- Najczęstsze szkodliwe dodatki i składniki w przetworzonej żywności.
- Jak czytać etykiety i unikać niezdrowych składników.
- Wpływ czystego, nieprzetworzonego jedzenia na zdrowie i samopoczucie.
Przetworzona żywność często wzbogacana jest szeregiem szkodliwych dodatków chemicznych, takich jak utrwalacze, sztuczne smaki, barwniki spożywcze oraz konserwanty. Na przykład: napoje gazowane zawierają barwniki spożywcze, które mogą prowadzić do różnych problemów zdrowotnych. Konserwanty, takie jak siarczyny, powszechnie używane są w mięsie wędzonym i przetworzonych produktach mięsnych, co z kolei może zwiększać ryzyko alergii i innych problemów zdrowotnych.
Częstym dodatkiem do gotowych dań i półproduktów jest syrop fruktozowo-glukozowy. Większość produktów wysokoprzetworzonych zawiera również szkodliwe tłuszcze trans, które spożywane w nadmiarze, sprzyjają rozwojowi przewlekłych chorób cywilizacyjnych takich jak: choroby układu krążenia, miażdżyca, cukrzyca czy nowotwory.Dodatkowo, sztuczne aromaty i wzmacniacze smaku są powszechnie stosowane w fast foodach i gotowych posiłkach, pozbawiając odpowiedniej wartości odżywczej w zamian za puste kalorie. Unikając takich produktów oraz wybierając naturalne alternatywy, takie jak świeże owoce, warzywa oraz produkty pełnoziarniste, chronimy swoje zdrowie i samopoczucie, unikając szkodliwych składników chemicznych.
Przykładów żywności wysoko przetworzonej jest dużo, należą do nich: słodycze, w szczególności rozmaite ciastka, lody, wiele płatków śniadaniowych,wafelki, batoniki i czekoladki, kolorowe i smakowe gazowane napoje, słone przekąski typu: chipsy, chrupki, parówki, wiele rodzajów wędlin, past i pasztetów, gotowe dania, sosy, mrożone dania typu fast food.
W przetworzonej żywności znajdują się liczne sztuczne dodatki chemiczne, których stosowanie może być powiązane z różnymi skutkami ubocznymi dla zdrowia. Oto kilka najbardziej popularnych składników chemicznych dodawanych do żywności i ich ewentualne skutki uboczne:
Sztuczne barwniki spożywcze:
przykłady: tartrazyna (E102), czerwień koszenilowa A (E124), azorubina (E122).
skutki uboczne: niektóre badania sugerują, iż niektóre sztuczne barwniki spożywcze mogą być powiązane z hiperaktywnością u dzieci, alergiami skórnymi oraz zwiększonym ryzykiem raka.
Sztuczne aromaty:
przykłady: vanilina, benzaldehyd.
skutki uboczne: mogą powodować reakcje alergiczne u niektórych osób oraz być związane z problemami zdrowotnymi układu oddechowego.
Sztuczne wzmacniacze smaku:
przykłady: glutaminian sodu (E621), inozynian disodowy (E631), występujący również pod nazwą MSG (monosodium glutamate-E625 )
skutki uboczne: u niektórych osób może powodować bóle głowy, nudności, problemy z układem pokarmowym i inne objawy nietolerancji. Jest to również dodatek bardzo uzależniający a mimo to bardzo powszechnie stosowany. Jest w istocie neurotoksyną, która uszkadza neurologiczne ścieżki mózgu informujące o sytości co może prowadzić do zaburzeń odżywiania i otyłości. Dłuższe spożywanie może skutkować migrenami, problemami ze wzrokiem, depresją, uzależnieniem od produktów go zawierających.
Konserwanty:
przykłady: Siarczyny (E220-E228), benzoanian sodu (E211).
skutki uboczne: Mogą wywoływać reakcje alergiczne, astmę oraz inne problemy zdrowotne u osób wrażliwych.
Antyoksydanty:
przykłady: butylohydroksyanizo BHA (E320), butylohydroksyanizol BHT (E321).
skutki uboczne: Badania sugerują, iż mogą być związane z ryzykiem nowotworów i problemami z układem hormonalnym.
Słodziki
przykłady: aspartam, acesulfam K, syrop fruktozowo-glukozowy
skutki uboczne: Obydwa słodziki są tzw. neurotoksynami i mogą prowadzić (podobnie jak wspomniany wyżej glutaminian sodu) do otyłości, depresji, problemów z pamięcią, ze wzrokiem. Po spożyciu aspartamu może występować ból głowy czy kołatanie serca. Neurotoksyny mogą przenikać barierę łożyskową, narażając zdrowie płodu. Syrop fruktozowo-glukozowy jest bardzo powszechnie używany w przemyśle spożywczy, również w produktach przeznaczonych dla dzieci. Nadużywany może powodować insulinooporność, stłuszczenie wątroby oraz otyłość. Upośledza uczucie sytości, co może prowadzić do nadmiernego objadania. Podnosi stężenie kwasu moczowego, obciąża nerki, serce i wątrobę. Wpływa na powstawanie stanów zapalnych w organizmie.
Tłuszcze trans
Przyspieszają proces stwardnienia lub zatkanie żył, co zwiększa ryzyko udaru i chorób serca i układu krążenia. Producenci nie mają obowiązku wykazywania ich na etykiecie o ile ich ilość jest mniejsza niż 0,5 g w porcji. Natomiast niebezpieczna ilość to już 2g. Stąd należy unikać produktów, w których w opisie znajdujemy tłuszcze uwodornione, którym zawsze towarzyszą tłuszcze trans.
Na co warto zwrócić uwagę czytając etykiety?
Na etykiecie muszą znaleźć się takie informacje jak: nazwa produktu, jego dokładny skład, jak również rodzaj składnika powodującego alergię, o ile taki występuje.. Warto wspomnieć o tym, iż na pierwszym miejscu w składzie znajduje się składnik , którego jest w danym produkcie najwięcej, pozostałe w kolejności malejącej.
Często dokonując wyboru, kierujemy się hasłami, które są napisane dużymi literami np. BEZ GLUTENU, BEZ CUKRU, tradycyjny, naturalny, domowy, bez konserwantów, wolny od GMO. Zasady używania takich określeń w oznaczaniu żywności nie są szczegółowo uregulowane. Niestety są one często nadużywane w celu uatrakcyjnienie przekazu marketingowego i nie zawsze bywają prawdziwe, dlatego zawsze warto sprawdzić dokładny skład aby mieć pewność czy jest faktycznie produkt, który chcemy go kupić.
Zasada, którą warto się kierować to prostota. Im krótszy skład produktu, czyli im mniej występuje w nim składników, tym zwykle jest on lepszy dla naszego zdrowia. Im lista składników dłuższa, tym zwykle jest więcej niepożądanych substancji takich jak: barwniki, stabilizatory, regulatory kwasowości, przeciwutleniacze czy konserwanty.
