CZY BĘDZIE SZCZEPIONKA NA RAKA JAJNIKA?

W Polsce rak jajnika plasuje się na czwartym miejscu wśród nowotworów, na które umierają kobiety. W początkowym stadium nowotwór nie daje żadnych objawów, a te, które pojawiają się w późniejszym stadium, nie są charakterystyczne i kobiety często je bagatelizują. Szczepionka może pomóc w zapobieganiu jednemu z najczęstszych nowotworów u kobiet.

Rak jajnika dotyka stosunkowo młode kobiety. Jego występowanie znacznie wzrasta po 40. roku życia, chociaż pojawia się u bardzo młodych kobiet, choćby przed 20. rokiem życia. W odróżnieniu od wielu innych nowotworów złośliwych, rak jajnika nie rozwija się przez wiele lat – może rozwinąć się szybko, choćby w ciągu kilku miesięcy.

CZY POWSTANIE SZCZEPIONKA NA RAKA JAJNIKA?

Naukowcy z Uniwersytetu Oksfordzkiego pracują nad pierwszą na świecie szczepionką przeciwko rakowi jajnika¹. Jej celem jest zapobieganie chorobie, która co roku zabija w Unii Europejskiej prawie 26 tys. kobiet².

Szczepionka o nazwie OvarianVax nauczy nasz układ odpornościowy rozpoznawać i zwalczać najwcześniejsze stadia raka jajnika. To jeden z najczęstszych rodzajów raka u kobiet, który często zostaje wykryty dopiero w późniejszym stadium, kiedy leczenie jest trudniejsze.

Zespół Ahmeda spróbuje ustalić, jak dobrze układ odpornościowy rozpoznaje różne białka na powierzchni komórek raka jajnika, a także przeprowadzi testy laboratoryjne w celu zmierzenia skuteczności szczepionki w zabijaniu organoidów, czyli maleńkich modeli nowotworów wyhodowanych z tkanki guza pobranej od pacjentów. jeżeli testy okażą się pomyślne, naukowcy przejdą do badań klinicznych, aby sprawdzić, jak skuteczna jest szczepionka u ludzi.

• Zobacz, jak zrobić samobadanie piersi?

Szczepionka będzie przeznaczona dla kobiet, u których występują mutacje genetyczne mogące zwiększać ryzyko zachorowania na raka jajnika. Niektóre kobiety, u których stwierdzono te mutacje, decydują się na operację usunięcia jajników i jajowodów, aby zapobiec rozwojowi raka, choć w efekcie nie mogą mieć dzieci.

JAKIE SĄ OBJAWY RAKA JAJNIKA?

Gdy wielkość guza nie przekracza 7 cm, nowotwór nie daje żadnych objawów. Uważa się, iż pojawiają się one dopiero wtedy, gdyguz osiągnie około 11-15 cm.

U młodych kobiet, przed ukończeniem 30 roku życia, guz może powodować zaburzenia cyklu, przedwczesne dojrzewanie lub hirsutyzm. Niektóre objawy raka jajnika są często takie same jak w przypadku innych mniej poważnych schorzeń, takich jak zespół jelita drażliwego (IBS) lub zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS), dlatego rozpoznanie objawów na wczesnym etapie może być trudne.

Istnieje pięć głównych objawów raka jajnika:

• Szybkie uczucie sytości, uporczywe wzdęcia i zaparcia

• Zwiększony rozmiar brzucha, wodobrzusze

• Uporczywy ból miednicy i brzucha

• Krwawienie z pochwy

• Częstsza potrzeba oddawania moczu.

Mogą również występować inne objawy, takie jak ból pleców, zmęczenie, utrata wagi i ból podczas seksu.

Nie są znane przyczyny raka jajnika. Podejrzewa się, iż może mieć on podłoże genetyczne. Zidentyfikowano czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na ten nowotwór. Są to m.in.:

• rodzinna historia dziedzicznego raka jelita grubego niepolipowatego lub zespołu Lyncha

• rodzinna historia raka jajnika (nosiciel mutacji genu BRCA1 lub BRCA2)

• poprzedni rak piersi

• endometrioza

Ważnym elementem profilaktyki są regularne wizyty u ginekologa — kobiety po 40. roku życia powinny zgłaszać się na wizytę co najmniej raz w roku, a młodsze kobiety co 1-3 lata.

1. https://www.ox.ac.uk/news/2024-10-04-oxford-researchers-secure-funding-worlds-first-ovarian-cancer-prevention-vaccine ︎
2. https://www.esmo.org/newsroom/press-and-media-hub/esmo-media-releases/death-rates-from-ovarian-cancer-will-fall-in-the-eu-and-uk-in-2022 ︎