Z czego słynie Wiślica?
Wiślica jest zaskakująco małym, wręcz kompaktowym miastem położonym w województwie świętokrzyskim. Pozornie nic wielkiego. Pozornie, bo… to niezwykle ważne historycznie miasto nie tylko w skali Polski, ale i świata. Znajduje się tu bowiem jeden z najcenniejszych zabytków sztuki romańskiej. Położone jest na Ponidziu, które poznawaliśmy podczas spływów kajakowych tutejszymi rzekami. Miasto leży w malowniczej dolinie rzeki Nida. Dobra wiadomość dla kajakarzy jest taka, iż znajduje się tu urocza przystań, więc możecie dotrzeć tu i woda i zrobić miły przerywnik.
Znaczenie historyczne Wiślicy
Wiślica odgrywała kluczową rolę w kształtowaniu się polskiej państwowości i chrześcijaństwa. Była jednym z głównych ośrodków administracyjnych w czasach dynastii Piastów, a według legendy, to tutaj król Kazimierz Wielki miał nadawać przywileje. Jest również uważana za jeden z najważniejszych ośrodków kulturowych w średniowiecznej Polsce.
Wiślica to idealne miejsce dla miłośników historii, którzy chcą poczuć ducha dawnych czasów. A przy okazji odkryć jedne z najcenniejszych zabytków architektury romańskiej w Polsce. Miasto swój rozkwit przeżyło w okresie średniowiecza. Dziś słynie z unikalnych zabytków romańskich oraz bogatej historii związanej z początkami chrześcijaństwa w Polsce. Posiadając prawa składowali soli oraz leżąc na szlakach handlowych Wiślica była u początków powstania zamożnym miastem.
Kiedy powstała drugie najmniejsze miasto w Polsce?
Nazwa Wiślica według legend pochodzi od jej założyciela – księcia Wiślan – Wiślimira. Miał on w 880 roku wraz ze swoim otoczeniem przyjąć chrzest. Wspomina o tym legenda panońska znana jako Żywot św. Metodego. Mówi on o przymusowym chrzcie pogańskiego księcia Wiślan.
Chociaż pierwsze wzmianki o Wiślicy sięgają tego okresu prawa miejskie otrzymała dopiero w 1326 roku. Straciła je w 1870, odzyskując je w 2018 roku. Wiślica stała się drugim najmniejszym miastem w Polsce. Ma niecałe 500 mieszkańców. Najmniejszy jest Opatowiec, również w województwie świętokrzyskim liczy kilka ponad 300 mieszkańców.
Wiślica mapa – interesujące miejsca
Wiślica atrakcje
Chociaż Wiślica jest miastem niewielkim powierzchniowo i pod względem liczby ludności to zdecydowanie jest tu co zwiedzać. Na poznawanie atrakcji Wiślicy zaplanujcie kilka godzin.
Co interesującego w Wiślicy?
Przede wszystkim Wiślica słynie z jednego z najcenniejszych zabytków sztuki romańskiej i adekwatnie głównie po to można by to miasto odwiedzić. W piastowskiej Małopolsce należała do najważniejszych ośrodków administracyjnych obok Krakowa i Sandomierza. Jest też jednym z najstarszych ośrodków miejskich w Polsce. Okres jej największego rozwoju przypada na czasy Piastów i pierwszych Jagiellonów.
Rynek miejski
Plac, który w tej chwili jest rynkiem w Wiślicy ma około 1000-letnią historię. Otacza go ścisła zabudowa kamienic. Ale co najciekawsze w czasach betonowania centrów miast jest jednym z niewielu znanych nam rynków w Polsce ( no może obok sąsiedniego Pińczowa ), gdzie oczy cieszą piękne kasztanowce i alejki z ławkami, gdzie można się schronić w upalne dni.
To prawdziwy rarytas w skali kraju.
Bazylika Kolegiacka Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Z rynku polecamy zajść do bazyliki kolegiackiej, która wydaje się nienormalnie wielka jak na maleńką Wiślicę. To perła architektury gotyckiej z elementami romańskimi. Świątynia ta jest jednym z najważniejszych kościołów w regionie.
Kościół ufundował w XIV wieku król Kazimierz Wielki. Wzniósł go na fundamentach dwóch starszych świątyń romańskich. Nie zrobił tego w akcie umiłowania kościoła, a bardziej jako zadośćuczynienie za śmierć księdza Marcina Baryczki, który na polecenie swojego biskupa wyrzucał królowi pozamałżeńskie amory, po czym ktoś go utopił, co skierowało podejrzenia na króla.
Z kolegiaty odczytano niegdyś statuty wiślickie, które były pierwszym spisanym polskim kodeksem prawnym.
Dzwonnica w Wiślicy
Obok katedry stoi późnogotycka dzwonnica, która należy do nielicznych, zachowanych tego typu obiektów średniowiecznych w Polsce. Wyróżnia się zarówno wysokością jak i zdobieniami. Ufundował ją jeden z najsłynniejszych polskich kronikarzy królewskich ks. Jan Długosz, który w tamtym czasie był kustoszem wiślickim.
Wzniesiono ją w latach 60.-70. XV w., w trakcie remontu i rozbudowy zespołu kościoła kolegiackiego.
Dom Długosza
Zespołowi budynków bazyliki kolegiackiej towarzyszy jeszcze jeden. Jest nim Dom Długosza tego samego Długosza, który był fundatorem dzwonnicy.
Do powstał w tym samym czasie co dzwonnica czyli w 1460 r. z przeznaczeniem dla 12 kanoników i wikariuszy.
Budynek posiadał system ogrzewania. Zachowały się do dziś pionowe kanały. Pod domem znajduje się 6 piwnic, w których niegdyś mieszkańcy Wiślicy ukrywali się podczas najazdów.
Na szczytach Domu można zauważyć herb Długosza – Wieniawa. Mieli tu pobierać nauki synowie króla Kazimierza Jagiellończyka, a uczyć miał ich sam Jan Długosz.
Dziś mieści się tu muzeum parafialne, a w nim mnóstwo ciekawych zabytków sztuki sakralnej, w tym ornaty fundowane do bazyliki. A także rzeźby i zdobienia.
Godziny otwarcia Domu Długosza:
- wtorku do piątku od 11.00 – 17.00
- sobota – Niedziela od 10.00 do 17.00
Muzeum Archeologiczne w Wiślicy
Na tyłach bazyliki, przy Placu Solnym znajduje się Muzeum Archeologiczne w Wiślicy. Co interesujące Muzeum jest laureatem plebiscytu Cuda Polski 2024 w województwie świętokrzyskim, który to plebiscyt organizuje National Geographic Traveler Poland! Skoro odwiedzający tak chętnie na nie głosowali musi być coś na rzeczy. I nie zawiedliśmy się.
To bardzo nowoczesne, multimedialne muzeum podzielone na pawilon archeologiczny i podziemny szlak prezentujący najważniejsze wiślickie skarby.
W pawilonie podziwialiśmy pozostałości kościółka św. Mikołaja – jednej z najwcześniejszych świątyń Wiślicy. Należy ona do serii kupieckiej, czyli świątyń, które budowany przy szlaku handlowym z Pragi po Ruś Kijowską.
W podziemnym szlaku czyli pod murami bazyliki można obejrzeć pozostałości dwóch świątyń romańskich. Jedna z nich, romańska kolegiata z XIII wieku ufundowana została przez biskupów krakowskich. Z trójnawowego kościoła do dziś przetrwały częściowo zachowane mury i posadzka z emaliowanych płytek ceramicznych.
Wcześniejszą świątynię z połowy XII wieku fundował książę Henryk Sandomierski. W jej krypcie znajduje się jeden z najcenniejszych na świecie zabytków sztuki romańskiej – płyta Orantów. Przedstawia modlące się postaci w typowej dla tego okresu postawie – z głowami wzniesionymi ku niebu.
Godziny otwarcia Muzeum i ceny biletów
W sezonie od kwietnia do końca października Muzeum jest czynne od 8.00 do 17.00. W pozostałych okresie o godzinę krócej.
Ceny biletów:
- bilet normalny – 20 PLN
- bilet ulgowy – 12 PLN
Dawne mury obronne Wiślicy
Chociaż Wiślica dzisiaj jest spokojnym miastem, w przeszłości posiadała mury obronne, które strzegły jej przed najeźdźcami. Fragmenty tych umocnień można zobaczyć podczas spacerów po mieście, co dodaje mu średniowiecznego charakteru.
Fundamenty kościoła św. Marcina
Wychodząc w kierunku wiślickiego grodziska traficie na fundamenty kościoła św. Marcina. Znajdował się on przy bramie zamkowej. Jednonawowy kościół powstał w 1517 roku.
Co interesujące pod jego fundamentami znajdują fundamenty wcześniejszej świątyni z z początków XII wieku.
Grodzisko w Wiślicy
Około 400 metrów na południowy – wschód od Wiślicy ( 5 min spacerem ) znajduje się grodzisko, które pochodzi z około X wieku. adekwatnie w Wiślicy istniały dwa grody, ale ich przeznaczenie nie jest do końca znane.
Natomiast w tej chwili widoczne grodzisko, które odwiedziliśmy ma trójkątny kształt z zaokrąglonymi narożnikami. Jego wały mają wysokość 3,8 metra. Widoczne wokół są ślady fosy. Grodzisko ma powierzchnię około 1 hektara. Warto dodać, iż to jedyna tego typu konstrukcja tzw. suchego muru znana w Małopolsce.
To miasto możecie obejrzeć również w naszym filmie poświęconym spływom kajakowym po Ponidziu.
