Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ostrzega, iż w 2024 roku odnotowano wyraźny wzrost zachorowań, który objął niemal sto krajów. Wśród przyczyn wskazywany jest przede wszystkim spadek poziomu wyszczepialności dzieci, także w Europie i w Polsce.
Globalny trend się odwracaDane WHO pokazują, iż w 2024 roku liczba przypadków odry wzrosła w 95 państwach świata. To wyraźny sygnał, iż wcześniejsze sukcesy w zwalczaniu choroby zaczynają się cofać. Między 2000 a 2024 rokiem globalna liczba zgonów spowodowanych odrą spadła aż o 88 procent, co przełożyło się na uratowanie około 58 milionów istnień. Obecny wzrost zachorowań podważa te osiągnięcia.
Szczególnie niepokojące są dane z krajów, które przez lata uchodziły za wolne od odry. W 2024 roku aż trzy czwarte wszystkich przypadków odnotowano w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. USA uzyskały status kraju wolnego od odry w 2000 roku, jednak luki w szczepieniach sprawiły, iż wirus znów zaczął się tam rozprzestrzeniać.
Polska poniżej progu odporności zbiorowejZ raportu OECD „Health at a Glance 2025” wynika, iż w Polsce zaszczepionych przeciw odrze jest 82 procent dzieci. To wynik wyraźnie niższy niż średnia OECD, która wynosi 89 procent, i daleki od poziomu 95 procent, uznawanego przez WHO za minimum niezbędne do utrzymania odporności zbiorowiskowej.
Tylko nieliczne kraje OECD osiągają ten próg. Wśród nich znajdują się m.in. Węgry, Islandia i Korea Południowa. Dane te pokazują, iż problem spadku wyszczepialności ma charakter międzynarodowy, ale w Polsce jest szczególnie widoczny.
Szczepienia w Polsce – obowiązek i skutecznośćW polskim kalendarzu szczepień ochrona przed odrą jest obowiązkowa i bezpłatna. Szczepionka MMR, zawierająca żywe, osłabione wirusy, podawana jest w dwóch dawkach: pierwszej między 13. a 15. miesiącem życia oraz drugiej w 6. roku życia.
Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH skuteczność po przyjęciu dwóch dawek sięga 98–99 procent i utrzymuje się przez całe życie. Oznacza to, iż szczepienie pozostaje najskuteczniejszym narzędziem ochrony zarówno jednostki, jak i całej populacji.
Dlaczego odra jest tak groźna?WHO przypomina, iż odra należy do najbardziej zakaźnych chorób wirusowych przenoszonych drogą kropelkową. Jedna osoba chora może zarazić niemal wszystkich nieuodpornionych, którzy znajdą się w jej otoczeniu. Najcięższy przebieg dotyczy dzieci niezaszczepionych, ale zachorowania wśród dorosłych również nie należą do rzadkości.
Powikłania mogą obejmować zapalenie płuc, ciężkie infekcje bakteryjne, a w skrajnych przypadkach zapalenie mózgu. To właśnie ryzyko takich następstw sprawia, iż WHO konsekwentnie podkreśla znaczenie profilaktyki.
Bezpieczeństwo szczepień potwierdzone badaniamiNajnowszy raport WHO, oparty na analizie 31 badań opublikowanych w latach 2010–2025, ponownie potwierdza bezpieczeństwo szczepionki MMR. Wnioski są spójne z danymi NIZP-PZH i nie wskazują na związek szczepień z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.
Eksperci podkreślają, iż dezinformacja wokół szczepień przyczynia się do spadku zaufania i w konsekwencji do wzrostu zachorowań. W obliczu obecnych danych WHO apeluje o odbudowę wyszczepialności jako kluczowego elementu ochrony zdrowia publicznego.
