Bolesławiec to miasto, które w większości przypadków kojarzyć się będzie z jednym – ceramiką! Postanowiliśmy odwiedzić to miasto i dowiedzieć się o nim więcej. Nie mogło zabraknąć wspomnianej już ceramiki, ale to nie wszystko, co udało nam się odkryć!
Bolesławiec nie jest miastem dużym, a ilośc atrakcji turystycznych nie przytłacza, ale zdecydowanie warto do niego zajrzeć, choćby przejazdem czy też zwiedzając region.
Lokalizacja i dojazd
Bolesławiec to miasto powiatowe położone w województwie dolnośląskim. Od Wrocławia oddalone jest ono o około 120 kilometrów, a od granicy z Niemcami o około 55 kilometrów. Centrum zajmuje stare miasto z zachowanymi częściowo murami miejskimi. Bolesławiec nie jest duży i bez problemu możecie zwiedzić go bez użycia samochodu. My wybraliśmy go jako bazę wypadową na 2 dni i mieszkając na jednym z osiedli, bez problemu na Rynek mogliśmy dojść w 15 minut.
Samochód może Wam się przydać, o ile chcecie pojeździć także po okolic. Niedaleko stosunkowo niedaleko znajduje się zamek Grodziec, Złotoryja czy więc piasku i kamienia Czaple, ale o nich jeszcze wspomnę.
Bolesławiec i jego historia w skrócie
Historia Bolesławca nierozerwalnie związana jest z historią Śląska, który został przyłączony do Polski przez Mieszka I. Swoją nazwę zawdzięcza ono imieniu Bolesław, które często pojawia się w historii miasta. zaczynając od założyciela – Bolesława Wysokiego Prawa miejskie uzyskał on prawdopodobnie w 1251 roku, ale miasto powstało wcześniej. Na przestrzeni lat nazywał się on castrum Boleslavec, Boleslavicz, Boleslauia, Boleslavia, Boleslau czy też Bunzlau.
Ślady osadnictwa na terenie i w okolicach Bolesławca są znacznie starsze niż powstanie miasta. Nad rzeką Bóbr znaleziono narzędzia krzemienne pochodzące sprzed 12 tysięcy lat. W okolic znajdowane są także ślady bytności człowieka z epoki mezolitu, neolitu, brązu i żelaza. Na przestrzeni lat Bolesławiec należał do różnych państw – Polski, Niemiec, Prus i Czech. Obecny etap w historii Bolesławca rozpoczął się 12 lutego 1945 roku, kiedy to Armia Czerwona zdobyła miasto podczas II Wojny Światowej. Po Konferencji Poczdamskiej wysiedlono jego mieszkańców, a ich miejsce zajęli wysiedleńcy z Kresów Wschodnich, ale także Jugosławii czy Francji. Miasto ucierpiało podczas II Wojny Światowej. Po jej zakończeniu rozpoczął się proces odbudowy, który niestety nie oszczędził niektórych z kamienic.
Rynek i Ratusz w Bolesławcu
Będąc na Rynku w Bolesławcu nie możecie pominąć Ratusza. To monumentalna budowla, jest jednym z najbardziej, jeżeli nie najbardziej charakterystycznym obiektem w mieście. Budynek ten nie jest jednolity i składa się z dwóch części oraz wieży. Pierwszy ratusz powstał prawdopodobnie w XIV wieku, ale była to budowla drewniana. Spłonął prawdopodobnie podczas najazdu husytów w 1427 roku. Niedługo później powstał murowany obiekt. To na jego fundamentach opiera się część północna wraz z wieżą współczesną.
Wieża ratuszowa jest obiektem czworobocznym, który zmienia się w ośmiobok. Zmiany w wyglądzie pierwotny ratusz zawdzięcza głównie przebudowie, która miała miejsce w XVI wieku, a jej wykonawcą była Wendel Roskopf. Kolejna duża przebudowa, nadająca charakterytyczny, barokowy wygląd nastąpiła w 1781 roku. Ostatnia duża przebudowa miała miejsce w 1893 roku, kiedy to zlikwidowane przybudówki, które na przestrzeni lat ratusz otoczyły.
Bazylika mniejsza Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja
Jest to kościół parafialny, który powstał prawdopodobnie pod koniec XV wieku. Wcześniej istniał w tym miejscu inny kościół. Za wnętrze obecnego, które utrzymane jest w barokowym stylu odpowiadał Giulio Simoneti. Warto w środku zwrócić uwagę na obraz „Chrystusa ciepiącego na krzyżu” pochodzący z 1736 roku, autorstwa Goerga Wilhelma Neunhertza.
Cała budowla jest kamienia z trójnawowym prezbiterium. W murze kościoła możecie podziwiać różne tablice epitafijne pochodzące z XVI i XVII wieku. Z zewnątrz możecie wypatrzeć na kościele zegar słoneczny, a o pełnych godzinach usłyszeć bijący z wieży i ważący 1002 kilogramy dzwon.
Muzeum Ceramiki w Bolesławcu
Bolesławiec to miasto ceramiki i nie może w nim zabraknąć obiektów związanych z tą działalnością. Muzeum Ceramiki w Bolesławcu to właściciwie dwa obiekty, które warto odwiedzić Oprócz tego w mieście istnieje żywe muzeum ceramiki, ale do niego należy bilety rezerwować ze sporym wyprzedzeniem i tym razem nie udało nam się go odwiedzić. Udało się natomiast pozostałe i o nich z chwilę kilka słów dla Was!
Muzeum Ceramiki w Bolesławcu powstało w 1950 r. zamiast przedwojennego Muzeum Miejskiego, założonego w 1911 r. (ul. Mickiewicza 13). Otwarcie muzeum miało miejsce 27 grudnia 1953 roku, a część zbiorów pochodziła z Muzeum Śląskiego oraz Zakładów Ceramiki Artystycznej w Bolesławcu. Po kilku latach placówkę zamknięto z powodu wilgoci w murach i dopiero w 1967 roku została otwarta ponownie jako Muzeum Regionalne. Rok później zmieniono nazwę na Muzeum Ceramiki w Bolesławcu. W 2022 działalność wystawiennicza została wstrzymana, na czas dostosowania nowej siedziby – pałacyku Pücklera. W kwietniu 2024 otworzyło ono swoje podboje dla gości.
Nowe Muzeum Ceramiki
Nowe Muzeum Ceramiki znajduje się przy ulicy Zgorzeleckiej 28/29. Podczas naszej wizyty jeszcze nie wszystkie elementy były gotowe, bo miejsce to przeszło sporą rewitalizację. Oddalone jest ono o około 10 minut spaceru od dworca PKP, a na miejscu znajduje się bezpłatny parking. Oprócz samego muzeum warto pospacerować także po położonym za nim parku.
Muzeum zlokalizowane jest w dawnym pałacu należącym do hrabiego Eduarda Maximiliana Ferdinanda Erdmanna von Pückler. Obecną bryłę otrzymał on w 1857 roku, a na potrzeby muzeum, jak już wiecie dostosowany ostał w 2024 roku.
W Muzeum czeka na Was sporo mały wystaw stałych. Wśród nich m.in. Galeria artystów ziemi bolesławieckiej, Od pradziejów do nowożytności, Czasy zniszczeń i pokoju, Na bolesławieckim rynku, Narodziny stempelków, Garncarnia, W danej aptece, Czasy rewolucji przemysłowej, Rozkwit przemysłu ceramicznego na początku XX wieku, Bunzlau staje się Bolesławcem, Bolesławiec w czasach powojennych czy Współczesna ceramika bolesławiecka. Podczas naszej wizyty w ramach wystawy czasowej mogliśmy podziwiać włoski fajans i norweską porcelanę.
Pomimo, iż Nowe Muzeum Ceramiki w nazwie ma informację sugerującą, iż dotyczy ono tylko tego aspektu to tak nie jest. Ceramika zajmuje spory jego fragment, ale nie brakuje też elementów muzeum regionalnego. Na miejscu znajduje się sklepik z pamiątkami i kawiarnia.
Muzeum czynne jest we wtorki i czwartek od 11.00 do 19.00 oraz w środy piątki, soboty i niedziele od 9.00 do 17.00. Bilet wstępu kosztuje 15 zł (normalny) oraz 8 zł (ulgowy). o ile planujecie wizytę w Centrum Dawnych Technik Garncarskich to warto kupić bilet łączony (18 zł normalny i 10 zł ulgowy).
Centrum Dawnych Technik Garncarskich
Centrum Dawnych Technik Garncarskich powstało w miejscu, gdzie wcześniej mieściło się Muzeum Ceramiki – Dział Historii Miasta (a jeszcze wcześniej Muzeum Kutuzowa). Otwarte zostało ono w 2023 roku. Zlokalizowane jest ono przy ul. Kutuzowa 14, bardzo blisko Rynku. Nie ma przy nim oficjalnego parkingu, ale w okolicy znajduje się sporo miejsc parkingowych miejskich (pamiętajcie o bilecie parkingowym).
Muzeum otwarte jest od wtorku do soboty od 10.00 do 16.00, a warsztaty ceramiczne mają miejsce w tych samych dniach o 11.00, 12.00, 13.00 oraz 14.00 (zalecana jest wcześniejsza rezerwacja miejsc). Bilet normalny kosztuje 8 zł, a ulgowy 4 zł, ale warto skorzystać z biletu łącznego, o czym pisałem przy okazji Nowego Muzeum Ceramiki. Ceny warsztatów znajdziecie na stronie.
Już przy samym wejściu czeka na Was zabytkowy piec do wypalania ceramiki z XIX wieku oraz zobaczyć replikę Wielkiego Garnca z XVIII wieku, który przez lata był wizytówką Bolesławca. Tuż obok wejścia znajduje się strefa warsztatowa z profesjonalnym sprzętem ceramicznym. Na wystawie znajdziecie wyroby różnorodnych pracowni ceramicznych, dowiecie się także jak się wyroby te projektuje i produkuje. Poznacie historię zakładów i sylwetki artystów, którzy tworzyli wyjątkowe dzieła.
Mury miejskie
Mury obronne Bolesławca pochodzą z XIV wieku (pierwsza wzmianka z 1316 roku). Zostały one częściowo rozebrane w czasie wojen napoleońskich, ale w wielu miejscach są jeszcze widoczne. Zachowała się także jedna baszta obronna. Miasto posiadało trzy bramy miejskie – Górną, Dolną i Mikołajską, ale nie zachowały się one do dzisiejszych czasów. Pierwotnie mury miejskie miały kształt podwójne pierścienia z systemem fos i stawów. Cztery rzeźby z mostu, przy Bramie Górnej oraz dwie z Bramy Dolnej przeniesione zostały na teren kościoła Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja.
Napoleon w Bolesławcu?
W historii miasta Bolesławiec pojawia się kilkakrotnie Napoleon Bonaparte. Jaki związek miał on z miastem? Po raz pierwszy pojawił się on w Bolesławcu 16 lipca 1807 roku. Zatrzymał się on wówczas tylko na chwilę na zmianę koni i odjechał dalej. W 1812 roku odwiedził Bolesławiec ponownie na kilka godzin, podczas których odbyło się oficjalne i uroczyste przywitanie go. Po porażce pod Moskwą w 1812 wracał pod przybranym nazwiskiem i zatrzymał się na opad w Hotelu pod Czarnym Orłem. Kolejna jego wizyta trwała już dwa dni. Ostatnia wizyta Napoleona miała miejsce 7 czerwca 1813 roku. Zatrzymał się wtedy w Bolesławcu na nocleg.
Najlepiej opisany jest pobyt Napoleona w 1813 roku. Zatrzymał się on wtedy w Hotelu pod Czarnym Orłem przy ul. Pruskiej 2. Dzisiejsza kamienica w tym miejscu jest rekonstrukcją przedwojennego budynku, zniszczonego podczas II Wojny Światowej. Podczas pobytu Napoleon długo rozmawiał z karczmarzem Zollerem, który nie wiedząc z im prowadzi rozmowę, opowiadał o polityce, życiu i innych kwestiach z perspektywy zwykłego człowieka.
Pomnik Kutuzowa
Powstał on w 1819 roku i pierwotnie stał na Rynku Bolesławca. W 1893 roku przeniesiony został do dzisiejszej lokalizacji. Pomnik ten jest prosty pod kątem formy i posiada napisy w języku niemieckim oraz rosyjskim, a jego inicjatorem był król Fryderyk Wilhelm III. Wiele osób uznaje Michaiła Kutuzowa za ojca klęski Napoleona podczas kampanii rosyjskiej.
Ceramika z Bolesławca
Nie ma co ukrywać, iż magnesem, który przyciąga turystów do Bolesławca jest słynna na całą Polskę i świat ceramika. Od razu warto wyjaśnić, iż z ceramiką z miasta Bolesławiec nie jest tak, iż istnieje jedna firma, która produkuje wyroby pod takim szyldem. Jest ich sporo, ale łączy je lokalizacja i wzory, z których czerpią. Ceramika w Bolesławcu produkowana jest od XIV wieku.
W Bolesławcu znajdziecie wiele sklepów firmowych lokalnych producentów, w których czekają na Was niezwykłe wyroby! Najbardziej charakterystyczne są wzory z wykorzystaniem koloru kobaltowego i stempelków do nanoszenia nadruków, ale znajdziecie także bardziej fantazyjne wzory. Musicie przygotować się na to, iż ceramika z Bolesławca nie należy do tanich, ale prezentuje się znakomicie!
Co w okolicy?
Bolesławiec ma bardzo interesujące położenie, bo z jednej strony mamy stosunkowo blisko do granicy, gdzie możemy zobaczyć np. miasto Gorlitz, a z drugiej za chwilę zaczyna się Geopark UNESCO Kraina Wygasłych Wulkanów. Ciekawymi miejscami w okolic są np. miasto Złotoryja, dawna kopalnia wilczą Góra, zamek Grodziec, Czaple – wioska piasku i kamienia czy miasto Lwówek Śląski. Bolesławiec może być dobrą bazą wypadową albo ciekawych miejscem na postów podczas odkrywania DOlnego Śląska!
Warto odwiedzić?
Bolesławiec to nie duże miasto, ale odwiedziny w nim są warte uwagi! o ile będziecie w okolicy, to koniecznie zaplanujcie wizytę. o ile macie więcej czasu to zostańcie na dłużej i potraktujcie Bolesławiec jako bazę wypadową, a o ile nieco mniej to cały jeden dzień bez problemu wystarczy, żeby z miastem się zapoznać!
Jeżeli ciekawi Was ta tematyka to zajrzyjcie też do innych części Polski. mam dla Was teks dotyczący Ośrodka Tradycji Garncarstwa w Chałupkach oraz Pracowni Ceramiki Kaszubskiej w Chmielnie.
