Barbara Nowak długie lata mieszkała sama w przytulnym dwupokojowym mieszkaniu w starym rejonie Poznania. Dom był ciepły, sąsiedzi życzliwi, a okolica znana jej na wylot. Z wiekiem kobieta coraz więcej czasu spędzała w domu, spacerując po podwórku, gdzie wszyscy – i młodzi, i starzy – znali ją doskonale. Owdowiała wcześnie, ale nie narzekała. Wychowała córkę Kasię, zapewniła jej wykształcenie, pomogła z mieszkaniem, gdy ta wyszła za mąż.
Kasia z mężem żyli całkiem nieźle, wychowywali syna Bartka, a Barbara widywała ich głównie przy okazji świąt i urodzin. Nie miała za złe – rozumiała, iż młodzi mają swoje życie. Wszystko się jednak zmieniło, gdy mąż zostawił Kasię dla młodszej kobiety, zostawiając jej syna i stos niezapłaconych rachunków.
Z początku córka próbowała trzymać fason, w końcu jednak załamała się. Pieniędzy zaczęło brakować, Bartka trzeba było ciągnąć przez szkołę, a samej chciało się choć trochę ludzkiego życia – ubrać ładnie, wyglądać przyzwoicie. Wtedy koleżanka podsunęła pomysł: niech mama sprzeda mieszkanie i zamieszka z nimi. Mądra rada – przecież nie będzie samotna, a oni zyskają pomoc. Kasia nie zastanawiała się długo – przekonała matkę. „Po co nam dwa mieszkania? Jesteśmy rodziną”, mówiła. Bartek pod opieką, pieniądze ze sprzedaży na jego edukację – korzyść dla wszystkich.
Barbara, mimo wahania, w końcu się zgodziła. Sprzedała mieszkanie, oddała córce pieniądze, spakowała swój dobytek i przeprowadziła się. Początkowo wszystko układało się tak, jak sobie wymarzyła – gotowała, sprzątała, prała, odbierała wnuka ze szkoły. choćby na podwórko wychodziła, chwaląc się sąsiadkom, jak to dzieci o niej pamiętają, przygarnęły, dały dach nad głową. Sąsiadki słuchały i, szczerze mówiąc, wiele z nich zazdrościło – komu nie marzy się, by w starszym wieku czuć się potrzebnym?
Minęło jednak tylko kilka miesięcy, a euforia zamieniła się w łzy.
Kasia po rozwodzie stała się coraz bardziej rozdrażniona. Wyładowywała się na Barbarze. Jakby to matka była winna temu, iż mąż okazał się zdrajcą. Najpierw przyszły pretensje: „Po co gotujesz rosół, skoro chciałam schabowe?”, „Znowu tak posprzątałaś, iż nic nie mogę znaleźć!”. Potem – ignorowanie, krzyki, zatrzaskiwanie drzwi. „Nie wychodź z pokoju, kiedy mam gości”, oznajmiła pewnego dnia córka. I stało się jasne – Barbara w tym domu nie jest już ani matką, ani gospodynią. Jest intruzem.
Bartek, patrząc na matkę, zaczął traktować babcię z rosnącą obojętnością. Opryskliwie odpowiadał, bywał niegrzeczny, aż w końcu przestał choćby mówić „dzień dobry”. Jakby zaraził się tym chłodem.
A przecież Barbara wierzyła, iż wnuk stanie się sensem jej życia. Że będą razem czytać, chodzić do parku, rozmawiać o szkole. Zamiast tego – pustka. I ten ścisk w gardle każdego wieczoru.
Płakała po cichu. Nikomu się nie skarżyła. Tylko czasem, wychodząc na podwórko, siadała na ławce i zwierzała się starym znajomym z tego, co ją dusi od środka. Za każdym razem powtarzała to samo: „Dziewczyny, nie popełniajcie mojego błędu. Lepiej samotnie, ale we własnym mieszkaniu, niż w ‚rodzinie’, ale jako niechciana”.
Dziś Barbara żyje na prawach lokatora. Bez głosu, bez prawa decydowania. Wszystko, co miała do zaoferowania, dawno się wyczerpało. Pieniądze ze sprzedaży mieszkania rozpłynęły się. Pomoc – została zlekceważona. Pozostał tylko jej mały pokój z narzutą kupioną jeszcze przed przeprowadzką.
Nie chwali się już, nie uśmiecha. Tylko patrzy przez okno, wspominając, jak niegdyś smażyła z Kasią racuchy, jak słuchała jej śmiechu, jak całowała Bartka w czoło, gdy był malutki. Wtedy mieli prawdziwą rodzinę. Dziś – tylko ściany i obce spojrzenia.
Co się stało? Dlaczego tak wyszło? Barbara nie zna odpowiedzi. Może to z córką coś nie tak. A może przysłowie ma rację: „Z daleka chleb smakuje lepiej”. Dopóki żyli osobno, było między nimi ciepło i szacunek. A wystarczyło się złączyć pod jednym dachem – i wszystko przepadło.
I każdego dnia zadaje sobie to samo pytanie: czy to właśnie jest wdzięczność za życie, za pomoc, za miłość? Czy może sama jest winna, iż uwierzyła w iluzję bycia potrzebną?
Taka to gorzka historia. Cicha. Bez awantur. Ale z bólem, który tłumi głośniej niż krzyk.
