„Biwak na cmentarzu”. Ten tytuł mógłby kogoś zbulwersować, ale uspokajam, nie do końca jest prawdziwy. Faktem jest, iż w tej chwili w tym miejscu znajduje się cmentarz komunalny, na którym spoczywają moi rodzice, ale wtedy było zwykłą łąką, na której wypasano zwierzęta bądź koszono trawę na siano. Nie wszystkie namioty znalazłyby się w obrębie dzisiejszego cmentarza, jedynie te dolne, z prawej strony zdjęcia.
Piękna pocztówka z obiegu, z naklejonym znaczkiem, wysłana z Soliny, a na znaczku pocztowym zobaczyć można żaglówkę z napisem „Mazury”. Wszystko jednak mieści się w tematyce turystycznej. Data ze stempla nieczytelna, znaczka nie odklejałem, więc nie wiem, kiedy została wydana. Nie ma to jednak dla mnie znaczenia, więc nie dociekam. W mojej ocenie zdjęcie zrobiono w latach 70 XX wieku. Widzimy na nim fragment uroczej, pustej niemal wtedy Wetliny. Chociaż i dzisiaj w tym kadrze kilka ujrzelibyśmy, poza wspomnianym cmentarzem. Widoczne w dolnej części doliny lasy były jeszcze młode, porastały bowiem dawne tereny porolne. Była to głównie olcha. Jedynie większe drzewa na pierwszym planie, to przedwojenne jeszcze okazy jesionów.
https://wbieszczady.pl/bieszczadzkie-dzieje/zycie-w-dawnych-bieszczadach-zdjecie-sprzed-60-lat-odkrywa-codziennosc-wetliny/yhbUUmUnHMB6iy9fh4BjUrządzono w tym miejscu biwak dla grupy zorganizowanej, o czym świadczy nie tylko widok identycznych namiotów (to akurat w tamtych czasach nie musiało dziwić), ale też środek transportu, którym dostarczono cały sprzęt turystyczny, samochód marki „Żuk” stojący w górnej części, po lewej stronie.
Była piękna, słoneczna pogoda, okres wakacyjny, pora popołudniowa. Tuż za biwakiem znajduje się rzeczka Wetlina (której nie widzimy), z prowadzącym do brodu łagodnym zjazdem starej drogi Bojkowskiej. Za rzeką, na środkowym planie, widzimy łączkę z podwyższeniem, rodzajem platformy ziemnej. Tam właśnie stały przed wojną dwie chaty, spalone w 1946 roku, jeszcze przed akcją „Wisła”. Do nich to prowadziła wspomniana droga. Po przeciwnej stronie drogi znajdował się niewielki sklepik spożywczy (na zdjęciu też go nie widzimy). Miejsce na biwak wybrano bardzo staranie. Wszystko czego potrzebowano było na miejscu, naturalna łazienka, bowiem myto i kąpano się w rzeczce, oraz zaopatrzenie w środki spożywcze. Były to piękne czasy, które cechowała znakomita atmosfera, zarówno wśród braci turystycznej, jak i w społeczności lokalnej.
Być może, podobnie jak przed dwoma dniami, niektórzy zareagują z niedowierzaniem lub oburzeniem. „Jak to, za komuny coś było lepsze? Niemożliwe, bowiem wszystko było wtedy złe lub gorsze niż obecnie”. Bo tak już jest, iż o atmosferze lat 70 XX wieku najwięcej mają do powiedzenia urodzeni w latach 70, lub choćby później. Podobnie jak o akcji „Wisła” najczęściej i najchętniej wypowiadają się ci, którzy nigdy nie przeczytali poważnego, naukowego opracowania tego tematu.
https://wbieszczady.pl/bieszczadzkie-dzieje/pijany-motocyklista-wpadl-w-grupe-dzieci-wracajacych-ze-szkoly-wetlina-sprzed-60-lat/qpo2tB2YMYFbJuJvQdJYTuryści zaprzyjaźniali sią wtedy na szlakach, a przyjaźnie takie przetrwały niejednokrotnie wiele lat. Pomagali sobie w każdej sytuacji, również w miejscach biwakowania. Urządzano ogniska, na które zapraszano osoby poznane na szlakach i bezdrożach, oraz wszystkich z okolicy. Wieczory przy ogniskach okraszone dźwiękiem kilku niejednokrotnie gitar, pamiętam do dzisiaj. Raz choćby musiałem taszczyć na plecach akordeon, bowiem kolega zdradził, iż gram na tym instrumencie.
Zwyczaj witania się na trasie przetrwał, ale jakże inaczej to dzisiaj wygląda. Wszyscy mijają się rzucając obojętnie „cześć” lub „bry”. Wtedy były to często przyjacielskie spotkania, pogawędki i okazja do umówienia się na wspólne ognisko. Prawdą jest, iż natężenie ruchu na szlakach jest dzisiaj nieporównanie większe, i jest to zjawisko naturalne, które doprowadziło do takiej anonimowości. Nie zmienia to jednak faktu, iż takie więzy "braterskie" wśród turystów wędrujących po szlakach znacznie się rozluźniły, niezależnie od przyczyny tego zjawiska.
Jeszcze jedna uwaga. Niektórzy mają zwyczaj mawiać, iż tęsknimy za tamtymi czasami, bo tęsknimy za młodością. Z pewnością jest w tym część prawdy, ale tylko część. Podobnie jest ze smakami dzieciństwa. Faktem jest, iż w dzieciństwie smakowała mi pajda chleba posypana cukrem, co dzisiaj nie uznałbym za przysmak, ale sam chleb był w mojej ocenie lepszy, a ogólnie rzecz ujmując jakość żywności pogorszyła się znacznie. I nie mam na myśli jedynie smaku konserw sprzed 50 lat w porównaniu z obecnymi, o czym wspomniałem ostatnio. o ile ktoś z młodszego pokolenia chciałby przeprowadzić eksperyment i przekonać się jaka to może być różnica, polecam ugotować rosołek z kurczaka zakupionego w markecie oraz z takiego zakupionego u gospodarza na wsi. Na koniec zaznaczam na wszelki wypadek, uprzedzając możliwe zarzuty: nie tęsknię za komuną, zomo, milicją, ormo itd. Chodzi mi w głównej mierze o czynnik ludzki, o atmosferę między ludźmi, nie całkiem zależną od czynników zewnętrznych.
Autor tekstu: Zbigniew Maj
![1 listopada nie pójdę na cmentarz. To smutne, co zrobiliśmy z tym świętem [FELIETON]](https://m.natemat.pl/5047702fb651171032d7e4aa2298537f,1920,1080,0,0.webp)
