Zespół Fundacji Cześć Ciało zebrał w ciągu pierwszych miesięcy swojej działalności edukacyjnej na temat dojrzewania tysiące pytań od młodych, które Ci wysyłali w odpowiedzi na treści udostępniane przez organizację w social mediach. Pytania poddano analizie i na tej podstawie wyodrębniono 5 głównych obszarów, które najbardziej interesują młodzież. Co ciekawe, niemalże połowa wszystkich pytań dotyczyła aspektów związanych z odżywieniem i zaburzeniami odżywiania. Pozostałe były z obszarów takich jak hejt i poczucie wyobcowania, miesiączka, zmiany w ciele i szeroko pojęta higiena. Chcąc jeszcze lepiej pomagać młodym, Cześć Ciało wystartowało z kolejnym narzędziem mającym ułatwić nastolatkom dostęp do wiedzy – na swoich kanałach prowadzi live’y z ekspertami, podczas których można zadawać pytania i niemalże natychmiast otrzymywać na nie odpowiedzi. Cześć Ciało to pierwsza bezpieczna, edukacyjna i darmowa przestrzeń w Internecie o dojrzewaniu, która powstała po to, by rozmawiać o tym, co dzieje się w tym czasie z ciałem i emocjami. Jak? Mądrzej oraz bardziej otwarcie niż rozmawiało się, kiedy rodzice byli dziećmi.
W ramach platformy powstało ponad 300 edukacyjnych filmów z udziałem kilkunastu lekarzy i specjalistów – pediatrów, dermatologów, ginekologów, urologów czy psychologów, ale także opowiadających o własnym dojrzewaniu gwiazd i influencerów. Filmy przygotowane w ramach kampanii znaleźć można na profilach Fundacji Cześć Ciało na popularnych platformach social media, m.in. TikTok, YouTube czy Instagram. Dotyczą wszystkich aspektów związanych z dojrzewaniem. Zaledwie w ciągu 5 miesięcy zebrały one łącznie ponad 120 milionów wyświetleń. Młodzi nie tylko oglądają treści, ale także wchodzą w jakościowe interakcje – zadają tysiące pytań w komentarzach bezpośrednio pod filmami, a najwięcej w wiadomościach prywatnych. I to właśnie tam nawiązują się rozwinięte, wielowątkowe dyskusje z zespołem Fundacji. Tam uwidacznia się skala zapotrzebowania na realną pomoc. Jest ona na tyle duża, iż Fundacja Cześć Ciało, chcąc ułatwić jak największej liczbie młodych osób dostęp do wiedzy, przygotowała nowe narzędzie – live’y z ekspertami. Ich zaletą jest to, iż każdy może zadać swoje pytanie, a specjaliści w czasie rzeczywistym udzielają na nie odpowiedzi. Zespół przeanalizował też tysiące pytań, które wpłynęły do Fundacji i dzięki temu wie, o co młodzi najchętniej pytają oraz w jakich obszarach trzeba pomóc w pierwszej kolejności. Są to aspekty związane z odżywieniem i zaburzeniami odżywiania, hejt i poczucie wyobcowania, miesiączka, zmiany w ciele i szeroko pojęta higiena.
Dojrzewanie to nie jest „jakiś temat”. To bardzo istotny moment, często jeden z trudniejszych w naszym życiu.
A wiemy, jak wygląda sytuacja w polskich szkołach. Brakuje wykwalifikowanego personelu, dopasowania treści do realnych potrzeb, atrakcyjnej formy przekazu. Niby jest WDŻ, ale nie do końca spełnia swoje założenia, czego dowodem są prowadzone w tej chwili rozmowy nad zmianą tego przedmiotu. Wiedza o dojrzewaniu nie trafia do młodzieży ani z ust wychowawców, którzy nie mają odpowiedniego przeszkolenia, ani za pośrednictwem psychologów, których w wielu szkołach po prostu nie ma, ani też, niestety bardzo często, od rodziców, którzy zmagają się z ogromnymi barierami wynikającymi z tego, iż za ich czasów o cielesności nie mówiło się wcale. Dlatego jesteśmy my, Cześć Ciało, by tę ogromną lukę wypełnić. By młodzi wreszcie dostali wsparcie, na które zasługują i nie brodzili w morzu obaw, tabu i wstydu
– mówi Olga Kwiecińska, inicjatorka i założycielka Cześć Ciało.
Co w głowach szumi w trakcie dojrzewania
Nastolatki nie tylko konsumują treści, ale także wchodzą w interakcje. Pytania zadają w komentarzach pod filmami i postami, ale przede wszystkim w wiadomościach prywatnych. Zespół Cześć Ciało zebrał ich już ponad 3000, przeanalizował i wyodrębnił 5 obszarów, do których szczególnie często młodzi nawiązywali. Są to dieta, poczucie wyobcowania, miesiączka, zmiany w ciele i szeroko pojęta higiena. Informacje o stanie wiedzy czerpią także z tematycznych ankiet przeprowadzanych na Instagramie, które poprzedzają publikacje filmów.
- Odżywianie i zaburzenia odżywiania – obszar wysuwający się zdecydowanie na pierwszy plan, o ile chodzi o liczbę zapytań. Młodzi proszą o odpowiedzi na temat tego, jak często i w jakich ilościach powinni jeść. Często nie wiedzą jakie są prawidłowe nawyki związane z odżywianiem – zadają pytania o to, czy mogą nie jeść śniadania albo spożywać tylko jeden posiłek dziennie, zastanawiają się czy to jest ok, iż nie jedzą mięsa albo ile to znaczy „za dużo cukru”. Część wskazuje na zaburzenia odżywiania – szuka wsparcia w tym zakresie w przypadku, gdy podejrzewa u siebie. Inni zaś pytają jakie są rodzaje i objawy takich zaburzeń – nie wiedzą czy dużym problemem jest naprzemienne objadanie się z niejedzeniem wcale, co powoduje różne zaburzenia, jak sobie z nimi radzić.
- Hejt i poczucie wyobcowania. Młodzi piszą do Cześć Ciało z prośbą o pomoc w znalezieniu sposobu na radzenie sobie z samotnością, zastanawiają się jak poradzić sobie z wyśmiewaniem i poniżaniem przez rówieśników w szkole. Czują, iż zostali zostawieni sami sobie, nie mają wsparcia w najbliższych ani w rówieśnikach – pytają co zrobić gdy słyszą, iż nie zasługują na miłość, albo zostają wyśmiani przez rodziców w reakcji na wyznanie o myślach samobójczych. Szukają kogoś, kto ich wysłucha, komu zaufają – pytają o sposoby na nawiązywanie relacji z innymi, poznawanie przyjaciół czy ludzi w ogóle.
- Miesiączka. Tutaj padają pytania o to czym jest – ile czasu trwa, jakie są normy, czy kobieta musi miesiączkować albo czy po pierwszej miesiączce muszę iść do ginekologa. Po drugie, młodzi pytają
o odczucia, jakie wiążą się z miesiączką – czy boli, czy osoby, które miesiączkują, brzydko pachną, a jeżeli tak to jak tym objawom przeciwdziałać. Po trzecie, jak sobie z nią poradzić – jak się stosuje tampony
i czy mogą z nich korzystać dziewice, czy one są w ogóle dobre dla zdrowia? A co z kubeczkami menstruacyjnymi? Co jeżeli miesiączka się spóźnia, a wiem, iż nie jestem w ciąży? Po czwarte, jak sobie poradzić z poczuciem wstydu wywołanym miesiączką – czy muszę i jak o niej mówić nauczycielowi wuefu czy kolegom z klasy. - Zmiany w ciele. Młodzi pytają o normy – od kiedy do kiedy trwa dojrzewanie, czy piersi mogą być nierówne, ile wzrostu powinno się mieć w danym wieku, czy to normalne, iż tak dużo się pocę, kiedy należy zacząć golić nogi. Szukają też sposobów na pogodzenie się ze zmianami, do których czują niechęć – czy i co można zrobić, żeby „to” się już skończyło, bo brzydzi ich własne ciało i mają problem z jego akceptacją. W ankiecie na Instagramie na pytanie, jak piersi powinny rosnąć, 53% odpowiedziała
„w równym tempie”[1]. A na pytanie „Czy wiesz, czym jest stulejka”, 21% osób zaznaczyła odpowiedź „W sumie to nie” a 37% „Coś kojarzę, ale nie jestem w 100% pewny/a”. - Ogólna higiena. Nastolatki pytają o to, jak często powinno się myć, jak myć miejsca intymne i czy trzeba płynem dedykowanym tym miejscom, czy pryszcze można wyciskać, czym różni się dezodorant od antyperspirantu, jak dbać o skórę trądzikową, co zrobić by tego trądziku nie było. W ankiecie na Instagramie na pytanie „Czy wiesz, czym jest próchnica?”, Aż 38% osób zaznaczyło, iż jest to choroba zębów, która nie jest zakaźna. A 4% wybrała odpowiedź „nie mam pojęcia”.
Odpowiedzi na pytania tu i teraz – czyli tak, jak młodzi lubią
Tysiące pytań, na które Cześć Ciało do tej pory odpowiedziało i setki pogłębionych rozmów, które się z nich wywiązały, naprowadziły zespół na kolejne narzędzie. Fundacja wystartowała w sieci z live’ami, czyli transmisjami prowadzonymi na żywo na profilach w social mediach, podczas których młodzi mają możliwość zadawania pytań ekspertom i otrzymania na nie natychmiastowej odpowiedzi. Po zakończeniu transmisji, nagrania są każdorazowo zamieszczanie na YouTube tak, by można było do nich powrócić i usystematyzować wiedzę.
Tematem pierwszego live’a, nieprzypadkowo, ponieważ o tematy związane z odżywianiem pyta najwięcej osób, były zaburzenia odżywania. Psycholożka i dietetyczka Agata Ziemnicka oraz Ola Florkowska, która sama przechodziła przez anoreksję, opowiedziały m.in. o tym, jakie sygnały ostrzegawcze można zauważyć i gdzie zgłaszać się po pomoc. Przypomniały, iż proszenie o pomoc nie jest oznaką słabości, a siły i odwagi! Drugi poświęcony był emocjom w trakcie dojrzewania, z udziałem psycholożki Pauliny Stępień.
[1] Ankieta na profilu Cześć Ciało na Instagramie (
). Liczba osób, które udzieliła odpowiedzi na pytanie = 413.
[2] Ankieta na profilu Cześć Ciało na Instagramie (
). Liczba osób, które udzieliła odpowiedzi na pytanie = 1413.
[3] Ankieta na profilu Cześć Ciało na Instagramie (
). Liczba osób, które udzieliła odpowiedzi na pytanie = 1116.