wysokości to 17,5 m, z czego 2,5 m, wmurowane w kopułę szczytu, szerokość ramienia poprzecznego 5,5 m. Inicjatorem postawienia krzyża na Giewoncie był ówczesny proboszcz Zakopanego ksiądz Kazimierz Kaszelewski.
Miał on upamiętniać 1900-tną rocznice narodzin Chrystusa i powitać nadchodzący nowy wiek XX.
Przed wykonaniem adekwatnego krzyża dokonano najpierw próbny, zrobiony z drewna o wysokości 10,5 m. Po sprawdzeniu, iż jest on widoczny z Zakopanego, zamówiono wykonanie adekwatnej konstrukcji składającej się z 400 metalowych elementów wykonanych w fabryce Góreckiego na terenie Krakowa. Przewieziono je transportem kolejowym, po czym 18 wozów konnych wyruszyło z elementami krzyża o łącznej wadze 1819 kg spod kościoła parafialnego, przez Kuźnice w kierunku Giewontu.
Transport dojechał w pobliże Piekiełka w Dolinie Kondratowej, a stąd ok. 500 osób wynosiło na wierzchołek Giewontu elementy krzyża oraz 400 kg cementu i 200 płóciennych konewek wody. Prace montażowe trwały sześć dni pod osobistym nadzorem Józefa Góreckiego.
Na skrzyżowaniu ramion zamontowano tarczę ze słowami papieża Leona XIII: „Jesu Christo Deo, restitutae per ipsum salutis MCM”, co po przetłumaczeniu oznacza: „Jezusowi Chrystusowi Bogu, w 1900 rocznicę przywrócenia przez Niego zbawienia” Uroczyste poświęcenie krzyża na Giewoncie odbyło się 19 sierpnia 1901 r. podczas mszy, w której uczestniczyło około 300 wiernych.
Gruntowna renowacja krzyża odbyła się w 1975 r., wzmocniono go zaprawą betonową i zabezpieczono przed korozją. Kolejne prace zlecone przez Tatrzański Park Narodowy zostały wykonane w roku 1997 r., w których czasie wzmocniono kopułę szczytową Giewontu i pomalowano elementy krzyża.
W 2007 r. krzyż został wpisany do rejestru zabytków, jest on celem pielgrzymek i wycieczek często o charakterze religijnych. Replikę krzyża na Giewoncie możemy oglądać blisko Zakopanego, na terenie Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej na Krzeptówkach.
