Zamek Spiski to najważniejsza twierdza na Spiszu. Dzisiaj góruje ona nad okolicą i robi wrażenie na przejeżdżających nieopodal turystach! Pomimo tego, iż są to głównie ruiny, to skala założenia obronnego jest imponująca. Wiele osób twierdzi, iż jest to jeden z największych zamków nie tylko na Słowacji, ale i w tej części Europy!
Podczas naszego pobytu, Zamek Spiski przechodził właśnie remont. Wiązało się to niestety z dwoma minusami dla nas jako turystów. Pierwszym z nich jest dźwig żuraw, który delikatnie psuł większość zdjęć, a drugim był fakt, iż większa część zamku była zamknięta dla zwiedzających. Dostępne było podzamcze i dziedziniec, a najciekawsze części niestety nie.
Zamek Spiski uchodzi za jedne z największych ruin zamkowych w Europie Środkowej, a jego powierzchnia wynosi ponad 4 hektary!
Lokalizacja i dojazd
Zamek Spiski (Spišský hrad) znajduje się, jak sama nazwa wskazuje na Spiszu – regionie położonym przy granicy dzisiejszej Słowacji i Polski. Administracyjnie należy on do Kraju Koszyckiego, ale najbliższymi większymi miastami są Preszów (40 km) oraz Poprad (46 kilometrów). Do przejścia granicznego z Polską w Piwnicznej-Zdroju mamy około 70 kilometrów.
Przy zamku jest spory parking, ale w okresie bardzo gwałtownie się wypełnia. My byliśmy tam z samego rana i nie mieliśmy żadnego problemu ze znalezieniem miejsca. Pamiętajcie, iż z parkingu do zamku czeka Was jeszcze spacer na szczyt. Przy upalnej pogodzie jest to niezła patelnia, więc przygotujcie sobie wodę na drogę. Zamek położony jest na wysokości 634 m n.p.m. i wznosi się nad okolicą na wysokość 200 metrów.
Z parkingu możemy wybrać przejście na przełaj wydeptaną, chociaż nieco stromą ścieżką lub pójście drogą asfaltową, która jest łagodniejsza, ale nieco dłuższa.
Godziny otwarcia i bilety
Zamek Spiski dostępny jest do zwiedzania przez większą część roku. Od grudnia do marca, na sezon zimowy jest on zamknięty. W najwyższym sezonie, czyli od maja do września możemy zwiedzać go codziennie od 9.00 do 19.00, ale pamiętajmy, iż ostatnie wejście ma miejsce o 18.00. W październiku zamek czynny jest codziennie od 9.00 do 17.00 (ostatnie wejście o 16.00), a w listopadzie codziennie od 9.00 do 16.00 (ostatnie wejście o 15.00). Na stronie widnieje jednak informacja, iż listopadowe godziny obowiązują do odwołana, dlatego przed przyjazdem warto to sprawdzić.
Podstawowy bilet do zamku kosztuje 8 Euro, a ulgowy dla dzieci w wieku 6-18 lat połowę tej ceny. Studenci i seniorzy zapłacą natomiast 6 Euro. Bilet rodzinny (2+2) kosztuje 19 Euro. Podczas prac rekonstrukcyjnych (2023) mamy możliwość zwiedzić tylko dolną i środkową część zamku. Zwiedzanie całego zamku (po zakończeniu remontu) kosztuje 2 razy tyle.
Bilet do zamku uprawnia nas także do odwiedzenia Klasztoru Minorytów w pobliskiej Lewoczy. My skorzystaliśmy z tej opcji, bo klasztor to interesujące miejsce, ale sama Lewocza zrobiła też na nas spore wrażenie.
Podczas naszej wizyty parking pod zamkiem był bezpłatny.
Zamek Spiski (Spišský hrad) i jego historia
Wzgórze, na którym dzisiaj znajduje się Zamek Spiski, zasiedlone było już w epoce kamienia, a kolejne ślady w postaci już umocnionego grodziska pochodzą z czasów kultury Puchowskiej. Początki zamku sięgają XII wieku. Pierwsze pisemne wzmianki pochodzą z 1120 roku, a w swoich początkach pełnił on funkcję twierdzy granicznej. W późniejszym okresie był siedzibą żupana spiskiego. Budowę zamku przypisuje się kamieniarzom pochodzącym z Włoch. To właśnie na Zamku Spiskim koncentrowała się świecka władza nad całym Spiszem. Na przestrzeni lat był on w rękach wielu znamienitych osób, a wśród nich znalazł się komes Roland, królowa Elżbieta Kumańska, Jan Jaskra z Brandysa.
W 1425 roku właścicielem zamku został Stefan Zápolya. Jego ród posiadał ponad 70 budowli tego typu, ale to właśnie Zamek Spiski traktowali jako swoją siedzibę. Za jego czasów miała miejsce znacząca przebudowa zamku, która miała na celu nadać mu charakteru reprezentacyjnej rezydencji. To właśnie tutaj urodził się jego syn Jan, który później został królem Węgier. W późniejszym czasie zamek był siedzibą rodu Turzonów, Zápolyów i Csákych.
W 1780 roku doszło do wielkiego pożaru i od tego czasu zamek stopniowo popadał w ruinę. Csákowie byli właścicielami zamku do 1945 roku. Wiele osób twierdzi, iż materiał budowlany z ruin wykorzystywali oni do budowy swoich innych dworów. Dzięki pracom konserwacyjnym z 1970 roku udało się uratować dużą część fortyfikacji zamkowych.
Zwiedzanie
Na czas remontu, dla turystów udostępniona jest tylko dolna część zamku. przez cały czas robi ono wrażenie widokami na całość i na okolicę, ale mi zabrakło tej kropki nad „i” w postaci zwiedzania całości. Po wejściu przez bramę czeka na nas kasa biletowa, część gastronomiczna i toalety. Możemy podejść s stronę górnego zamku i zobaczyć co nas ominęło. Pochodzący z XIV dziedziniec robi wrażenie i to właśnie z niego możemy zejść do Dolnego Dziedzińca.
Sam Dolny Dziedzinie jest obszarem sporym, a poza aspektami historycznymi warto odnotować, iż żyją tam interesujące zwierzęta – susły europejskie. Nam nie udało się ich wypatrzyć, ale czytałem, iż nie stanowi to problemu! Spacerując po murach zamkowych zwróćcie uwagę na saksy, z których są one zrobione – możecie wypatrzyć tam interesujące formy krystaliczne.
Zamek Górny, który podczas naszego pobytu był zamknięty, oferował przed remontem ekspozycję muzealną dotyczącą militariów, kuchni i historii, zwiedzanie kaplicy oraz możliwość wejścia na wieżę i podziwianie widoków na cały kompleks zamkowym
Zamek Spiski znajduje się na ścieżce dydaktycznej Sivá Brada – Dreveník. Spacerując nią możecie odwiedzić również rezerwat Siwa Broda, o którym za chwilę.
UNESCO
Zamek Spiski, Lewocza oraz związane z nimi zabytki kultury zostały wpisane na listę światowej Dziedzictwa UNESCO. Zamek doceniony został za wyjątkowy rozmiar i stan zachowania zespołu budowli pochodzących z XIII i XIV wieku. Wpis został sfinalizowany w 2009 roku. Zamek posiada również tytuł Narodowej Pamiątki Kulturalnej Słowacji.
Szubienica
Skręcając z drogi w stronę zamkowego parkingu, zauważycie po drodze interesującą konstrukcję. Na pierwszy rzut oka może nie wydawać się ona spektakularna i ciekawa, o ile porównamy ją z samym zamkiem. Jest to jednak konstrukcja dawnej szubienicy, która przez wiele lat służyła do wykonywania wyroków i to nadaje budowli trochę więcej charakteru. W 1967 roku postawiony został w niej krzyż, który możemy do oglądać do dzisiaj.
Co w okolicy?
Zamek Spiski to wyjątkowe miejsce, ale jego okolica też jest całkiem ciekawa! Przede wszystkim warto odwiedzić miasto Spiska Kapituła leżące tuż pod zamkiem. Dzisiaj jest to dzielnica miasta Spiskie Podgrodzie, ale do 1948 roku było to samodzielnie miasto warowne i siedziba biskupów spiskich.
Po drodze do Spiskiej Kapituły możecie także trafić do miejsca, które jest wyjątkowe. To rezerwat Siwa Broda. Znajdziecie tam niezwykłe źródła, z których jedno przypomina gejzer, a woda z niego tryska na kilkadziesiąt centymetrów w górę.
Ciekawym miejscem w okolicy jest także miasto Lewocza, które wraz z Zamkiem Spiskim uzyskało wpis na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W mieście zwraca uwagę pięknie zachowane, owalne stare miasto otoczone murami obronnymi, kamienice mieszczańskie, ratusz, kościół św. Jakuba oraz klasztor Minorytów.
Warto odwiedzić?
Zamek Spiski, uznawany za jeden z największych w tej części Europy. To miejsce, które warto odwiedzić. Po remoncie, który aktualnie (2023) ma miejsce będzie to miejsce, które robi wrażenie. Sama bryła zamku jest imponująca, a jak dodamy ekspozycje i pomieszczenia, które aktualnie przechodzą remont to będzie miejsce, które odwiedzić po prostu trzeba.
Bliska odległość od granicy oraz spora ilość atrakcji w okolicy sprawiają, iż Spisz to region idealny zarówno dla dużych jak i małych turystów.
