Mam sześćdziesiąt osiem lat. Jestem wdową. Już od dawna. Mąż odszedł cicho, we śnie, bez słów, bez pożegnania. Od tamtej pory żyję jak we mgle. Dnie zlewają się w jeden, twarze uciekają z pamięci, wydarzenia się nie zapisują. Wciąż pracuję – nie dla pieniędzy, ale by nie oszaleć w tej ciszy. Praca to ostatnie godziny dnia, gdy czuję się choć trochę potrzebna.
Nie narzekam. Tylko stwierdzam. Nie mam już pasji, hobby, marzeń. Wszystko, co było, minęło. Nie szukam, nie próbuję, nie liczę. Pewnie po prostu jestem stara. Ale najbardziej ciśnie nie wiek, a samotność, która przywarła do ścian mojego M-3 w Grodzisku Mazowieckim jak pleśń – cicho, niepostrzeżenie, ale nieubłaganie.
Postanowiłam spróbować. Może syn z rodziną się zgodzą zamieszkać ze mną? Ma troje dzieci, rosną, ciasno im. A u mnie – wolny pokój, szafy z pościelą, miejsce na zabawki. Wydawałoby się logiczne: miejsce jest, chęć też. Ale nie jest tak prosto.
Syn wysłuchał, nie przerywał. Potem zadzwoniła synowa. Grzecznie, ale z chłodem w głosie.
„Wie pani, Danuto, u nas wszystko już jest ułożone. Dzieci przyzwyczajone do swojego kąta. A i tak pod jednym dachem – to trudne. Każdy ma swoje przyzwyczajenia, swój rytm.”
Zrozumiałam. Jestem ciężarem. Starą babą, którą trzeba tolerować. A przecież nie prosiłam wiele – tylko być blisko.
Córka… Z nią chętnie bym zamieszkała. Ale ma swoją rodzinę, swoje troski. Nie powiedziała wprost, iż jestem niechciana, ale… wystarczy spojrzenie jej męża, gdy zbyt długo zostaję w kuchni po obiedzie. Córka jest jednak gościnna: zawsze naleje herbatę, nakarmi, wysłucha. Tyle iż im częściej u nich jestem, tym trudniej wracać do pustego mieszkania, gdzie zegar tyka głośniej niż telewizor.
Mówią, iż nie jestem stara. Że życie na emeryturze się nie kończy. Że mogę pojechać na wycieczkę, zapisać się na zajęcia, spróbować jogi. Mówią: „Zamknęłaś się przed światem.”
„Mamo, naprawdę myślisz, iż z nami będzie ci lepiej?” – pyta córka. „Przecież nie będziesz mogła odpocząć, ciągle będziesz się czuła nie na miejscu.”
„Znajdź coś, co ci sprawi radość” – mówi syn. „Może do biblioteki zacznij chodzić, na basen. Teraz tyle ciekawych rzeczy…”
A ja stoję i milczę. Bo nie umiem wyjaśnić, iż nie chodzi mi o hobby. Nie o wystawy czy nordic walking. Tylko o żywy głos rano. Tupot dziecięcych butów w korytarzu. Poranną herbatę, którą ktoś zaparzy nie tylko dla siebie. O czyjąś obecność.
Mówią: „Możesz jeszcze znaleźć miłość.” Ale to już chyba śmieszne. Gdzie ja, z tymi zmarszczkami, zmęczonymi oczami, z pamięcią, w której więcej przeszłości niż przyszłości?
Tak, żyję. Ale mam wrażenie, iż żyję obok. Obok świąt, obok rozmów, obok śmiechu, który kiedyś rozbrzmiewał w kuchni. Teraz cisza. I ja.
Nie proszę o litość. Chcę tylko zrozumieć: dlaczego jestem zbędna w życiu tych, dla których nie spałam nocami, gotowałam, prasowałam, przy których siedziałam z gorączką? Dlaczego w ich domach nie ma już dla mnie miejsca? Nie jestem obca. Jestem matką. Babcią. Bliską.
Czy bycie potrzebną to luksus, na który zasługują tylko młodzi?
Nie wiem, jak przekonać dzieci, by mnie przygarnęły. Może nie warto. Może duma powinna podpowiedzieć: „Żyj, jak umiesz. Nie narzucaj się.” Ale serce nie zna dumy. Po prostu tęskni. I marzy – po swojemu, po staruszemu – iż pewnego dnia zadzwoni telefon i usłyszę:
„Mamo, pomyśleliśmy. Przeprowadź się. Brakuje nam ciebie.”
