Gmina Smyków

Gmina Smyków – to gmina wiejska. Położona jest w województwie świętokrzyskim, w powiecie koneckim. Gmina Smyków licząca ok. 3,8 tys. mieszkańców i obejmująca obszar 62 km2 należy w województwie świętokrzyskim do grupy gmin małych, z dominującą funkcją drobno obszarowego rolnictwa indywidualnego, o niższej od przeciętnej wojewódzkiej wartości produkcyjnej gleb i niskiej towarowości wraz z dość wyraźnym przerostem zatrudnienia w rolnictwie w stosunku do średniej wojewódzkiej, wynikającym w znacznej mierze z dwuzawodowości większości mieszkańców. Ogólna powierzchnia lasów stanowi 52% ogólnej powierzchni gminy – kształtuje się znacznie powyżej średniej wojewódzkiej (średnia lesistość województwa 28%), z dominantą funkcji gospodarczej terenów leśnych. Obszar gminy, ze względu na walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe, został w całości objęty obszarowymi formami ochrony wykraczającymi poza jej granice. Korzystnym elementem gminy jest jej usytuowanie na trasie drogi krajowej nr 74 Piotrków Trybunalski – Kielce oraz bliskie sąsiedztwo z prężnymi w przeszłości ośrodkami przemysłowymi w Końskich i Stąporkowie, a także dobre powiązanie i stosunkowo niewielka odległość od aglomeracji miejskiej Kielc, które to o środki mogą być potencjalnymi źródłami miejsc pracy. Sprzyja temu również dobrze rozwinięta sieć drogowa.

Na terenie Gminy Smyków stworzono jeden z dziewięciu parków wytyczonych na obszarze działania Stowarzyszenia „LGD – U ŹRÓDEŁ„. W skład ponad 32-kilometrów znakomitych i czytelnie oznakowanych tras do uprawiania nordic walkingu wchodzą 3 trasy: zielona – pętla o długości 6,2-kilometra; czerwona – pętla o długości 11,1-kilometra i czarna – pętla o długości 15-kilometrów. Wejście na trasy zlokalizowano na placu rekreacyjnym w Matyniowie. Trasy poprowadzone są chodnikami, asfaltowymi i gruntowymi drogami, oraz leśnymi ścieżkami. Na trasach zamontowano tablice zawierające propozycje ćwiczeń do samodzielnego wykonania oraz punkty pomiaru tętna pozwalające zmonitorować zakres tętna w jakim pokonujemy trasę. Trasy posiadają punkty wspólne, pokrywają się lub krzyżują. Umożliwia to dowolne wydłużanie lub skracanie przejść albo zmianę kierunku marszu. Nasza gmina jest również członkiem Staropolskiego Związku Gmin i Miast.

Początków historii Gminy Smyków, a dokładniej historii samorządności na terenie obecnej Gminy Smyków, szukać należy w II połowie XIX wieku. Wówczas to na mocy ukazu carskiego z 31 grudnia 1866 roku powołana została Gmina Miedzierza z siedzibą w Królewcu. W 1880 roku siedziba Gminy Miedzierza przeniesiona została do Smykowa, do nowo powstałego budynku przy skrzyżowaniu szosy kieleckiej z drogą Królewiec – Radoszyce.

Powołana przez cara Aleksandra II Gmina Miedzierza z siedzibą w Smykowie była jedną z większych gmin dawnego powiatu koneckiego. W niezmienionym kształcie przetrwała do 1955 roku, do dnia, gdy w miejsce Gminy Miedzierza z siedzibą w Smykowie powołana została Gromadzka Rada Narodowa w Smykowie. Tak zreorganizowana gmina istniała do 1976 roku, do daty, gdy w ramach reformy administracyjnej, wprowadzającej podział Polski na 49 „małych” województw, bez powiatów, uległa całkowitej likwidacji. Jej obszar podzielony został pomiędzy trzy gminy: Mniów, Stąporków i Radoszyce.

Powrót Gminy

Szansa na reaktywowanie Gminy Smyków pojawiła się wraz z przemianami ustrojowymi Polski w 1989 roku. Wówczas to mieszkańcy północnej części Gminy Mniów zaczęli zgłaszać poparte historią aspiracje do posiadania własnego samorządu. Dążenia te nabrały realnych kształtów w 1991 roku. Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 1991 roku utworzona została Gmina Smyków w zbliżonych do dzisiejszych granicach administracyjnych. Dokument, podpisany przez ówczesnego Prezesa Rady Ministrów Jana Krzysztofa Bieleckiego, wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1992 roku.

W tamtej dacie w skład Gminy Smyków wchodziło siedemnaście wsi, połączonych w dziesięć sołectw. Były to Adamów, Cisownik, Kawęczyn, Królewiec, Królewiec Poprzeczny, Matyniów, Miedzierza, Piaski, Pokoradz, Przyłogi, Smyków, Stanowiska, Strażnica, Świnków, Trawniki, Wólka Solana i Zastawie. Wszystkie wymienione miejscowości odłączone zostały od Gminy Mniów. W następnych kilku latach do Gminy Smyków dołączyło sołectwo Kozów, odłączywszy się wcześniej od Gminy Radoszyce. Do Smykowa dołączyły także Salata i Muszczarz z gminy Mniów, jako sołectwo Salata.

20 lat Gminy Smyków

Przez pierwsze trzy miesiące od reaktywowania Gminy Smyków, jej siedziba mieściła się w Mniowie. Tworzący się od podstaw Urząd Gminy Smyków przeniósł się do starej swojej siedziby, do Smykowa, 1 kwietnia 1992 roku. Budynek z 1880 roku, wybudowany jeszcze za cara, służył mieszkańcom Gminy Smyków aż do sierpnia 2008 roku, do czasu przeprowadzki do nowo wybudowanej siedziby.

W chwili reaktywowania, zgodnie z ówcześnie obowiązującą ordynacją wyborczą, Gmina Smyków zaliczona została do grupy gmin najmniejszych, liczących do 4 tysięcy mieszkańców. Stąd w skład jej Rady wchodziło 15 radnych. Rada Gminy wybierała ze swojego składu pięcioosobowy Zarząd Gminy, na czele którego stał przewodniczący zarządu, czyli wójt gminy.

Obiekty zabytkowe

Największymi zabytkami na terenie gminy Smyków są:

-Zespół Kościoła Parafialnego pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej w Miedzierzy. W skład zespołu wchodzą: Kościół neoromański murowany, wybudowany został według projektu architekta Jarosława Wojciechowskiego w latach 1907-1913. Zbudowany jest z białego piaskowca, marmuru i pokryty blachą miedzianą. Kościół ten został postawiony obok starego drewnianego (przeniesiony do innej parafii), z którego wykorzystano wyposażenie wnętrza. W głównym ołtarzu jest obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w srebrnej sukience z XVIII wieku. W bocznych ołtarzach barokowy obraz Św. Jana Chrzciciela – odnowiony w 1910 r., barokowa płaskorzeźba św. Anny Samotrzeć z XVIII wieku. Jest też Antepedium z malowidłem Matki Boskiej Różańcowej, feretron z obrazami Matki Bolesnej i św. Antoniego. Dwie ławki barokowe, żyrandol kryształowy, obrazy św. ewangelistów, obraz św. Rocha i papieża – z końca XVIII. W Kościele znajdują się również rzeźby: Chrystus Zmartwychwstały z I połowy XVI wieku, Krucyfiks z tęczy z I połowy XVII wieku, św. Franciszek barokowy, anioły barokowe, Matka Boska Bolesna i św. Maria Magdalena, monstrancja i kielich z XVIII wieku, chrzcielnica kamienna z XVII wieku. Kościół ten był restaurowany w 1974 roku. Ogrodzenie ze schodami murowane z 1915 r, oraz cmentarz parafialny rzymsko-katolicki. Pierwszy drewniany Kościół p.w. św. Stanisława bpa i Anny był wzniesiony w Miedzierzy w 1621 r. z fundacji Stanisława Przerębskiego, starosty opoczyńskiego i radoszyckiego. Konsekrowany był w 1685 roku.”
-Plebania z 1880 roku, zbudowana z kamienia i cegły palonej.

-Pozostałości Zakładu Górniczo-Metalurgicznego. W skład zakładu wchodzi budynek produkcyjny murowany z II połowy XIX wieku, rozbudowany około 1905 r, przebudowany na młyn w 1914 r., adaptowany na dom mieszkalny w 1955 r. oraz dom murowany z II połowy XIX wieku, przebudowany w 1923 roku. Zachował się również budynek administracji, który do 1970 r. był wykorzystywany dla potrzeb służby leśnej. W budynku tym również mieściła się szkoła podstawowa do 1999 roku. w tej chwili budynek został przystosowany do potrzeb mieszkalnych.

– Budynek z 1880 r., w którym mieściła się dawna siedziba Urzędu Gminy w Smykowie, zbudowany jest z kamienia i cegły czerwonej – zlokalizowany przy drodze krajowej nr 74 – przy skrzyżowaniu z drogą powiatową Radoszyce – Smyków – Stąporków. Przebudowany był w 1934 roku. Na frontonie budynku jest tablica pamiątkowa poświęcona Marszałkowi Piłsudskiemu, wykonana z czerwonego piaskowca. Portret Marszałka jest wykonany z mosiądzu. Na tablicy widnieje napis: „Józefowi Piłsudskiemu’” Smyków 1936 r., odnowiona w 1992r.

– Kapliczka słupowa Męki Pańskiej z 1840r. w Stanowiskach,

– Kapliczka murowana z 1927r. w Strażnicy,

– Kapliczka murowana z XIX w. w Adamowie oraz kuźnia z 1930 r.

Na terenie gminy w granicach każdego sołectwa istnieje po kilka krzyży, figur kultowych lub kapliczek, a w tym stosunkowo dużo obiektów pochodzących z okresu XIX
i 1-szej połowy XX wieku. Są to obiekty drewniane, kamienne, metalowe lub mieszane. Kapliczki występują w formie wolnostojącej, najczęściej słupowej, nadrzewnej lub wbudowanej w elewacje domu. Większość postumentów figur i krzyży posiada inskrypcje wotywne i datowanie, choć nie zawsze czytelne. Tradycja powoduje zastępowanie najstarszych, spróchniałych krzyży i kapliczek drewnianych nowymi – z metalu, kamienia lub betonu. Z okresu XIX wieku zachowało się również kilka piwnic ziemnych murowanych,
a z pierwszych dziesięcioleci XX wieku zachowały się jeszcze tradycyjne budynki drewniane, mieszkalne i gospodarcze.

Natomiast do zabytków techniki można zaliczyć również pozostałości szybów górniczych
w lasach otaczających gminę oraz kamieniołomy, eksploatowane już w ubiegłym wieku.

Cykliczne wydarzenia: Orszak Trzech Króli, Msza święta odprawiana w lesie w Smykowie oraz w Trawnikach, Piknik rodzinny z okazji Dnia Dziecka, Festyn rodzinny, Gminne obchody odzyskania niepodległości przez Polskę, Szlachetna Paczka, Wigilia dla osób starszych i samotnych.

Ogólnopolską Kartę Seniora można bezpłatnie wyrobić w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Smykowie

Smyków 91, 26-212 Smyków

Tel. ( 41) 37-39-008

Strona internetowa: