Elbląg na weekend – największe atrakcje i interesujące miejsca

Co interesującego można zobaczyć w Elblągu – najstarszym mieście Warmii, Mazur i Powiśla

Elbląg jest naszym zdaniem jednym z najbardziej niedocenionych miast w tej części Polski. Od lat obserwujemy jak zmienia się i coraz lepiej wykorzystuje swój potencjał. Od zawsze portowe, od zawsze związane z wodą i najlepszymi tradycjami miast hanzeatyckich miasto ucierpiało w wyniku II wojny światowej, a później socrealistycznej myśli architektonicznej. Jednak wiele z dawnego piękna zachowało się, a dziś odrestaurowany dawny Elbląg cieszy oko. Poznajcie lepiej to miasto, w którym warto spędzić nie tylko jeden dzień, ale naszym zdaniem także weekend.

Elbląg jest najstarszym miastem w województwie warmińsko-mazurskiem, jednym z niewielu w tej części kraju, które należało do Hanzy czyli bogatych stowarzyszeń kupieckich, które zrzeszały niemieckie miasta. Hanza była bogatsza i silniejsza niż niejeden król. Przynależność do Hanzy wpłynęła na rozwój Elbląga i jego wyjątkową urodę. Dopiero wkroczenie Armii Czerwonej i ciężkie walki o miasto w styczniu i lutym 1945 roku doprowadziły do kompletnego zniszczenia Starego Miasta i Śródmieścia.

Dziś Elbląg jest ciekawym przykładem retrowersji czyli trwającego dziesięciolecia procesu przywracania dawnej zabudowy i charakteru Starego Miasta. Chociaż są różne na ten temat opinie, to większości osób elbląskie Stare Miasto podoba się.

Wiecie, że…

Elbląg jest najniżej położonym miastem w Polsce. Leżąc na skraju Wysoczyzny Elbląskiej najniższy punkt ma 1,8 m.p.p.m., a najwyższy 92 m.n.p.m.

Elbląg – najważniejsze fakty

Elbląg to jedno z najstarszych miast w Polsce i na pewno najstarsze w województwie warmińsko-mazurskim, które powstało w 1237 roku. Podstawą rozwoju miasta był handel morski. Jak większość miast nadbałtyckich ulice wytyczano prostopadle do wody, czyli do rzeki Elbląg poprzez, którą, a dalej Zalew Wiślany było połączenie z morzem.

Około 7 km od obecnego Elbląga, w obecnym Janowie Pomorskim istniała w V w.n.e osada nazywana Truso.

Zamek krzyżacki w Elblągu, uważany był za najpiękniejszy i najpotężniejszy zaraz po Malborku. Pełnił choćby rolę państwa krzyżackiego. Po bitwie pod Grunwaldem. elbląscy mieszczanie zdobyli zamek, wypędzili Krzyżaków i złożyli hołd królowi polskiemu. Pod koniec XV wieku zbudowano Kanał Jagiellońsk (najstarszy w Polsce) i, który ponownie połączył Elbląg z Nogatem, a dalej z Wisłą i Bałtykiem. W tamtych czasach Elbląg, obok Torunia był głównym portem Rzeczypospolitej.

Do czasów II wojny światowej elbląskie Stare Miasto mogło dorównywać urodą temu w Gdańsku. Elbląg miał też swoją Wyspę Spichrzów, odciętą rzeką Elbląg i kanałem Miejskim.

Mapa Elbląga – interesujące miejsca które warto odwiedzić

Elbląg atrakcje

Co zobaczyć w Elblągu na Starym Mieście

Gdybyście mogli przenieść się do Elbląga z okresu międzywojennego to zobaczylibyście miasto przypominające do złudzenia Gdańsk, bogate, z piękną architekturą i kamienicami, które zapierają dech.

O tym jak wyglądało dawne miasto nad rzeką Elbląg można się przekonać podziwiając wirtualny spacer w Muzeum Archeologiczno-Historycznym, o czym piszemy dalej w tekście. Mimo wojennych zniszczeń, na szczęście kilka zabytków ocalało i do dziś cieszą oczy. Trwająca od lat 80-ych retrowersja Starego Miasta sprawiła, iż w miejscu odbudowywanych kamienic znaleziono 800 tysięcy zabytkowych przedmiotów, w tym tak bezcenne jak:

• okulary w rogowej oprawie z XV wieku, które są najstarszymi w Europie
• windę towarową z XIII wieku, jedną z trzech takich zachowanych na naszym kontynencie
• średniowieczny instrument muzyczny zwany giteryną, również jedyny zachowany w Europie

Katedra św. Mikołaja z wieżą widokową w Elblągu

Katedra jest jednym z najstarszych zabytków Elbląga. Powstała w XIII wieku. To jednocześnie jeden z najwyższych zabytków sakralnych w Polsce. A skoro najwyższy to znaczy, iż ma świetny punkt obserwacyjny jakim jest kościelna wieża.

Katedralna wieża został zniszczona podczas uderzenia pioruna w 1777 roku i odbudowana na początku XX wieku. Później cały kościół został znów wypalony w czasie II wojny.

Po wojnie została odbudowa, dziś liczy 97 metrów i warto na nią wejść, by móc podziwiać panoramę miasta.

A przy okazji można zobaczyć nietypowy, bo trójdzielny dach kościoła, gdzie każda nawa jest zadaszona osobno a nie jako całość konstrukcji.

Wejście na taras widokowy wieży jest możliwe od 1 maja do 15 października. Obsługuje je Muzeum Archeologiczno-Historyczne.

Bilety:

• 20 PLN normalny
• 10 PLN ulgowy
• bezpłatnie – dzieci do lat 4
• wstęp bezpłatny w środy – do 100 pierwszych osób

Galeria EL

To wyjątkowo miejsce nie tylko z powodu umiejscowienia w unikatowych wnętrzach dawnego gotyckiego kościoła pw. Najświętszej Marii Panny, który pochodzi z połowy XIII wieku. W trakcie oblężenia Elbląga przez Armię Czerwoną w lutym 1945 roku, kościół został uszkodzony i wypalony. Runęło sklepienie obu naw. Ocalały prezbiterium, zakrystia i krużganek wraz z dachami. Pieniądze na odbudowę znalazły się dopiero w latach 60-ych XX wieku.

Galeria El powstała w 1961 roku. Została założona przez Gerarda Kwiatkowskiego i nieprzerwanie, od tamtej pory prezentuje sztukę współczesną.

To takżemiejsce spotkań i działań eksperymentalnych. Przez dziesięciolecia prowadziła i prowadzi również działalność edukacyjną. Dlatego zwróćcie uwagę również na ich ofertę warsztatów.

Bilety:

• 15 PLN normalny
• 8 PLN ulgowy
• 25 PLN – rodzinny, minimum 3 osoby, w tym 2 dorosłe

Aktualne informacje znajdziecie na stronie Galerii EL w zakładce BILETY.

Ścieżka Kościelna w Elblągu

Wyjątkowo ciekawym miejscem na Starym Mieście w Elblągu jest Ścieżką Kościelna, która biegnie tuż obok katedry. Jest to wąskie przejście przez Stare Miasto, pomiędzy jego kamienicami, które łączyło trzy kościoły.

To unikat w skali kraju. Po wojnie zachował się jedynie odcinek pomiędzy ulicami Świętego Ducha i Mostową.

Brama Targowa w Elblągu

To jedyna ocalała Brama z dawnych murów obronnych miasta. Jest uważana za najbardziej rozpoznawalny zabytek Elbląga. Na jednym z najwyższych pięter powstał taras widokowy, z którego od maja do września można podziwiać panoramę Starego Miasta,

Budowę bramy rozpoczęto w 1319 roku. 100 lat później nadbudowano ją do obecnej wysokości. W 1639 roku zawieszono zegar, sfinansowany w całości przez kupca Isaaka Spieringa, później parokrotnie naprawiany i wymieniany. A w połowie XVIII wieku elblążanie ufundowali barokowy hełm.

Pomnik Piekarczyka w Elblągu

Obok bramy stoi pomnik Piekarczyka, na którego historię warto zwrócić uwagę, bo jest ściśle związana z tą właśnie Bramą Targową.

Podczas wojny polsko-krzyżackiej i najazdu rycerzy zakonnych 8 marca 1521 roku ten czeladnik piekarski przeciął drewnianą łopatą do chleba liny do opuszczania kraty przy Bramie Targowej.

Dzięki temu nie pozwolił wejść do miasta Krzyżakom i ochronił miasto przez klęską. Od tej pory w Elblągu 8 marca to nie tylko Dzień Kobiet ale również święto miasto.

Warto dodać, iż kobiety również zapisały się złotymi zgłoskami w historii miasta. Do dziś znana jest interesująca legenda.

Gdy rycerze elbląscy poszli na wojnę z Prusami, gród postanowił zaatakować pomorski książę Świętopełek. Dowiedział się on bowiem, iż miasto zostało bez ochrony. Jakże się zdziwili nadciągnąjąc pod mury Elbląga, gdy zobaczyli na nich elbląskich mieszczan ubranych w zbroje, a w rękach dzierżących włócznie i halabardy? Oczywiście Świętopełek odstąpił od oblężenia. euforia wówczas była wielka, a cieszyły się… panie, które przebrały się w żołnierskie stroje i wystraszyły pomorską armię.

Muzeum Archeologiczno – Historyczne w Elblągu

Wiecie, iż Elbląg jest jednym z najlepiej przebadanych archeologicznie miast w Polsce? Właśnie dzięki temu Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu jest tak unikatowe i dysponuje wyjątkowymi zbiorami. I pewnie dlatego z przyjemnością je odwiedziliśmy, bo nie dość, iż ma bogate zbiory to umie je prezentować w nowoczesny sposób.

Właściwie to zabytki pochodzą z dwóch doskonale przebadanych archeologicznie miejsc tj. Starego Miasta i dawnej osady Truso. Co roku zbiory muzealne powiększają się o tysiące nowych artefaktów z ceramiki, metalu, drewna, skóry, bursztynu czy szkła.

Śmiało możemy powiedzieć, iż to co znaleźliśmy w Muzeum Archeologiczno-Historycznym Elbląga zaskoczyło nas mocno pozytywnie. Wrażenie robi piękna prezentacja miasta, połączona z dobrze dobraną muzyką

Szczególnie wyjątkowe jest odtworzenie w wirtualnej rzeczywistości Elbląga z lat 30-ych ubiegłego wieku. Po założeniu gogli VR przeniesiecie się do starego automobila, który przejedziecie się po ulicach wyjątkowo uroczego miasta portowego z klimatycznymi kamienicami i spirzchami.

Ten pokaz VR został stworzony w oparciu o fotografie dawnego Elbląga i podobno bardzo wiernie oddaje obraz dawnego miasta.

Szczerze przyznajemy, iż to było absolutnie przepiękne miasto, do którego chcielibyśmy wracać

Bilety na obydwa budynki Muzeum czyli Podzamcze i Gimnazjum

• 25 PLN normalny
• 20 PLN ulgowy

Aktualne ceny znajdziecie na stronie Muzeum w zakładce BILETY.

Biblioteka Elbląska – dawny szpital św. Ducha

Bardzo ciekawym miejscem nie tylko z uwagi na zbiory ale historię obiektu jest Biblioteka Elbląska. Została zlokalizowana w dawnym szpitalu św. Ducha. Powstał on w Elblągu w 1242 roku jako pierwszy w Prusach, krótko po powstaniu miasta.

Biblioteka Elbląska mieści się w tym miejscu od 1979. Jest ona w części spadkobierczynią biblioteki Gimnazjum Elbląskiego założonej w 1535 roku przez Jana Myliusa,

Wyspa Spichrzów i mosty Wysoki oraz Niski

To pewnie dla Was zaskoczenie takie jak było dla nas, ale hanzeatycki Elbląg podobnie jak Gdańsk miał swoją wyspę Spichrzów. Oddzielenie wodą cennych towarów w spichrzach było w dawnych czasach najlepszą formą ich obrony przed złodziejami.

W Elblągu naturalną barierą wodną od zawsze była rzeka Elbląg, a kolejną wody kanału miejskiego, który dziś nie tworzy już jak dawniej zamkniętej pętli. Jednak jego pozostałości są wciąż widoczne na Ośrodkiem Sportów Wodnych Fala, aż do obecnej Alei Wyszyńskiego.

Na wyspę prowadziły dwa mosty zwodzone, które ocałay do dziś i są wyjątkowo piękne.

To Zwodzony Most Niski i Zwodzony Most Wysoki.

Pomiędzy nimi znajduje się po stronie wyspy Przystań Kajakowa Grupy Wodnej, skąd można wypożyczyć kajaki i popływać po rzece Elbląg.

My kilka lat wcześniej zrobiliśmy większy spływ Kanałem Jagiellońskim, który łączy rzeki Elbląg i Nogat. Ale kajaki braliśmy z Osłonki na Szkarpawie, ponieważ tamtejsza firma Kajaki Marinagold mogła dowieźć nam kajaki do przystani kajakowej na Nogacie.

Na dłuższe spływy polecamy właśnie ich.

• tel: 605 206 835

Między mostami po stronie Starego Miasta w Elblągu znajduje się pięknie przygotowane nabrzeże, przy którym można cumować np. houseboatami.

Za mostem wysokim znajduje się natomiast przystań Żeglugi Elbląskiej, skąd możecie popłynąć unikatowym w skali świata Kanałem Elbląskim, gdzie statki poruszają się miejscami po trawie.

Elbląg – co poza Starym Miastem

Ciekawe miejsca w Elblągu w Śródmieściu i na obrzeżach miasta

Poza Starym Miastem warto zwrócić uwagę na zachowaną architekturę dawnego Elbląga. Gdy wyjdziemy ze Starego Miasta przez Bramę Targową zobaczymy piękne kamienice po prawej.

A po lewej ciąg budynków przemysłowych dawnego Zamechu, gdzie w czasach PRL powstały słynne kolumbryny do filmu Jerzego Hofmanna pt. Potop.

Skręcając w prawo trafimy na ulicę Królewiecką, która jak nazwa wskazuje prowadziła do Królewca . Jest na niej sporo zachowanych dawnych kamienic a także tory elbląskich tramwajów, które należą do unikatowych w skali kraju.

Elbląskie Tramwaje

Tramwaje w Elblągu są drugim, najstarszym systemem tramwajów elektrycznych na ziemiach polskich. Ich historia sięga 1895 roku. Wcześniej działały tylko tramwaje elektryczne we Lwowie.

System obsługuje 5 linii, w tym 4 funkcjonują 7 dni w tygodniu, a jedna w dni powszednie. Tramwaje poruszają się po torach o rozstawie szyn 1000 mm i sieci składającej się z 16 km długości.

Ich chociaż od kilku lat trwa wymiana składów tramwajowych na nowe to jeżeli wybierzecie się do zajezdni na pewno zobaczycie stare, historyczne wagoniki elbląskich tramwajów.

Kościół pw. Błogosławionej Doroty z Mątowów w Elblągu

To wyjątkowo interesujący kościół, który muszę przyznać zaskoczył i zrobił na nas wrażenie. Ta zabytkowa świątynia powstałą w latach 1705–1759 w Kaczynosie.

Pierwotnie był to kościół menonicki. Należy do najcenniejszych zabytków barokowej architektury sakralnej z terenu Żuław. W latach 1981–1986 przeniesiony do Elbląga i zrekonstruowany.

Kościół jest budowlą ryglową z barokową wieżyczką. Obok kościoła został zrekonstruowany także XVIII-wieczny dwór o konstrukcji ryglowej, jeden z nielicznych obiektów architektury żuławskiej, wzniesiony w formie pałacowej.

Całość otacza kalwaria Męki Pańskiej.

Kościół pw. Bożego Ciała w Elblągu

Kolejny interesujący kościół poza Starym Miastem to kościół Bożego Ciała. Powstał pod koniec XIII wieku jako szpital zakaźny pod wezwaniem św. Jerzego. Przy szpitalu zbudowano kaplicę, a następnie niewielki kościół pod wezwaniem tego samego świętego. Świątynia ta spłonęła w 1400 roku, jednakże w jej zgliszczach znaleziono w skórzanym woreczku nie uszkodzoną Hostię.

Wieść o cudzie spowodowała, iż natychmiast podjęto decyzję o odbudowie kościoła. Ukończony w 1405 roku, choć wciąż pod wezwaniem św. Jerzego, nazywany był odtąd kościołem Bożego Ciała Dopiero na początku XVI wieku poświęcono kościół i erygowano parafię pod nazwą Bożego Ciała.

W czasie reformacji kościół ten przeszedł w ręce protestantów . W lutym 1945 roku, w trakcie walk o Elbląg, kościół uległ poważnym zniszczeniom. Jego wnętrze całkowicie spłonęło. Nie wiadomo czy bogate wyposażenie zostało wcześniej wywiezione czy też znajdowało się w środku. Dziś mieści się tu Diecezjalny Ośrodek Duszpasterstwa, Centrum Kultury Chrześcijańskiej oraz kaplica (na ostatnim piętrze).

Pałac Augusta Abbego w Elblągu

Położony na wzniesieniu koło parku Bażantarnia neogotycki pałac wyróżnia się w całej okolicy. Wybudowany został w latach 1810–1811 na zlecenie radcy handlowego i byłego konsula królewskiego Augusta Abbega, z przeznaczeniem na prowadzenie wysokiej klasy zajazdu – gospody. Pod koniec XIX wieku został wykupiony wraz z parkiem przez Radę Miasta Elbląga.

Po II wojnie światowej pałac przekazano Lasom Państwowym, a sam budynek stał się siedzibą Nadleśnictwa Elbląg, którą to funkcję pełni do chwili obecnej. Nadleśnictwo. Ale dzięki temu pałac został gruntownie wyremontowany i przeszedł konserwację.

Pałac to jednopiętrowa budowla wzniesiona w stylu neogotyckim. Ma nieregularną bryłę o biało-beżowym kolorze elewacji i dodatkowe zdobienia w postaci licznych tarasów, wieżyczek czy kolumn.

Parki w Elblągu

Śmiało możemy powiedzieć, iż Elbląg to miasto parków, z których wiele ma tradycje ponad 100-letnie.

Bażantarnia

Gdy już obejrzycie Pałac Abbego możecie spokojnie wybrać się do najsłynniejszego i największego elbląskiego park jaki jest Bażantarnia. Park podobnie jak pałac znajduje się na północno-wschodnich obrzeżach miasta. Założony w czasach pruskich nosił nazwę Vogelsang.

Ma powierzchnię 369 ha i stanowi główne miejsce rekreacyjne elblążan. Na terenie parku w tej chwili wytyczone są cztery turystyczne pieszo-rowerowe szlaki o łącznej długości 30,5 km.

Przez park przebiega trasa rowerowa Green Velo.

W samej Bażantarni wyznaczonych jest mnóstwo miejsc, gdzie oprócz aktywnego wypoczynku można zorganizować pikniki.

Park Modrzewie

W okresie międzywojennym stała tu reprezentacyjna willa, oranżeria oraz kompleks sportowy ze stadionem, kortem tenisowym oraz strzelnicą sportową. A całość należała do Carla Ziese, który był zięciem Ferdynanda Schichau – przedsiębiorcy, konstruktora maszyn parowych i okrętów w Elblągu.

Po wojnie park zachował dawne granice. Bez zmian biegną dawne aleje, podobnie wygląda skład drzew w parku. Można tu zobaczyć takie gatunki jak: skrzydłorzech kaukaski, choina kanadyjska, dąb błotny czy modrzew.

Parki Kajki

Ten park powstał w latach 30.XX w. na dość podmokłym terenie. Przez ten teren przepływa strumyk zwany „Psią Strugą”.

Park przed wojną nosił nazwę „Różanego Ogrodu” i stanowił zaplecze schroniska młodzieżowego. Budynek przebudowano ale zachował się do dziś, znany jako „brama” na Pionierskiej. Gdy wyjdziecie z Parku na pewno na niego traficie. Park dzieli na dwie części ulica Pionierska.

Przed wojną była to nowa i najpiękniejsza dzielnica Elbląga z domami wielorodzinnymi i małymi domkami. Do tego miała stylowy ogród różany z fontannami i strugą. Okolica ulicy Pionierskiej należą do najurokliwszych fragmentów dzisiejszego Elbląga.

Elbląg – miasto młynów

Młyn Zakrzewski

Młyn Zakrzewski znajduje się na obrzeżach miasta i najłatwiej dojechać do niego samochodem lub rowerem. To jeden z najstarszych o ile nie najstarszy zachowany młyn. Pierwszy w tym miejscu powstał w XIII wieku. Jednak obecne budynki pochodzą z lat 1886-1891. Wedle źródeł pisanych, przy Liefarths-Mühle (jak ówcześnie się nazywał), doszło w 1273 r. do krwawej bitwy.

Należał niegdyś do majątku ziemskiego Groß Wesseln. w tej chwili znajduje się w nim Centrum Estetyki Urokliva.

Młyn na Kumieli – obecny Hotel Młyn Elbląg

W samym mieście znajduje się budynek dawnego młyna na rzeczce Kumieli. W okresie krzyżackim (XIII wiek) założono w tym miejscu Strauchmühle, czyli Młyn Krzaczasty (obecny Hotel Młyn).

Pierwotnie Młyn Krzaczasty obejmował jeden budynek (obecna restauracja) z kanałem rzecznym oraz kołem młyńskim. W XIX w. wykonano w cegle część południową z „domem młynarza” (obecna część hotelowa), zamieniając jednocześnie koło młyńskie na turbinę wodną. Ostatecznie w 1908 r. wzniesiono dobudówkę kończącą rozbudowę w tej chwili zachowanego Zespołu Młyna Wodnego, co potwierdza data wykonana z piaskowca na ścianie budynku.

W 1994 r. Młyn w wyniku pożaru uległ poważnemu zniszczeniu. Budynek główny został całkowicie pozbawiony dachu i stropów. Dziś odrestaurowany pod opieką konserwatora mieści Hotel Młyn Elbląg i restaurację.

Gdzie zjeść w Elblągu

Co do miejsc, gdzie można zjeść w Elblągu nasze doświadczenia są również niewielkie. Odwiedzaliśmy dwa punkty. Pierwszy to Specjal Pub, przy Wysokim Moście Zwodzonym. Kto zna Elbląg ten wie, iż to niejako forpoczta słynnego elbląskiego browaru.

Obsługa nie jest ich najmocniejszą stroną, ale karmią uczciwie. jeżeli lubicie angielskie klasyki w stylu żeberek lub solidnych burgerów to dobrze trafiliście.

Na śniadanie wybraliśmy się do Studni Smaków przy ul. Studziennej. I możemy polecić ich kawę oraz francuski toast.

To miejsce odwiedzaliśmy już kilka razy, zawsze było dobrze dlatego można polecić.

Gdzie spać w Elblągu

W Elblągu najczęściej pojawialiśmy się na jednodniowe wypady lub houseboatem, więc spaliśmy na wodzie. Nie mamy większych doświadczeń w kwestii elbląskich hoteli. Skądinąd wiemy, iż dobrymi opiniami cieszą się właśnie Hotel Młyn Elbląg i Hotel Atrium na Starym Mieście.

Elbląg jest naszym zdaniem również świetnym punktem na trasie rejsów jachtem lub houseboatem. Jako, iż dwukrotnie zapływaliśmy tu w ostatnich latach jesteśmy co do tego absolutnie przekonani.

Więcej o pływaniu Zalewie Wiślanym możecie dowiedzieć się z naszych tekstów:

• Zalew Wiślany – atrakcje warmińsko-mazurskiej części lądowej
• Wysoczyzna Elbląska po wodzie – co zobaczyć nad Zalewem Wiślanym

Warto zobaczyć też nasz film z tych rejsów

oraz