Silny ból brzucha, obfite miesiączki, zmęczenie, którego nie da się wytłumaczyć – jeżeli to brzmi znajomo, nie jesteś sama. Dla wielu młodych kobiet to codzienność, która bywa ignorowana, bagatelizowana albo tłumaczona jako „normalna część bycia kobietą”. Adenomioza to choroba, która może rozwijać się latami i wpływać na każdą sferę życia – od zdrowia fizycznego, po emocje i relacje. W tym artykule pomożemy Ci zrozumieć, czym dokładnie jest adenomioza, jak ją rozpoznać i jakie masz możliwości leczenia.
Co to jest adenomioza?
Jakie są przyczyny adenomiozy?
Czym różni się adenomioza od endometriozy?
Jakie są objawy adenomiozy?
Jak diagnozuje się adenomiozę?
Jak wygląda leczenie?
Czy adenomioza wpływa na płodność?
CZYM JEST ADENOMIOZA?
Adenomioza to jedna z tych chorób, które przez długi czas mogą rozwijać się w organizmie kobiety bez wyraźnych objawów, a mimo to mieć poważny wpływ na jej zdrowie i codzienne funkcjonowanie. Choroba ta polega na tym, iż tkanka endometrium, czyli ta sama, która co miesiąc złuszcza się podczas miesiączki, zaczyna wrastać w mięśniową warstwę ściany macicy. To trochę tak, jakby coś, co normalnie znajduje się w jednym miejscu, nagle zaczęło „rozlewać się” tam, gdzie nie powinno.
Z czasem prowadzi to do pogrubienia ścian macicy, jej powiększenia i przewlekłych stanów zapalnych. Dla wielu kobiet skutkiem są bardzo bolesne, długie i obfite miesiączki, które potrafią skutecznie utrudnić normalne życie – od nauki i pracy po relacje społeczne i intymne. Warto podkreślić, iż adenomioza nie jest rzadką chorobą, ale bardzo często pozostaje nierozpoznana, bo jej objawy bywają mylone z innymi problemami ginekologicznymi.
JAKIE SĄ PRZYCZYNY ADENOMIOZY?
Naukowcy i lekarze od lat próbują zrozumieć, co dokładnie powoduje rozwój adenomiozy, ale jak dotąd nie udało się wskazać jednej, konkretnej przyczyny. Uważa się, iż schorzenie może mieć wiele źródeł i być wynikiem współdziałania kilku czynników.
Jedna z teorii zakłada, iż do rozwoju adenomiozy może dojść na skutek mikrouszkodzeń ściany macicy. Takie mikrourazy mogą powstawać podczas różnych zabiegów ginekologicznych, takich jak cesarskie cięcie, czy usuwanie polipów. Wtedy komórki endometrium mogą przedostać się do warstwy mięśniowej, gdzie zaczynają rosnąć i reagować na zmiany hormonalne, podobnie jak w swojej naturalnej lokalizacji.
Inna hipoteza mówi o tym, iż w trakcie życia płodowego może dojść do nieprawidłowego rozwoju komórek, które później, pod wpływem hormonów w okresie dojrzewania lub dorosłości, przekształcają się w komórki endometrium w niewłaściwym miejscu. Dodatkowo, wiele wskazuje na to, iż hormony – szczególnie estrogen – mają duży wpływ na rozwój choroby. Kobiety z wysokim poziomem estrogenów są bardziej narażone na adenomiozę.
Istnieją również przypuszczenia, iż u podłoża choroby mogą leżeć predyspozycje genetyczne. jeżeli w rodzinie występowały przypadki adenomiozy lub endometriozy, ryzyko zachorowania może być większe.
CZYM RÓŻNI SIĘ ADENOMIOZA OD ENDOMETRIOZY?
Chociaż adenomioza i endometrioza są często mylone – i nic dziwnego, bo mają podobne objawy i dotyczą tej samej tkanki – to jednak są to dwie różne choroby. Różnica polega głównie na tym, gdzie dokładnie tkanka endometrialna się znajduje.
W adenomiozie ta tkanka wrasta w mięsień macicy, a więc wciąż znajduje się wewnątrz narządu, ale w miejscu, w którym nie powinna być. Z kolei w endometriozie komórki endometrium „wędrują” poza macicę i mogą pojawiać się w miejscach takich jak jajniki, jajowody, a choćby jelita czy pęcherz moczowy. To powoduje, iż endometrioza może mieć jeszcze bardziej skomplikowany przebieg i trudniejsze leczenie.
Obie choroby mogą występować jednocześnie, co dodatkowo komplikuje diagnostykę. To dlatego tak ważne jest, by lekarz dokładnie przeanalizował objawy i przeprowadził odpowiednie badania. Wspólnym mianownikiem dla obu schorzeń są m.in. silne bóle menstruacyjne, trudności z zajściem w ciążę i przewlekłe zmęczenie.
OBJAWY ADENOMIOZY
Objawy adenomiozy mogą być bardzo zróżnicowane. U jednej kobiety choroba może przebiegać niemal bezobjawowo, a u innej wywoływać ból, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie.
- Do najczęstszych objawów należą bardzo bolesne i obfite miesiączki. Ból może pojawiać się nie tylko w trakcie krwawienia, ale też kilka dni przed jego rozpoczęciem i utrzymywać się długo po nim. Często promieniuje do dolnej części pleców lub ud, co może przypominać inne schorzenia, np. problemy z kręgosłupem.
- Kobiety z adenomiozą często skarżą się również na uczucie ciężkości w podbrzuszu, jakby miały coś dużego w środku, co uciska na inne narządy.
- Niekiedy dochodzi do krwawień międzymiesiączkowych albo do plamień po stosunku.
- Wiele z nich doświadcza też przewlekłego zmęczenia, które wynika m.in. z anemii spowodowanej obfitymi miesiączkami.
- Jednym z istotnych tematów są trudności w życiu intymnym. Ból podczas stosunku (dyspareunia) jest częstym objawem adenomiozy i może znacząco wpływać na relacje partnerskie i samoocenę kobiety.
Warto o tym rozmawiać z lekarzem – to nie jest temat tabu, tylko ważna część zdrowia.
JAK DIAGNOZUJE SIĘ ADENOMIOZĘ?
Diagnoza adenomiozy bywa skomplikowana, ponieważ nie istnieje jeden prosty test, który jednoznacznie potwierdziłby chorobę. Wszystko zaczyna się od rozmowy z lekarzem, który na podstawie wywiadu medycznego może podejrzewać adenomiozę. Ważne jest dokładne opisanie objawów – kiedy się pojawiają, jak długo trwają, czy są związane z cyklem miesiączkowym.
Następnym krokiem jest zwykle badanie ginekologiczne oraz USG przezpochwowe1. To badanie pozwala ocenić, czy macica ma prawidłową wielkość i kształt, czy nie jest powiększona oraz, czy nie występują inne nieprawidłowości. W bardziej zaawansowanych przypadkach lekarz może zlecić rezonans magnetyczny (MRI), który dostarcza jeszcze dokładniejszych informacji o strukturze macicy.
W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie laparoskopii lub histeroskopii, czyli zabiegów, które pozwalają zajrzeć bezpośrednio do wnętrza jamy brzusznej lub macicy. Są to jednak procedury inwazyjne, stosowane raczej wtedy, gdy inne metody nie dały jednoznacznych wyników lub istnieje podejrzenie współistniejącej endometriozy.
LECZENIE ADENOMIOZY
Sposób leczenia adenomiozy zależy przede wszystkim od wieku pacjentki, planów dotyczących macierzyństwa oraz nasilenia objawów. Nie ma jednej uniwersalnej metody, która sprawdzi się u każdej kobiety, dlatego leczenie powinno być indywidualnie dobrane przez lekarza.
W łagodniejszych przypadkach stosuje się leczenie farmakologiczne. Leki przeciwbólowe, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), pomagają łagodzić dolegliwości bólowe, ale nie wpływają na przyczynę choroby. Bardziej skuteczne są terapie hormonalne, które regulują cykl miesiączkowy i hamują rozrost endometrium. Wśród nich można wymienić tabletki antykoncepcyjne, wkładki hormonalne (np. Mirena), a także leki blokujące wydzielanie hormonów płciowych, jak analogi GnRH.
W sytuacjach, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi efektów lub kobieta nie planuje już dzieci, możliwe jest leczenie operacyjne. Najskuteczniejszą metodą jest usunięcie macicy (histerektomia), która całkowicie eliminuje objawy choroby. Dla kobiet chcących zachować płodność, istnieją metody chirurgiczne polegające na usunięciu ognisk adenomiozy, choć są one mniej skuteczne i obarczone ryzykiem nawrotu choroby.
Warto również wspomnieć o metodach wspomagających leczenie. Coraz większą popularność zyskuje fizjoterapia uroginekologiczna, która pomaga w redukcji bólu miednicy i poprawie komfortu życia. Dieta przeciwzapalna, bogata w warzywa, owoce, zdrowe tłuszcze i ograniczająca cukry oraz przetworzoną żywność, również może przynieść pozytywne efekty. Niektóre kobiety sięgają po suplementy diety, takie jak witamina D, magnez czy kwasy omega-3, ale ich stosowanie warto skonsultować z lekarzem.
CZY ADENOMIOZA WPŁYWA NA PŁODNOŚĆ?
Tak, adenomioza może wpływać na płodność – choć nie zawsze i nie u każdej kobiety w ten sam sposób.
Zmiany, które zachodzą w macicy w wyniku adenomiozy, mogą utrudniać zajście w ciążę i zwiększać ryzyko poronień. Oto kilka mechanizmów, przez które choroba może wpływać na płodność:
- Zaburzona struktura macicy – powiększona i zmieniona chorobowo ściana macicy może utrudniać zagnieżdżenie się zarodka.
- Przewlekły stan zapalny – może negatywnie wpływać na środowisko wewnątrzmaciczne, a tym samym na jakość komórek jajowych i implantację zarodka.
- Zaburzenia hormonalne – adenomioza często wiąże się z nieregularnym cyklem i zaburzeniami w produkcji estrogenów i progesteronu.
- Współistniejąca endometrioza – wiele kobiet z adenomiozą cierpi również na endometriozę, która sama w sobie obniża płodność.
To wszystko brzmi poważnie, ale warto dodać istotną rzecz: wiele kobiet z adenomiozą zachodzi w ciążę – zarówno naturalnie, jak i z pomocą metod wspomaganego rozrodu (np. in vitro). Kluczem jest odpowiednia diagnostyka, wsparcie specjalistów i dobrze dobrane leczenie.
Adenomioza to przewlekła choroba ginekologiczna, która, mimo iż nie zawsze daje wyraźne objawy, może znacząco wpłynąć na jakość życia. Jej rozpoznanie bywa trudne, ale rozwój technologii medycznych daje coraz większe możliwości w zakresie diagnostyki i leczenia.
Jeśli zauważasz u siebie nietypowe objawy – silne bóle miesiączkowe, obfite krwawienia, ból podczas seksu czy trudności z zajściem w ciążę – nie zwlekaj z wizytą u lekarza. Im szybciej choroba zostanie wykryta, tym większa szansa na skuteczne leczenie i poprawę komfortu życia.
- https://diag.pl/pacjent/artykuly/adenomioza-czym-jest-i-jak-przebiega/ ︎
