Rok 2025 zapowiada się jako okres znaczących przemian w systemie świadczeń społecznych w Polsce. Planowane zmiany w waloryzacji, zakładające wzrost na poziomie 5,52 procent, budzą coraz większe obawy wśród beneficjentów. Minimalna emerytura wzrośnie do kwoty 1879,27 złotych brutto, jednak w przypadku wielu dodatków emerytalnych podwyżki będą miały jedynie symboliczny charakter.
Fot. Obraz zaprojektowany przez Warszawa w Pigułce wygenerowany w DALL·E 3.
Szczególnie niepokojąca jest sytuacja osób otrzymujących specjalne świadczenia, takie jak dodatki dla deportowanych do pracy przymusowej. W ich przypadku podwyżka będzie wręcz niezauważalna, a nowa stawka wyniesie zaledwie 17,54 złotych. Podobnie wygląda sytuacja z dodatkiem kompensacyjnym, którego wzrost o niecałe 3 złote trudno uznać za realną poprawę sytuacji finansowej beneficjentów.
Pewnym promykiem nadziei może być wzrost płacy minimalnej, który pozytywnie wpłynie na sytuację około 854 tysięcy pracujących emerytów. Ta grupa może liczyć na dodatkowe 250 złotych netto miesięcznie, co stanowi znaczącą różnicę w porównaniu z pozostałymi świadczeniami.
Wprowadzane zmiany mogą mieć poważne konsekwencje społeczne. Symboliczne podwyżki nie są w stanie zrekompensować rosnących kosztów życia, co może prowadzić do pogłębienia się ubóstwa wśród seniorów. Szczególnie dotkliwie mogą to odczuć osoby ze specjalnymi uprawnieniami, dla których dodatki stanowią nie tylko wsparcie finansowe, ale również formę uznania ich trudnych doświadczeń życiowych.
Tak niewielkie wzrosty świadczeń mogą zmusić wielu emerytów do poszukiwania dodatkowych źródeł dochodu lub większego polegania na wsparciu rodziny. To z kolei może prowadzić do zwiększonej presji na rynku pracy i napięć międzypokoleniowych.
Niskie waloryzacje mogą również znacząco wpłynąć na jakość życia codziennego seniorów. Wielu z nich stanie przed trudnym wyborem między zakupem leków a opłaceniem rachunków za media czy żywność. Taka sytuacja może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia i zwiększonych wydatków na leczenie w przyszłości.
Sytuacja ta może szczególnie dotknąć samotnych seniorów, którzy nie mogą liczyć na wsparcie rodziny. Wzrost kosztów podstawowych produktów i usług przy minimalnych podwyżkach świadczeń może prowadzić do ich społecznej izolacji i pogłębienia problemów psychicznych.
Eksperci przewidują również, iż taka sytuacja może prowadzić do zwiększonego zadłużania się seniorów. Coraz więcej emerytów może być zmuszonych do zaciągania pożyczek czy korzystania z kredytów konsumpcyjnych, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do spirali zadłużenia.
Pogorszenie sytuacji finansowej seniorów może również wpłynąć na ich dostęp do aktywności kulturalnych i rekreacyjnych. Ograniczenie uczestnictwa w życiu społecznym może prowadzić do pogłębienia poczucia wykluczenia i alienacji tej grupy społecznej.
Istnieje także ryzyko, iż trudna sytuacja finansowa emerytów może prowadzić do wzrostu przestępczości, szczególnie drobnych kradzieży w sklepach czy oszustw internetowych, gdy desperacja finansowa zmusi niektórych seniorów do poszukiwania nielegalnych źródeł dochodu.
