Agencja Informacyjna: Czy środa popielcowa i popielec to to samo? Kiedy zaczyna się Wielki Post 2024 r. ? Jakie są tradycje związane ze środą popielcową w Kościele Katolickim?
Spis treści
Wstępna środa czy środa popielcowa?
Po staropolsku Wstępna Środa a potocznie Popielec. Środa Popielcowa ma wiele określeń. Tego dnia w kościołach księża zgodnie z tradycją posypują wiernym głowy popiołem mówiąc: „Z prochu powstałeś, w proch się obrócisz”. Środa Popielcowa rozpoczyna czas Wielkiego Postu, który potrwa 40 dni i zakończy się w Wielki Czwartek. Istotą tego okresu jest jak najlepsze przygotowanie wiernych do Świąt Wielkanocy.
Na staropolskich wsiach funkcjonowało określenie Wstępna Środa (ówczesne określenie Środy Popielcowej). Wówczas na znak rozpoczynającego się okresu Wielkiego Postu gospodarze wynosili na poddasze wielkie garnki, które miały uosabiać ciężkie i sute jedzenie.
Na wsiach, w szlacheckich obejściach oraz na dworach przygotowywano postne potrawy tak jak np. żur, którym raczono się przez okres Wielkiego Postu.
W Wstępną Środę obowiązywał surowy post o chlebie i wodzie. W domach zakrywano obrazy i lustra gdyż uważano je za symbol niepożądanego przepychu, wszelkie barwne i wykwintne stroje chowano do kufrów, żarty do kieszeni a dziatwie zabraniano zabaw.
Popielec i Środa Popielcowa
Tego dnia w kościołach kapłani posypują głowy wiernych popiołem wypowiadając przy tym zdanie: „Pamiętaj człowieku z prochu powstałeś, w proch się obrócisz”. Ten tradycyjny obrządek pochodzi z VIII wieku. Dwieście lat później papież Urban II zatwierdził go jako tradycję obowiązującą w całym Kościele Katolickim.
Zdecydowano również, iż popiół ma pochodzić z palm, które były święcone w Niedzielę Palmową roku poprzedzającego. Posypanie głowy popiołem odbywa się w zastępstwie pokuty i realizuje się go tuż po homilii a jeszcze w czasie liturgii słowa.
– „Tradycyjny obrzęd posypania głów popiołem, który dziś ponawiamy, ma zawsze głęboką wymowę; przejmujące są słowa, które mu towarzyszą. W swej prostocie przypomina on o kruchości ziemskiego życia — wszystko przemija i skazane jest na obumarcie. Jesteśmy przechodniami na tym świecie; przechodniami, którzy nie powinni zapominać o swym prawdziwym i ostatecznym celu — o Niebie” – powiedział 28 lutego 2001 r. podczas audiencji generalnej Papież Jan Paweł II
Co można jeść w środę popielcową?
Podobnie jak to miało miejsce w staropolskich tradycjach, Środa Popielcowa oznacza ścisły post (trzy posiłki dziennie, w tym jeden syty).
Obowiązuje również wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, która obowiązuje wiernych od 14 do 60 roku życia. Środa Popielcowa rozpoczyna również czas Wielkiego Postu, który trwa 40 dni i przygotowuje katolików do Świąt Wielkiej Nocy.
Ile trwa Wielki Post?
Wielki Post początkowo trwał zaledwie 40 godzin i obowiązywał w Wielki Piątek i Wielką Sobotę.
W III wieku jego trwanie wydłużono do tygodnia, aż w końcu na cześć kilku wydarzeń biblijnych przedłużono go do dni czterdziestu. Liczba 40 nie jest dziełem przypadku. W Piśmie Świętym oznaczała pewną dłuższą całość, czas który miał być przeznaczony na konkretne zadanie człowieka lub czas zbawczego działania Boga. W Kościele Katolickim najczęściej ten okres symbolizuje 40 dni, w trakcie których Jezus Chrystus modląc się i poszcząc na pustyni odniósł zwycięstwo nad szatanem.
40 dni Wielkiego Postu to również symbol trzech innych ważnych wydarzeń biblijnych: 40-dniowego potopu, po zakończeniu którego Bóg zawarł przymierze z Noem, czterdzieści lat wędrówki Izraela po pustyni ku Ziemi obiecanej oraz 40 dni pobytu Mojżesza na Górze Synaj, gdzie otrzymał on od Boga, Tablice Prawa.
Kiedy kończy się Wielki Post?
Wielki Post w Kościele Katolickim to 40 dniowy okres który kończy się w Wielki Czwartek. Ma on nas skłonić do duchowej przemiany oraz pokuty.
Jakie znaczenie ma Wielki Post?
Najistotniejsze w tym okresie są post, jałmużna i modlitwa. Z kościołów znikają kwiaty, z obrządku liturgicznego znika pogodne “Alleluja” i “Chwała na wysokości Bogu” w zamian śpiewamy pieśni pokutne których tematem jest chrzest i nawrócenie, w trakcie nabożeństw Gorzkich Żali i Drogi Krzyżowej śpiewa się pasyjne pieśni wielkopostne a szaty kapłańskie są w kolorze fioletu. Jednak najważniejszym zadaniem jakie stoi przed wiernymi w czasie tych czterdziestu dni Wielkiego Postu to jak najlepsze i najgłębsze przygotowanie się do Świąt Wielkanocy.
– „Wielki Post ponownie daje nam sposobność do refleksji nad tym, co stanowi centrum życia chrześcijańskiego – miłością. Jest to bowiem odpowiedni czas, abyśmy z pomocą Słowa Bożego i sakramentów odnowili naszą drogę wiary, zarówno osobistą, jak i wspólnotową. Jest to droga pod znakiem modlitwy i dzielenia się, milczenia i postu, w oczekiwaniu na euforia paschalną” – mówił w swym orędziu na Wielki Post w 2012 roku Papież Benedykt XVI.
Agencja Informacyjna, Kultura /WAC/ akt. 13.02.2024
