Pamiętam dzień, w którym powiedziałam „tak”. Myślałam, iż wybieram sobie oparcie, przyjaciela, kogoś, kto wreszcie mnie doceni. W białej sukni wydawało mi się, iż zaczyna się bajka. Nikt nie ostrzegł, iż niektóre bajki kończą się zaraz po pierwszym tańcu.
Na początku jego uwagi wydawały się drobiazgami.
– Znowu przesoliłaś – krzywił się przy zupie. – W domu cię nie nauczyli, jak się gotuje?
Śmiałam się nerwowo, przepraszałam. Przecież to tylko zupa. Następnym razem starałam się bardziej. Zupa była dobra, ale wtedy znalazł kurz na półce. Potem krzywo złożone ręczniki. Potem źle wyprasowaną koszulę.
Chciałam, by mnie pochwalił. Jedno zwykłe: „Dobra robota, kochanie”. Zamiast tego dostawałam listę poprawek. Im bardziej się starałam, tym wyżej podnosił poprzeczkę.
Z czasem doszły kary.
Nie takie filmowe, bez latających talerzy i siniaków na pół ciała. Jego ulubioną bronią była cisza. Wystarczyło, iż zrobiłam coś „nie tak” – spóźniłam się z obiadem, zapomniałam kupić jego ulubionego sera, śmiałam się za głośno przy znajomych – i w domu zapadała lodowata noc.
Potrafił nie odzywać się trzy dni. Przechodził obok mnie, jakbym była meblem. Na pytanie odpowiadał „mmm” albo wzrokiem pełnym pogardy. Jedliśmy osobno, spaliśmy tyłem do siebie. A ja chodziłam za nim jak cień, z jednym pytaniem w głowie: „Co mam zrobić, żeby przestał się gniewać?”
Kiedy w końcu „łaskawie” zaczął mówić, czułam ulgę jak po wyjściu z więzienia. Dziękowałam za każde normalne zdanie. Uzależniłam się od jego nastrojów jak od narkotyku.
Pierwszy raz mnie szarpnął o byle co. Spóźnił się z pracy, zupa wystygła. Zajrzał do garnka, trzepnął pokrywką.
– Ty naprawdę masz mnie za kretyna? – syknął. – choćby podgrzać nie umiesz?
Chwycił mnie za ramię tak mocno, iż aż mnie obróciło. Zabolało, pojawił się siniec. Rano patrzyłam na niego w lustrze i… przepraszałam. Jego.
– Doprowadzasz mnie do tego – powiedział spokojnie. – Gdybyś robiła, jak mówię, nie musiałbym się denerwować.
Uwierzysz? Uwierzyłam. Zaczęłam uważać jeszcze bardziej. Mniej mówiłam, mniej pytałam, mniej prosiłam. Znikałam po kawałku.
Pewnego dnia poszłam do fryzjera. Ścięłam włosy, pierwszy raz od lat zrobiłam coś tylko dla siebie. Wróciłam z bijącym sercem, trochę jak dziewczyna z nową fryzurą przed pierwszą randką.
Spojrzał na mnie i prychnął.
– Jak ty wyglądasz? – rzucił. – Mogłaś się chociaż zapytać. Ja muszę na ciebie patrzeć.
Tego wieczoru długo siedziałam w łazience, patrząc na swoje odbicie. Po raz pierwszy pomyślałam: „A jeżeli ja już nie chcę, żeby on na mnie patrzył?”
Zaczęłam czytać o przemocy psychicznej. Znalazłam słowa na to, co przez lata wydawało mi się „moją winą” i „jego nerwami”. Kara ciszą. Upokarzanie. Odwracanie winy. To wszystko miało nazwy. I nie byłam jedyna.
Drugi przełom przyszedł, kiedy powiedział:
– Nikt ci nie uwierzy. Wszyscy wiedzą, iż jesteś przewrażliwiona. Beze mnie jesteś nikim.
Coś we mnie wtedy pękło, ale nie tak, jak zawsze. Nie na jego korzyść.
– Zobaczymy – odpowiedziałam spokojnie, sama dziwiąc się własnemu głosowi.
To nie była jedna bohaterska scena. Raczej setki drobnych decyzji: jedna rozmowa z psychologiem, jedno „nie” zamiast „dobrze, przepraszam”, jedno odłożone po cichu dwadzieścia złotych. Aż w końcu przyszedł dzień, w którym spakowałam walizkę.
Nie było dramatu. Nie padł na kolana, nie prosił. Tylko się śmiał.
– I co ty zrobisz? Kto cię zechce?
„Ja” – pomyślałam.
Dziś, kiedy mówię: „Ślub z nim to mój największy błąd”, dodaję w myślach coś jeszcze: iż największą mądrością było w końcu przestać za ten błąd płacić całym swoim życiem.
