Perfekcjonizm kliniczny nie jest oficjalnie klasyfikowany jako odrębne zaburzenie psychiczne w głównych podręcznikach diagnostycznych, takich jak DSM-5 lub ICD-11. Jest jednak uważany za konstrukcję psychologiczną, która może przyczyniać się do różnych stanów zdrowia psychicznego lub je zaostrzać, w szczególności zaburzeń lękowych, depresji i zaburzeń odżywiania.
Perfekcjonizm kliniczny to:
- Nadmiernie wysokie standardy osobiste, które są sztywne i nierealistyczne;
- Krytyczna samoocena, w której osoby są zbyt surowe wobec siebie, gdy nie spełniają swoich standardów;
- Intensywny strach przed porażką i zaabsorbowanie błędami, prowadzące do odkładania zadań na później lub unikania ich;
- Zależność od osiągnięć dla poczucia własnej wartości, w której poczucie własnej wartości osoby jest powiązane z jej zdolnością do spełnienia wysokich standardów.
Do czego może prowadzić nadmierny perfekcjonizm?
Ciągłe dążenie do perfekcji prowadzi do lęku i napięcia. Nadmierny perfekcjonizm może on kolidować z pracą, szkołą i relacjami osobistymi, ponieważ osoby mogą poświęcać zbyt dużo czasu w wykonywanie zadań lub unikać ich z obawy przed porażką. Próba spełnienia niemożliwych do spełnienia standardów może prowadzić do wypalenia i zmęczenia emocjonalnego. Perfekcjonizm jest często powiązany z depresją, zaburzeniami lękowymi (zwłaszcza lękiem społecznym), zaburzeniami odżywiania i tendencjami obsesyjno-kompulsyjnymi. Osoby mogą odkładać zadania na później lub całkowicie ich unikać z obawy przed niewykonaniem ich perfekcyjnie.
Psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT) i inne podejścia są często stosowane w celu pomocy osobom w radzeniu sobie z perfekcjonizmem klinicznym i jego zmniejszaniu poprzez zajęcie się zniekształconymi przekonaniami na temat osiągnięć i poczucia własnej wartości.
