Przeludnienie. Od szczurów do ludzi. Jak eksperymenty Calhouna kształtują naszą rzeczywistość?

W obliczu rosnącej światowej populacji i nieustannej rywalizacji o zasoby naturalne, problem przeludnienia budzi coraz większe zainteresowanie opinii publicznej. Pod koniec lat sześćdziesiątych John B. Calhoun rozpoczął pracę nad jednym z najbardziej rozpoznawalnych eksperymentów mających zbadać zachowanie myszy w warunkach braku wystarczającej przestrzeni osobistej. Czy podobnie jak myszy Calhouna nas też czeka zagłada?

Od początku swojej kariery naukowej John B. Calhoun, amerykański etolog i badacz behawioralny, chciał stworzyć modele populacji zwierzęcej, które umożliwiłyby późniejsze analizowanie zachowań oraz odkrywanie mechanizmów przetrwania organizmów w różnych warunkach środowiskowych, jak i przestrzennych.

Prace John B. Calhouna

Calhoun swoje fascynacje naukowe gwałtownie zrealizował, rozpoczynając w 1958 roku pracę ze szczurami norweskimi w celu zbadania wpływu dynamiki populacji na zachowania społeczne. Wraz z innymi badaczami zorganizował zamknięte przestrzenie, zapewniające nielimitowaną ilość jedzenia i picia, nazywane „szczurzymi utopiami”.

Wtedy też w artykule „Population Density and Social Pathology” sformułował pojęcie zapaści behawioralnej („behavioral sink”). Termin ten odnosił się do patologicznych zachowań, jakie zostały zaobserwowane u zwierząt umieszczonych w klatkach. Kanibalizm, hiperagresja, czy homoseksualizm to tylko nieliczne zjawiska wymienione w artykule, mogące, według Calhouna, wynikać z przeludnienia. Eksperymenty na szczurach zamknięto w 1962 roku, jednak nie kończyły one dalszych badań nad gryzoniami w warunkach braku wystarczającej przestrzeni osobistej.