Proszę, tylko 10 złotych błagał chłopiec, prosząc o możliwość wypastowania butów prezesa. Proszę, tylko 10 złotych powtarzał, gdy wyjaśnił, iż pieniądze są potrzebne, by uratować mamę
Marcin Kowalski nie był człowiekiem, którego łatwo było oderwać od pracy. Jego dni toczyły się z precyzją szwajcarskiego zegarka: spotkania, fuzje, biura z marmurowymi blatami, pełne wyszukanych uśmiechów i drobnej kawy. Tego mroźnego zimowego poranka schronił się w swojej ulubionej kawiarni, by przed ważnym zebraniem zarządu przejrzeć maile. Nie zauważył chłopca, dopóki mały cień nie stanął obok jego lśniących czarnych butów.
Przepraszam, proszę pana odezwał się cienki głosik, ledwo słyszalny przez wiatr i padający śnieg. Marcin podniósł wzrok znad telefonu, zirytowany, i zobaczył chłopca, może ośmio- lub dziewięcioletniego, owiniętego w płaszcz o dwa rozmiary za duży, w nierównych rękawiczkach.
Nie interesuje mnie, co sprzedajesz warknął, wracając do ekranu.
Ale chłopiec nie odszedł. Uklęknął na ośnieżonym chodniku, wyciągając spod pachy starą skrzynkę do pastowania butów.
Proszę pana, tylko 10 złotych. Wypastuję buty, aż będą lśnić. Proszę.
Marcin uniósł brew. W mieście pełno było żebraków, ale ten był wyjątkowo uparty i dziwnie grzeczny.
Dlaczego akurat 10 złotych? zapytał wbrew sobie.
Chłopiec podniósł głowę, a Marcin zobaczył w jego zbyt dużych oczach nagość rozpaczy. Policzki miał zaczerwienione i popękane od mrozu, wargi spierzchnięte.
To dla mamy, proszę pana szepnął. Jest chora. Potrzebuje lekarstw, a ja nie mam dość pieniędzy.
Gardło Marcina się ścisnęło reakcja, której od lat się wypierał. Litość była dla tych, którzy nie potrafili zadbać o własny portfel.
Są schroniska, organizacje charytatywne. Idź do nich mruknął, machając ręką.
Ale chłopiec nie ustąpił. Wyjął szmatkę ze skrzynki, jego palce sztywne od zimna.
Proszę pana, ja nie żebrzę. Pracuję. Niech pan spojrzy buty są zakurzone. Zrobię je tak błyszczące, iż wszyscy pana bogaci znajomi będą zazdrościć. Proszę.
Z piersi Marcina wyrwało się krótkie, sarkastyczne westchnienie. To było absurdalne. Rozejrzał się w kawiarni inni klienci pili espresso, udając, iż nie widzą tej żałosnej sceny. Kobieta w podartym płaszczu siedziała oparta o ścianę, z głową pochyloną, obejmując się rękami. Marcin znów spojrzał na chłopca.
Jak masz na imię? zapytał, zirytowany własnym zainteresowaniem.
Tomek, proszę pana.
Marcin westchnął. Spojrzał na zegarek. Mógł stracić pięć minut. Może chłopiec odejdzie, jeżeli dostanie te 10 złotych.
Dobrze. Dziesięć złotych. Ale niech tylko będzie lśniące.
Oczy Tomka rozbłysły jak światełka na choince. Natychmiast zabrał się do pracy, pocierając skórę z zadziwiającą wprawą. Sznurował buty szybkimi, precyzyjnymi ruchami, cicho nucąc, może po to, by rozgrzać zdrętwiałe palce. Marcin patrzył na rozczochrane włosy chłopca, czując, jak coś ściska mu serce, choć za nic nie chciał tego przyznać.
Często to robisz? zapytał szorstko.
Tomek skinął głową, nie odrywając wzroku od pracy.
Codziennie, proszę pana. Po szkole też, jak mogę. Mama kiedyś pracowała, ale teraz jest bardzo chora. Już prawie nie wstaje. Muszę dziś zdobyć lekarstwa, inaczej inaczej głos mu się załamał.
Marcin spojrzał na kobietę pod ścianą jej płaszcz był cienki, włosy splątane, wzrok utkwiony w ziemi. Nie poruszała się, nie prosiła o nic. Jakby mróz zamienił ją w kamień.
To twoja mama? spytał.
Sznurówka w dłoni Tomka zatrzymała się. Skinął głową.
Tak, proszę pana. Ale niech pan do niej nie mówi. Ona nie lubi prosić o pomoc.
Gdy skończył, Tomek usiadł na piętach. Marcin spojrzał na swoje buty lśniły tak, iż widział w nich własne odbicie, zmęczone oczy i wszystko.
Nie kłamałeś. Dobra robota powiedział, sięgając po portfel. Wyjął dziesięciozłotówkę, zawahał się, i dodał drugą. Podawał mu pieniądze, ale Tomek pokręcił głową.
Tylko dziesięć, proszę pana. Umówione.
Marcin zmarszczył brwi.
Weź dwadzieścia.
Chłopiec znów zaprzeczył, tym razem stanowczo.
Mama mówi, żeby nie brać tego, na co się nie zapracowało.
Przez chwilę Marcin tylko na niego patrzył ten drobny chłopak na śniegu, tak chudy, iż kości zdawały się dzwonić w za dużym płaszczu, ale z podniesioną głową jak dorosły mężczyzna.
Zatrzymaj je powiedział w końcu, wciskając mu banknoty w dłoń. Dodatkowe za następne pastowanie.
Twarz Tomka rozjaśnił uśmiech tak szeroki, iż aż bolało na niego patrzeć. Pobiegł do kobiety pod ścianą swojej matki ukląkł przy niej i pokazał pieniądze. Ona podniosła wzrok, oczy pełne łez, których nie chciała pokazać.
Marcin poczuł ucisk w piersi. Może wstyd. Może wyrzuty sumienia.
Zebrał swoje rzeczy, ale gdy wstał, Tomek podbiegł z powrotem.
Dziękuję, proszę pana! Jutro pana znajdę jeżeli będzie pan potrzebował pastowania, zrobię to za darmo! Obiecuję!
Zanim Marcin zdążył odpowiedzieć, chłopiec wrócił do matki, otaczając ją małymi ramionami. Śnieg padał gęściej, przykrywając miasto ciszą.
Marcin stał tam dłużej, niż powinien, wpatrując się w swoje lśniące buty i zastanawiając się, kiedy świat stał się tak zimny.
I po raz pierwszy od lat człowiek, który miał wszystko, zadał sobie pytanie: czy naprawdę miał cokolwiek.
Tej nocy Marcin Kowalski nie mógł spać w swoim luksusowym apartamencie z widokiem na oświetlone miasto. Łóżko było miękkie, kolację przygotował
