Jako polskojęzyczny prawnik praktykujący w Kanadzie, od lat obserwuję sprawy, które przyciągają uwagę opinii publicznej i rzucają światło na działanie naszego systemu prawnego. kilka jest jednak procesów o tak dużej skali i znaczeniu społecznym jak ten, który toczy się w tej chwili w London, Ontario.
Mam na myśli proces pięciu byłych zawodników młodzieżowej reprezentacji Kanady w hokeju, oskarżonych o napaść na tle seksualnym. Sprawa ta, która wstrząsnęła fundamentami Hockey Canada, najważniejszej instytucji sportowej w kraju, zbliża się do punktu kulminacyjnego.
Sędzia Sądu Wyższego, Maria Carroccia, ogłosiła, iż wyda swój werdykt 24 lipca 2025 roku. Decyzja ta zakończy wielotygodniowy proces, który rozpoczął się pod koniec kwietnia i w którym kluczowym zagadnieniem prawnym jest kwestia zgody.
Na ławie oskarżonych zasiadają Carter Hart (26 l.), Michael McLeod (27 l.), Alex Formenton (25 l.), Dillon Dube (26 l.) i Cal Foote (26 l.) – wszyscy byli członkami złotej drużyny z Mistrzostw Świata Juniorów w 2018 roku. Nie przyznają się do winy w sprawie o napaść na tle seksualnym, która miała mieć miejsce w pokoju hotelowym w London w nocy z 18 na 19 czerwca 2018 roku.
Kontekst sprawy
Aby w pełni zrozumieć wagę tego procesu, należy cofnąć się w czasie. Incydent miał miejsce w 2018 roku. Pierwotne dochodzenie policyjne zostało zamknięte w 2019 roku bez postawienia zarzutów. Sprawa wróciła na czołówki gazet w 2022 roku, gdy okazało się, iż Hockey Canada w tajemnicy zawarło ugodę cywilną z kobietą, wypłacając jej odszkodowanie. Wywołało to publiczne oburzenie, skłoniło do wznowienia śledztwa i doprowadziło do fundamentalnych zmian w zarządzie organizacji oraz zamrożenia funduszy rządowych. Ostatecznie, na początku 2024 roku, policja w London postawiła zarzuty pięciu zawodnikom.
Strategia obrony: atak na wiarygodność
W trakcie mów końcowych obrońcy oskarżonych skupili się na jednej, kluczowej strategii: podważeniu wiarygodności kobiety (której tożsamość jest chroniona nakazem sądowym). Prawnicy określili jej zeznania jako „ćwiczenie z frustracji w dochodzeniu do faktów” (an exercise in fact-finding frustration).
Megan Savard, adwokatka bramkarza Cartera Harta, argumentowała, iż zeznania kobiety były celowo mętne i miały na celu ukrycie prawdy, która nie pasowała do jej „agendy” i narracji o braku zgody. Według obrony, kobieta przedstawiała wyuczone, „rewizjonistyczne” odpowiedzi, aby jej wersja wydarzeń została uznana za prawdziwą.
Główne argumenty obrony można streścić w następujących punktach:
1. Sprzeczności z Dowodami: Adwokaci, w tym Daniel Brown reprezentujący Formentona, wskazywali na liczne rozbieżności między zeznaniami kobiety a obiektywnymi dowodami, takimi jak nagrania wideo z baru i hotelowego lobby. Twierdzą, iż tam, gdzie istniał materiał wideo, okazywało się, iż zeznania kobiety były „przesadzone lub fałszywe”.
2. Kwestia Zgody: Obrona utrzymuje, iż wszelkie kontakty seksualne odbywały się za obopólną zgodą. Według wersji oskarżonych, to kobieta miała być agresorem, wręcz „błagając” ich o seks. Brown stwierdził wprost: „(Kobieta) wielokrotnie prosiła kogoś w pokoju o seks, a pan Formenton zgodził się to zrobić, na osobności… Zrobili to, ponieważ ona chciała odbyć stosunek seksualny, i on zrobił to, ponieważ on chciał odbyć stosunek seksualny. Oboje się zgodzili. To nie jest skomplikowane”.
3. Motywacja Finansowa: Obrona mocno podkreślała fakt, iż kobieta wniosła pozew cywilny o odszkodowanie w wysokości 3,5 miliona dolarów. Sugerowano, iż jej historia stawała się coraz bardziej dramatyczna, aby wzmocnić swoje roszczenia finansowe wobec Hockey Canada.
4. Zmienne Stany Umysłu: Prawnicy wskazali, iż kobieta opisywała swój stan umysłu na kilka różnych, często sprzecznych ze sobą sposobów: iż była zbyt pijana, by świadomie działać; iż jej umysł oddzielił się od ciała (weszła w „personę gwiazdy porno”); iż czuła się zmuszona do zadowalania innych i miała problem z odmawianiem. Obrona sugeruje, iż prawdziwy był piąty stan umysłu: „entuzjastyczna zgoda”.
5. Dowody Świadomości: Adwokatka Dillona Dube, Lisa Carnelos, przywołała „niezwykle istotny dowód” – kobieta, odkrywszy, iż jeden z obecnych w pokoju hokeistów, Maxime Comtois, mówi po francusku, odbyła z nim swobodną rozmowę w tym języku. Zdaniem obrony, dowodzi to, iż była w pełni świadoma, obecna umysłem w pokoju i nie czuła się zagrożona.
Co to oznacza z perspektywy prawnej?
W kanadyjskim prawie karnym, aby skazać oskarżonego, Korona (prokuratura) musi udowodnić jego winę ponad wszelką uzasadnioną wątpliwość (beyond a reasonable doubt). W sprawach o napaść na tle seksualnym, gdzie często brakuje naocznych świadków i twardych dowodów fizycznych, a jedynymi świadkami są oskarżony i oskarżycielka, wiarygodność zeznań staje się absolutnie kluczowa.
Strategia obrony polegająca na skrupulatnym atakowaniu każdego aspektu zeznań kobiety ma na celu zasiać w umyśle sędzi właśnie tę „uzasadnioną wątpliwość”. jeżeli sędzia Carroccia uzna, iż wersja przedstawiona przez kobietę nie jest w pełni wiarygodna lub spójna, choćby jeżeli nie uwierzy w pełni w wersję oskarżonych, może być zmuszona do ich uniewinnienia.
Proces ten jest testem nie tylko dla oskarżonych i kobiety, ale dla całego systemu sprawiedliwości w Kanadzie i jego umiejętności radzenia sobie ze skomplikowanymi sprawami napaści na tle seksualnym. Werdykt, który zapadnie 24 lipca, będzie miał daleko idące konsekwencje nie tylko dla życia tych młodych ludzi, ale także dla kultury w kanadyjskim hokeju i sposobu, w jaki społeczeństwo podchodzi do kwestii zgody i odpowiedzialności. Będziemy z uwagą śledzić dalszy rozwój tej sprawy.
Kristopher Szopinski
Barrister & Solicitor
Tel: 416 368 3999
