Narcyz to osoba, która wydaje się być nadmiernie w sobie zakochana i bardzo zainteresowana wyłącznie swoim życiem. Istnieje jednak bardzo duża różnica między osobą, która ma jedynie niektóre cechy narcystyczne a stanem klinicznym nazywanym narcystycznym zaburzeniem osobowości.
Narcystyczne zaburzenie osobowości – czym jest?
Osoba o narcystycznym zaburzeniu osobowości (NPD) ma zawyżone poczucie własnej wartości oraz nadmierną potrzebę podziwu i uwagi ze strony innych. Wyróżnia się bardzo zauważalnym brakiem empatii. Choć wydaje się bardzo pewna siebie, zwykle walczy z niskim poczuciem własnej wartości, które słabnie pod wpływem krytyki. Osoby NPD wykazują aroganckie zachowania, wykorzystują innych bez poczucia winy i wstydu, a także są bardzo zazdrosne.
Czy osoby o narcystycznych zaburzeniach osobowości mogą się zmienić?
By zmienić toksyczne i krzywdzące innych zachowania potrzeba dużo samoświadomości, prawdziwej chęci zmiany, a także specjalistycznej terapii.
Wiele osób z NPD nie wierzy, iż coś z nimi jest nie tak. Nie chce przyjąć do wiadomości, iż zmagają się z jakimś problemem. Przyznanie się do zaburzenia i prawdziwa chęć zmiany są niezbędne do osiągnięcia sukcesu. Zmiana obejmuje uczenie się nowych wzorców zachowań i sposobów myślenia, które są sprzeczne z tymi dotychczasowymi. To nauczenie się rezygnowania z potrzeby ciągłego podziwu i uznania ze strony innych. To odnalezienie poczucia własnej wartości, nauka bycia w prawdziwej i zdrowej relacji. To słuchanie i znajdowanie sposobu zaspokajania potrzeb innych bez naruszenia ich praw i granic.
NPD jest zaburzeniem, a nie chorobą, którą w szybki sposób można wyleczyć farmakologicznie. Wzorców zakorzenionych od lat nie jest łatwo się pozbyć, co oczywiście nie oznacza, iż jest to niemożliwe.
„Narcystyczne zaburzenie osobowości (NPD) jest schorzeniem złożonym i pełnym niuansów i podobnie jak większość zaburzeń osobowości może być trudne do wyleczenia. Nie oznacza to jednak, iż zmiany w przypadku osób z NPD są niemożliwe. Można to osiągnąć przy odpowiedniej terapii i autentycznej chęci poprawy swoich relacji i życia, wprowadzenia znaczących zmian” – mówi dr Ryan Sultan, adiunkt psychiatrii klinicznej na Wydziale Psychiatrii Columbia University Irving Medical Center.
Narcystyczne zaburzenie osobowości – strategie terapeutyczne
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT)
Jedną z bardziej znanych strategii terapeutycznych jest terapia poznawczo-behawioralna, która bezpośrednio zajmuje się zniekształconymi wzorcami myślenia. Jej głównym celem jest pomoc w rozpoznaniu i zakwestionowaniu zniekształconych wzorców, zachowań, nawyków i przekonań.
Terapia schematów
Polega na identyfikowaniu i zmianie głęboko zakorzenionych przekonań na temat samego siebie i innych. To odkrycie głębszych, niekiedy ukrytych przekonań, które napędzają zachowania narcystyczne i znalezienie zdrowszych sposobów na zaspokojenie potrzeb emocjonalnych.
Dialektyczna terapia behawioralna (DBT)
To technika w szczególności przydatna dla osób mających problem z regulacją emocji. Zapewnia nowe umiejętności radzenia sobie z bolesnymi emocjami i pomaga radzić sobie z konfliktami w relacjach,
„Dzięki terapii osoby z NPD mogą zbadać swoją wczesną historię życia i zrozumieć korzenie swojej narcystycznej obrony. Terapia może pomóc w ujawnieniu i przetwarzaniu nieświadomych wzorców (…) – wyjaśnia Dan Auerbach, psychoterapeuta kliniczny.
