Polsko-Słowacka Akademia Tradycji – wspólny projekt muzeów z Wygiełzowa i Liptowa

Muzeum Małopolski Zachodniej w Wygiełzowie we współpracy z Liptowskim Muzeum realizuje transgraniczny projekt pt. POLSKO-SŁOWACKA AKADEMIA TRADYCJI. Chronimy, upowszechniamy, udostępniamy. Projekt otrzymał dofinansowanie z Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Interreg Polska-Słowacja 2021-2027.

W ramach zaplanowanych działa partnerzy projektu podejmują kompleksowe działania na rzecz zwiększenia zrównoważonego wykorzystania w kulturze i turystyce pogranicza polsko-słowackiego mało znanego dziedzictwa materialnego i niematerialnego obu współpracujących regionów – Małopolski Zachodniej i Liptowa. Są wśród tych działań:

1) działania inwestycyjne polegające na rewitalizacji, rozbudowie i udostępnieniu ekspozycji skansenu
w Wygiełzowie oraz w Przybylinie,

2) działania miękkie w ramach „Polsko-słowackiej Akademii Tradycji” edukujące oraz popularyzujące tradycyjne rzemiosło, rękodzieło, kulinaria, stroje i folklor Małopolski Zachodniej i Liptowa.

Dzięki tym działaniom uda się ożywić i uratować od zapomnienia wyjątkową zabudowę pogranicza, ukazać walory historyczne i kulturowe regionu Małopolski Zachodniej i Liptowa, a przez to przekazać kolejnym pokoleniom wiedzę związaną z lokalnymi tradycjami i zachwycić nimi turystów. A to wszystko by wzmocnić rolę kultury i zrównoważonej turystyki w rozwoju gospodarczym pogranicza

Głównym celem projektu jest zwiększenie zrównoważonego wykorzystania w kulturze i turystyce pogranicza polsko-słowackiego dziedzictwa materialnego i niematerialnego Małopolski Zachodniej
i Liptowa.

Celami szczegółowymi są:

1) Ochrona i udostępnienie dziedzictwa materialnego pogranicza polsko-słowackiego.

2) Rozszerzenie i uatrakcyjnienie oferty edukacyjno-kulturalnej skansenów w Wygiełzowie i w Przybylinie skierowanej do zwiedzających.

3) Zwiększenie świadomości i aktywności społeczności lokalnych pogranicza polsko-słowackiego
w zakresie kultywowania tradycji

Projekt skierowany jest zarówno do mieszkańców z obszaru wsparcia projektu po polskiej i słowackiej stronie i do osób przyjezdnych odwiedzających oba kraje. Rozbudowana i odnowiona infrastruktura skansenu w Wygiełzowie i Przybylinie wraz z odświeżonymi ekspozycjami będzie dla nich nie tylko żywym świadectwem historii tych regionów i codziennego życia naszych przodków, ale i zachętą do aktywnego włączenia się w działania na rzecz kultywowania tradycji lokalnych oraz ochrony dziedzictwa.

Bezpośrednimi beneficjentami projektu będzie Muzeum Małopolski Zachodniej w Wygiełzowie
i Liptowskie Muzeum.

Zadanie: ARCHITEKTURA ZAKORZENIONA W TRADYCJI

W ramach pierwszego zadania Muzeum Małopolski Zachodniej wykona na terenie Parku Etnograficznego Krakowiaków Zachodnich w Wygiełzowie rewitalizację zagospodarowania terenów zielonych wokół spichlerza z Bobrka z 1779 r. w tym udostępnienie wejścia na teren skansenu dla osób ze specjalnymi potrzebami (pochylnia, schody, ścieżka, mała infrastruktura).

Z kolei Liptovske muzeum w ramach działań zaplanowanych na terenie Muzeum
Wsi Liptowskiej:

1) przeprowadzi prace konserwatorskie i restauratorskie kościoła Maryi Panny z Liptovskej Mary i jego ogrodzenia,

2) wymieni pokrycie dachu na 7 obiektach: wozowni z Malużiny, dworze rodziny Lehockych z Paludzy
i spichlerzach z Hubovej,

3) przeniesie na teren skansenu i podda renowacji XIX-wieczny spichlerz z obecnego Przybylina.

Inwestycje te z jednej strony chronią i udostępniają dziedzictwo materialne Małopolski Zachodniej
i Liptowa, a z drugiej strony stwarzają odpowiednią
przestrzeń do realizacji działań zaplanowanych w ramach „Polsko-Słowackiej Akademii Tradycji”.

Zadanie: POLSKO-SŁOWACKA AKADEMIA TRADYCJI

Polsko-Słowacka Akademia Tradycji obejmuje szereg komplementarnych działań miękkich związanych
z tradycjami pogranicza w tym rzemiosło, rękodzieło, kulinaria, stroje, folklor Małopolski Zachodniej
i Liptowa. Realizowane będą głównie w odświeżonych przestrzeniach obu skansenów.

Muzeum Małopolski Zachodniej zaplanowało:

1) Cykl warsztatów edukacyjnych pn.„W kręgu tradycji, muzyki i tańca” w spichlerzu z Bobrka

2) Impreza pn.„Folkowisko, w kręgu Krakowiaków i Liptowiaków” promująca rzemiosło, rękodzieło, kulinaria, stroje, folklor

3) Konferencja naukowa pn.„Przy chłopskim stole” poświęcona kulinarnemu dziedzictwu pogranicza.

4) Wydanie pl-sk książki kucharskiej „Od Haluśzek do Hulajdów”

5) Utworzenie stałej ekspozycji poświęconej strojom ludowym Krakowiaków Zachodnich

Z kolei Liptowskie Muzeum zrealizuje:

1) Cykl działań edukacyjnych o (NIE)zapomnianym rzemiośle (np. koronki) w tym lekcje muzealne
„U Pana Majstra w pracowni”

2) Cykl 4 wystaw „Rzemiosło z tradycją i przyszłością”:obuwnictwo, farbiarstwo, tekstylne, bednarstwo, murarstwo

3) Realizacja działań związanych z przeniesieniem spichlerza z Przybyliny w tym: prelekcja, lekcje muzealne, utworzenie ekspozycji poświęconej przechowywaniu żywności i narzędzi

4) Realizacja działań poświęconych powroźnictwu w tym: kwerendy archiwalne i badania, wystawa, publikacja, warsztaty

5) Audioprzewodnik po skansenie dla osób z wadą wzroku i obcojęzycznych