Listonosz przyniósł go pod koniec listopada – wyblakłą kopertę, bez adresu zwrotnego, jakby przywiał ją przypadkowy wiatr z przeszłości. Papier był szorstki i suchy, jakby leżał dziesięciolecia w starej pudełku na strychu. W środku tylko jedna linijka, wypisana starannym, nieco archaicznym pismem:
*„Mama czeka. Dom pod brzozą. Cisza to nie koniec.”*
Jacek siedział z tym kartkiem w dłoniach jak z odłamkiem życia, które sam pogrzebał. Odczytywał raz po raz, jakby między wierszami kryło się coś więcej. Dłonie drżały mu nie z zimna – ale od czegoś, co wydobywało się z głębi, z tamtych lat, gdy jeszcze nie był obcy. Matki nie widział sześć lat. Pięć – nie odezwał się. Po śmierci ojca kontakt urwał się jak nić – nagle i boleśnie. Żadnych telefonów, żadnych listów. Tylko cisza. Głucha, uparta, kamienna. Kto pierwszy zamilkł – trudno już przypomnieć. I nieistotne.
Dom pod brzozą – to nie tylko miejsce. To ich letniskowa chata na Mazurach. Tam przeszło jego dzieciństwo: uczył się pływać w jeziorze, pierwszy raz pocałował dziewczynę w piątej klasie, przynosił ojcu gwoździe, gdy ten klął na dziurawy dach. Matka śmiała się z ganku, machała miotłą, zbierała jagody, a w niedziele smażyła racuchy, od których pachniało latem. Ten zapach żył na werandzie, w starej kredensie, w skrzypieniu desek. Jacek nie był tam od dwudziestu dwóch lat. Jakby wymazał to z pamięci.
Pojechał. Bez namysłu. Po prostu wsiadł do pociągu i patrzył przez okno, wspominając, jak ojciec pisał notatki na skrawkach gazet – *„naprawić płot”*, *„kupić drewna”*. W piersi coś się ścisnęło. Nie wina, nie strach – coś innego, gęstego jak węzeł z przeżytych lat.
Dom stał, jakby czekał. Wyblakły, spłowiały, z tą samą skrzypiącą furtką, która zawsze protestowała przed obcymi. Brzoza urosła, ocieniła pół fasady. Drzwi nie były zamknięte. A zapach w środku – dym, stare drewno, siano – runął na niego jak wspomnienie.
Matka siedziała przy oknie. Chusta na ramionach, filiżanka w dłoniach. Włosy – białe, twarz – łagodniejsza, ale wzrok… ten sam. Rozpoznający. Żadnego zdziwienia, żadnego wyrzutu. Tylko ciepła cisza w oczach.
— Zmarzłeś — powiedziała. — W piecu się pali. Wiedziałam, iż przyjedziesz.
Milcząc, zdjął kurtkę, powiesił na stary hak, jak za młodu. Poszedł do kuchni, nalał sobie herbaty. Mama postawiła przed nim talerz z pierogami. Ten sam zapach – jabłka, wanilia. Dom.
— Jeszcze ciepłe — rzekła. — Zawsze je lubiłeś.
Jedli w milczeniu. Nie przez urazę – bo słowa byłyby zbyt głośne. Cisza stała się ich językiem. Nie było w niej pretensji. Tylko akceptacja. Słuchał, jak oddycha. Z każdym jej oddechem w jego sercu robiło się ciszej.
Zetrzeł kurz, przyniósł drewna, naprawił drzwiczki szafki. Robił to nie z obowiązku, ale dlatego, iż musiał – dla siebie. Mama siedziała, dziergała na drutach, czasem patrzyła na niego z takim spokojem, jakby wszystko już się wydarzyło. Wszystko – zostało wybaczone.
Trzeciego dnia zapytał:
— To ty napisałaś?
Pokręciła głową.
— Nie. Ale wiedziałam, iż zrozumiesz.
— Więc kto?
Uśmiechnęła się ledwo dostrzegalnie. Wzruszyła ramionami. Jej spojrzenie mówiło: to nieważne. Ważne, iż jesteś.
Wieczorem wyszedł na ganek. Powietrze było czyste, gwiazdy – niskie, duże, niebo – głębokie. I cisza. Ta sama. Nie pusta. Żywa. Przypomniały mu się słowa ojca: *„W mieście wszystko hałasuje. A tu – oddycha.”* Dawniej nie rozumiał. Teraz – wiedział.
Stał długo, potem wrócił. Mama spała w fotelu przy oknie, pled na ramionach, kłębek włóczki na kolanach. Cicho zamknął drzwi.
I po raz pierwszy – nie chciało mu się wyjeżdżać.
Został na zimę.
W domu pod brzozą. Tam, gdzie wszystko milczy. Ale wciąż czeka.
*Zrozumiałem, iż cisza czasem jest językiem, którym mówią rzeczy najważniejsze.*
