To miasto jest "dziełem życia" polskiego architekta. Mówi się, iż w PRL-u powstało na nowo

gazeta.pl 1 godzina temu
W 1950 roku ruszył niezwykły projekt budowy miasta Nowe Tychy. Odpowiadał za niego legendarny polski architekt i urbanista Kazimierz Wejchert. Przygotował wtedy plany urbanistyczne we wszystkich skalach, następnie nadzorował realizację. Była to praca jego życia. Jak Tychy wyglądają dziś i co warto w nich robić?
Choć pierwsza wzmianka o Tychach pochodzi z 1467 roku, najstarsze znane ślady pobytu człowieka na tych terenach sięgają epoki kamienia. Jednak historia o "powstaniu" nowej miejscowości zaczyna się w latach 50. XX wieku. W 1950 roku przyjęto uchwałę o rozbudowie od podstaw w taki sposób, by stworzyć nowoczesne, socjalistyczne miasto mające sprostać potrzebom coraz liczniejszych mieszkańców. Wcześniej przygotowano plan regionalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, w którym wytypowano najlepsze lokalizacje dla nowych aglomeracji. Wśród nich znalazły się Tychy wytypowane na tzw. miasto-sypialnię, co oznaczało, iż miały być samowystarczalne pod względem usług i zatrudnienia. Rozpoczęły się szeroko zakrojone prace.


REKLAMA


Zobacz wideo "Sanatorium Miłości" z bliska! Oto najpiękniej położone uzdrowisko w Polsce


Kto zaprojektował Tychy? W PRL-u "powstały" na nowo
Budowa pierwszego osiedla ("A") ruszyła jeszcze przed ostatecznym zatwierdzeniem planu generalnego (zresztą nie tylko jego). Odpowiadał za nie Tadeusz Teodorowicz-Todorowski, zaś potem pracę przejęli wcześniej wspomniany Kazimierz Wejchert oraz Hanna Adamczewska. Całość zakładała zmianę struktury przestrzennej polegającą na przeniesieniu osiedli do obszaru, gdzie nie występowały znane z części centralnej uciążliwości, przede wszystkim te spowodowane eksploatacją górniczą. Nowe miasto miało powstawać poza jej zasięgiem, jednak wciąż w odległości, która umożliwiała dojazd do pracy w strefie centralnej. Na przestrzeni lat budowano kolejne osiedla nazywane następnymi literami alfabetu.


Tychy w 1996 rokuTychy. Fot. Rafał Klimkiewicz / Agencja Wyborcza.pl


Z czego są znane Tychy? Te miejsca odwiedź kolejne
Dziś pierwsze wybudowane w ramach projektu miasta Nowe Tychy osiedle jest popularnym celem wycieczek. Nazywane potocznie osiedlem Anny, zbudowane w stylu głębokiego socjalizmu od początku miało charakter kameralny, a mieszczące się tu budynki nie są wysokie, za to nie brakuje starannych i licznych detali i bogatego wystroju rzeźbiarskiego. W centralnym punkcie znajdziesz plac św. Anny wzorowany na Piazza del Campidoglio w Rzymie. Warto przejść się tu na spacer, jeżeli będziesz w okolicy.


Tychy, osiedle ATychy. Fot. Grzegorz Celejewski / Agencja Wyborcza.pl


Oprócz tego koniecznie zahacz o Budynek Miastoprojektu i uważany za najbardziej reprezentacyjną część Plac Baczyńskiego z fontanną w kształcie dmuchawca, gdzie w okresie od maja do września realizowane są liczne wydarzenia kulturalne, zaś w grudniu jarmark świąteczny. Podczas wycieczki nie zapomnij o Browarze Książęcym i Obywatelskim, z kolei miłośnikom wypoczynku w okolicznościach przyrody na pewno przypadnie do gustu Park Północny oraz Ośrodek Wypoczynkowy Paprocany położony na skraju Puszczy Pszczyńskiej, gdzie w ciepłe dni można uprawiać sporty wodne, grać w siatkówkę i koszykówkę lub po prostu rozłożyć koc i odpocząć. Warto zajrzeć też pod Fabrykę Celulozy i Papieru oraz Hutę Paprocką, nie wspominając o licznych kościołach. Na terenie miasta znajdziesz wiele interesujących perełek. To dobry pomysł na interesujące spędzenie weekendu. Spacer będzie niczym podróż w czasie.


Kto zaprojektował Tychy? Polski architekt ma na koncie więcej dzieł
Przy okazji warto jeszcze wspomnieć o samym architekcie odpowiadającym za projekt. Kazimierz Wejchert urodził się w 1912 roku w Smoleńsku, a w wieku 6 lat wraz z rodzicami przyjechał do Polski. W młodości zajmował się głównie siatkówką, trzykrotnie zdobył choćby mistrzostwo Polski, jednak gdy przyszedł czas na wybór studiów, zdecydował się na Politechnikę Warszawską, gdzie potem na Wydziale Architektury nauczał innych studentów. W 1944 obronił pracę magisterską "Miasteczko polskie jako zagadnienie urbanistyczne". Trafił do niewoli niemieckiej, a gdy z niej wrócił, zaangażował się w odbudowę kraju.


Jak możemy przeczytać na stronie 1944.pl, był autorem lub współautorem niemal 70 uproszczonych planów zagospodarowania przestrzennego terenów zachodnich oraz planów ogólnych na Śląsku i Mazowszu. Jednak to właśnie Nowe Tychy były pracą jego życia, którą realizował z Hanną Adamczewską Wejchert. Przygotował plany urbanistyczne we wszystkich skalach, a potem nadzorował każdy proces powstawania nowego miasta. Miał dwa domy: jeden w Warszawie, drugi w Tychach. W tym drugim mieście też został pochowany, gdy zmarł w 1993 roku. Znajdziesz tu także wykonana z brązu rzeźbę architekta. Byłe/aś w Tychach? Zapraszamy do udziału w sondzie oraz do komentowania.
Idź do oryginalnego materiału