Dla wielu kobiet antykoncepcja jest jedynie środkiem zapobiegającym ciąży. Jednak korzyści płynące z antykoncepcji, przede wszystkim hormonalnej, mogą być dużo większe. Począwszy od zmniejszania ryzyka zachorowania na niektóre rodzaje nowotworów, aż po zapewnienie kobietom większej niezależności, metody antykoncepcji mają wiele zalet, które często są niedoceniane.
ANTYKONCEPCJA, KTÓRA ZAPOBIEGA CHOROBOM PRZENOSZONYM DROGĄ PŁCIOWĄ
Prezerwatywy męskie i prezerwatywy damskie to jedyne metody antykoncepcji, które pomagają zapobiegać nie tylko nieplanowanej ciąży, ale również zapobiegają zakażeniom chorobami przenoszonymi drogą płciową, takimi jak HIV, chlamydioza czy
rzeżączka. Dlatego choćby jeżeli już stosujesz inny rodzaj antykoncepcji, aby uniknąć ciąży, dobrym pomysłem jest również używanie prezerwatyw lub femidomu za każdym razem, gdy uprawiasz seks.
Możesz używać prezerwatyw do seksu oralnego, analnego i waginalnego, więc chronią cię przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, niezależnie od tego, jaką aktywność seksualną podejmujesz.
Żadna metoda antykoncepcji nie jest w 100% skuteczna, dlatego dodanie prezerwatyw jako dodatkowego zabezpieczenia pomaga zapobiegać ciąży, jeżeli popełnisz błąd, stosując inną metodę lub nie spełni ona swojego zadania. Prezerwatywy mogą zapewnić dodatkową ochronę do prawie wszystkich innych metod antykoncepcji, takich jak pigułka antykoncepcyjna, zastrzyk, krążek, wkładka domaciczna czy implant. Nie należy jednak używać jednocześnie prezerwatywy damskiej i męskiej, a także nie ma potrzeby zakładania więcej niż jednej prezerwatywy na raz.
JAKIE SĄ KORZYŚCI STOSOWANIA ANTYKONCEPCJI HORMONALNEJ
Do metod antykoncepcji hormonalnej zaliczamy tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe zawierające syntetyczny estrogen i progestagen, oraz jednoskładnikowe zawierające wyłącznie progestagen, implant, wkładkę wewnątrzmaciczną (IUD), zastrzyk, krążek i plaster. Oprócz zapobiegania ciąży hormonalna antykoncepcja zapewnia inne, mniej znane korzyści — może łagodzić skurcze menstruacyjne, regulować okres, a choćby zmniejszać ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów.
REGULUJE CYKLE MENSTRUACYJNE
Hormonalne metody antykoncepcji mogą zrównoważyć wahania hormonalne, które występują w trakcie cyklu menstruacyjnego. Może to pomóc w przypadku różnych problemów, w tym nieregularnego lub obfitego krwawienia. Stosowanie antykoncepcji hormonalnej może łagodzić objawy zespołu policystycznych jajników (PCOS), w tym trądziku i nadmiernego owłosienia.
SPRAWIA, ŻE MIESIĄCZKI SĄ MNIEJ BOLESNE
Hormonalna antykoncepcja zmniejsza w organizmie ilość substancji chemicznych zwanych prostaglandynami. To one odpowiadają za to, iż mięśnie macicy kurczą się (napinają i rozluźniają). Przy mniejszej ilości tych substancji skurczów jest mniej, dlatego miesiączki są mniej bolesne. Co więcej, dzięki stosowaniu antykoncepcji hormonalnej miesiączki mogą być lżejsze i krótsze, a czasami może nie być ich w ogóle.
MOŻE WYELIMINOWAĆ TRĄDZIK HORMONALNY
Wahania hormonalne są głównym czynnikiem wywołującym trądzik. Dlatego podczas dojrzewania problemy skórne są szczególnie uciążliwe. Trądzik, choć ogólnie uważany za problem nastolatek, może dotknąć od 5% do 12% dorosłych kobiet. Pigułki antykoncepcyjne zawierające zarówno estrogen, jak i progesteron (znane jako pigułki dwuskładnikowe) zmniejszają ilość androgenów w organizmie, co może zmniejszyć produkcję sebum, pomagając w ten sposób kontrolować trądzik.
ZMNIEJSZA RYZYKO ZACHOROWANIA NA RAKA MACICY
Stosowanie antykoncepcji hormonalnej ma również długoterminowe korzyści. Kobiety przyjmujące dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne są o 50% mniej narażone na raka macicy. Efekty te mogą utrzymywać się choćby przez 20 lat po odstawieniu pigułek. Nowe badania pokazują, iż zaledwie 1 rok stosowania tabletek antykoncepcyjnych może znacznie zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka jajnika.
Naukowcy zaobserwowali również niższe wskaźniki raka endometrium.
Kilka badań sugeruje, iż doustne środki antykoncepcyjne mogą również zmniejszać ryzyko raka jelita grubego (osoby, które stosowały pigułki antykoncepcyjne, były o około 15%-20% mniej narażone na raka jelita grubego niż osoby, które nigdy ich nie przyjmowały). Ryzyko było niższe choćby w przypadku osób, które dopiero niedawno zaczęły przyjmować tabletki antykoncepcyjne.
ZMNIEJSZA RYZYKO WYSTĄPIENIA TORBIELI I MIĘŚNIAKÓW NA JAJNIKACH ORAZ ŁAGODNYCH CHORÓB PIERSI
Torbiele jajników to małe, wypełnione płynem cysty, które tworzą się w jajnikach podczas owulacji. Nie są one niebezpieczne, ale czasami bywają bolesne. Przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych może ograniczyć ryzyko wystąpienia mięśniaków macicy (niezłośliwych narośli rozwijających się na lub wokół macicy), niezłośliwych chorób piersi (choroby włóknisto-torbielowatej i gruczolakowłókniaka) oraz torbieli jajników (wypełnionych płynem pęcherzyków w jajnikach).
MOŻE ŁAGODZIĆ OBJAWY PMS I PMDD
W dniach poprzedzających okres wiele kobiet doświadcza różnych uciążliwych objawów, określanych jako zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Podobnie jak większość innych problemów związanych z miesiączką, PMS jest zwykle spowodowany wahaniami hormonalnymi.
Antykoncepcja hormonalna kontrola pomaga również w łagodzeniu przedmiesiączkowych zaburzeń dysforycznych (PMDD). Jest to rodzaj ciężkiego PMS, który zwykle obejmuje więcej objawów emocjonalnych lub psychologicznych. Często trudno go leczyć.
Naukowcy przez cały czas próbują odkryć wszystkie przyczyny PMS i PMDD. Być może będziesz musiała wypróbować kilka opcji, zanim znajdziesz tę, która działa na Twoje objawy.
POMAGA ŁAGODZIĆ OBJAWY ENDOMETRIOZY
Endometrioza to choroba, która powoduje rozrost tkanki endometrialnej poza jamę macicy, powodując bolesne objawy, które latami nasilają przy wahaniach hormonów (bolesne miesiączki, skurcze trwające od tygodnia do dwóch przed i po miesiączce, obfite krwawienie w trakcie okresu lub krwawienie międzymiesiączkowe, niepłodność, ból podczas stosunku płciowego, dyskomfort przy wypróżnianiu). Tabletki antykoncepcyjne pomagają zmniejszyć wzrost tkanki endometrium i mogą zmniejszyć ból związany z tym stanem.
POMAGA W MIGRENACH MENSTRUACYJNYCH
Eksperci uważają, iż migreny menstruacyjne są związane ze spadkiem estrogenu i progesteronu tuż przed rozpoczęciem miesiączki. jeżeli cierpisz na migrenę, możesz przyjmować pigułki antykoncepcyjne. jeżeli migrena jest związana z zespołem napięcia przedmiesiączkowego (PMS), przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych lub zastrzyków antykoncepcyjnych może pomóc w zmniejszeniu napadów migreny tuż przed miesiączką.
MOŻE ZMNIEJSZAĆ RYZYKO ANEMII
Anemia dotyka pół miliarda kobiet w wieku rozrodczym na całym świecie. Na szczególne ryzyko narażone są kobiety w ciąży i po porodzie oraz osoby miesiączkujące. Niedokrwistość pojawia się, gdy brakuje wystarczającej ilości zdrowych czerwonych krwinek lub hemoglobiny, aby przenosić tlen do tkanek organizmu. Najczęstszy typ anemii, spowodowany niedoborem żelaza w organizmie, prowadzi do silnego zmęczenia, obniżonej jakości życia oraz zwiększonej zachorowalności i śmiertelności matek. Niedokrwistość z niedoboru żelaza jest powszechna wśród kobiet, które doświadczają obfitych miesiączek. Badania wykazały, iż środki antykoncepcyjne, takie jak tabletki lub hormonalna wkładka wewnątrzmaciczna, mogą być stosowane w celu radzenia sobie z obfitymi krwawieniami miesiączkowymi i pomagać przy anemii.
ŁAGODZI OBJAWY PERIMENOPAUZY
Przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych może złagodzić objawy perimenopauzy, m.in. uderzeń gorąca, wahania nastroju, nieregularnych miesiączek i obfitego krwawienia. Tabletki antykoncepcyjne mogą również pomóc utrzymać zdrowie kości, zapobiegając ich rozrzedzeniu.
MOŻLIWE SKUTKI UBOCZNE ANTYKONCEPCJI HORMONALNEJ
Antykoncepcja hormonalna nie jest pozbawiona skutków ubocznych. Podobnie jak w przypadku wszystkich leków, istnieją potencjalne zagrożenia, które nie będą dotyczyć każdej osoby.
TABLETKI ANTYKONCEPCYJNE
Do częstych skutków ubocznych należą:
- Zmiany krwawienia menstruacyjnego (nieprzewidywalne krwawienie, plamienie lub krótsze cykle; u niektórych osób w ogóle nie występuje okres)
- Bóle głowy
- Mdłości
- Bolesność piersi
Działania niepożądane zwykle pojawiają się już po rozpoczęciu stosowania środków antykoncepcyjnych i ustępują po kilku miesiącach.
ZASTRZYKI ANTYKONCEPCYJNE
- Zmiany w cyklu miesiączkowym, zwłaszcza w pierwszym roku (silniejsze krwawienie, plamienia lub brak okresu)
- Mdłości
- Przyrost masy ciała
- Bóle głowy
- Ból piersi
- Depresja
Skutki uboczne ustępują zwykle po kilku miesiącach.
IMPLANT ANTYKONCEPCYJNY
Do najczęstszych skutków ubocznych należą:
- Ból brzucha
- Zmiany w krwawieniu
- Ból głowy
- Przyrost masy ciała
- Trądzik
- Ból piersi.
WKŁADKA DOMACICZNA
Częste działania niepożądane wkładek realizowane są zwykle od trzech do sześciu miesięcy i mogą obejmować:
- Ból w momencie założenia wkładki, a także ból pleców i/lub skurcze przez kilka dni po zabiegu
- Lżejsze miesiączki (niektóre kobiety przestają miesiączkować)
- Plamienia
RING
Do częstych działań niepożądanych, które zwykle realizowane są do trzech miesięcy, należą:
- Plamienia
- Ból głowy
- Mdłości
- Ból piersi
- Zmiany okresu (wcześniejsze, późniejsze lub brak)
PLASTRY ANTYKONCEPCYJNE
Do częstych działań niepożądanych, które zwykle ustępują po kilku miesiącach, należą:
- Reakcje skórne w miejscu zastosowania plastra, takie jak swędzenie, suchość skóry, ból, obrzęk lub wysypka
- Ból głowy
- Mdłości
- Ból piersi
- Zmiany miesiączki (wcześniejsza, późniejsza lub brak)
- Plamienia.
MOŻLIWE POWIKŁANIA ANTYKONCEPCJI HORMONALNEJ
Antykoncepcja hormonalna może zwiększać ryzyko zakrzepów krwi i raka piersi. Ryzyko jest bardzo niskie, ale oznacza to, iż niektóre środki antykoncepcyjne hormonalne nie są odpowiednie dla każdej osoby. U kobiet stosujących antykoncepcję skojarzoną estrogenowo-progestagenową istnieje nieznacznie zwiększone ryzyko wystąpienia zakrzepów krwi, jednak do ryzyka mogą przyczyniać się inne czynniki takie jak wiek, waga i historia rodzinna. Antykoncepcja wyłącznie progestagenowa nie zwiększa ryzyka wystąpienia zakrzepów krwi.
Badania wykazały, iż antykoncepcja wyłącznie progestagenowa może w niewielkim stopniu zwiększać ryzyko raka piersi przy stosowaniu powyżej 5 lat), natomiast ryzyko wraca do populacyjnego po 10 latach od zakończenia przyjmowania.
Zastrzyk antykoncepcyjny może zwiększać ryzyko utraty gęstości kości przy długotrwałym stosowaniu, chociaż zwykle ustępuje po zaprzestaniu stosowania tej metody.
Wszystkie metody hormonalne mogą powodować zmiany nastroju lub nasilać depresję u niektórych osób.
Jednak w większości przypadków korzyści wynikające ze stosowania środków antykoncepcyjnych przewyższają ryzyko.
KTO NIE POWINIEN STOSOWAĆ ANTYKONCEPCJI HORMONALNEJ
Hormonalna antykoncepcja nie jest bezpieczna dla każdej osoby. Na przykład pigułek antykoncepcyjnych nie powinna stosować osoba, która:
- Ma 35 lat lub więcej i pali papierosy
- Ma w rodzinie historię zakrzepów krwi lub udaru mózgu
- Masz w wywiadzie nowotwór zależny od estrogenu, taki jak rak piersi lub rak macicy
- Ma nieprawidłowe lub niewyjaśnione krwawienie miesiączkowe
- Ma problemy z wątrobą
- Doświadcza migreny połączonej z objawami wzrokowymi lub neurologicznymi, takimi jak aura
- Osoby cierpiące na inne schorzenia, takie jak nadciśnienie tętnicze, padaczka (drgawki) lub cukrzyca, powinny skonsultować się z lekarzem w celu uzyskania porady.
Jeśli nie chcesz lub nie możesz stosować żadnej z metod antykoncepcji hormonalnej, istnieją inne metody, takie jak antykoncepcja barierowa (prezerwatywy, diafragmy, kapturki dopochwowe i naszyjkowe, wkładka niehormonalna) lub antykoncepcja chemiczna (środki plemnikobójcze), które mają na celu uniemożliwienie plemnikom dotarcia do komórki jajowej.
