Wstydzę się… swojego ciała, swoich fantazji, braku doświadczeń. Jak sobie z tym poradzić?

,,Wstydzę się mojego ciała”, ,,wstydzę się powiedzieć o swoich uczuciach”, ,,wstydzę się reakcji mojego ciała”, ,,wstydzę się przemocy, której doświadczyłem”, ,,wstydzę się moich łez”, ,,wstydzę się braku doświadczeń seksualnych”, ,,wstydzę się mojej orientacji”… Wstyd pojawia się czasem w najgorszych momentach i potrafi uczepić, zabierając euforia z codzienności. Porozmawiajmy o różnych wymiarach wstydu i sposobach pokonywania go, albo chociaż lepszego radzenia sobie z nim.

WSTYDZĘ SIĘ MOJEGO CIAŁA

„Boję się rozebrać przed drugą osobą, bo wydaje mi się, iż żadne ciało nie wygląda jak moje”.

Gdy przez dłuższy czas oglądamy tylko zawężone, mocno wyidealizowane obrazy tego, jak „mamy” wyglądać, wiele osób zaczyna postrzegać swoje ciało jako niewystarczające. choćby jeżeli mieści się ono w szerokim spektrum ludzkiej różnorodności.

5 PRZYKŁADÓW, KTÓRE UDOWODNIĄ CI, ŻE KANON PIĘKNA MOŻE BYĆ SZKODLIWY >>

Wpływa to nie tylko na samoocenę, ale także na poczucie swobody w relacjach i sytuacjach intymnych. Gdy pozwalamy sobie zaakceptować różnorodność ciał, łatwiej odpuścić myśl, iż nasze „odbiega” od normy. Ludzkie ciała po prostu takie są: nieporównywalne, indywidualne, zmienne. W połączeniu z napięciem związanym z pierwszymi doświadczeniami intymnym, dodatkowo wzmaga się lęk przed oceną. Rozmowa z drugą osobą, stopniowe budowanie bezpieczeństwa i uważność na własne tempo mogą realnie zmniejszyć ten dyskomfort.

„Wstydzę się, iż mam ‘małego’. Boję się wyśmiania. Czy to normalne?”.

Przekonanie, iż rozmiar decyduje o atrakcyjności, czy jakości współżycia jest mylne, bo pomija znacznie ważniejsze elementy bliskości: komunikację, uważność, dopasowanie potrzeb, reakcję na bodźce, życzliwość wobec siebie i drugiej osoby. Rozmiary penisów dla większości osób nie przesądzają o tym, czy seks będzie satysfakcjonujący. Co więcej, preferencje co do wielkości penisa mogą także się różnić. Dużo większe znaczenie ma poczucie komfortu, umiejętność sygnalizowania potrzeb i elastyczność w odkrywaniu tego, co sprawia przyjemność.

JAK MOGĘ SOBIE Z TYM PORADZIĆ?

Wstyd jest informacją o tym, iż znaleźliśmy się w przestrzeni presji, oczekiwań i porównań. Gdy pracujemy z tym wstydem – z łagodnością, świadomością wpływu kultury i wsparciem innych – budowanie pozytywnej relacji z własnym ciałem staje się zdecydowanie łatwiejsze.
Warto pamiętać, iż każda osoba doświadcza swojej cielesności inaczej i każda ma prawo szukać takiej formy bliskości, która jest dla niej bezpieczna, komfortowa i zgodna z jej granicami.

WSTYDZĘ SIĘ MÓWIĆ O SWOICH FANTAZJACH

„Wstydzę się mówić o tym, co lubię w łóżku… Mam problem z rozmowami o fantazjach z moją drugą połówką. Wstydzę się przyznać co mnie podnieca i czego pragnę. Jak poradzić sobie z tymi emocjami? Bardzo chcę odkrywać swoją seksualność swobodniej i inicjować zabawy”.

Dorastając w przekazach, które uczyły myśleć o seksualności jako czymś, co powinno być „grzeczne”, przewidywalne i mieszczące się w bezpiecznych ramach, trudno rozwijać swobodnie seksualność – tym bardziej trudno o niej mówić.

Dla wielu osób rozmowa o seksualności jest jednym z najbardziej wrażliwych tematów, bo dotyka czegoś intymnego: naszych reakcji, potrzeb. Kiedy przez lata słyszymy, iż nie wypada o tym mówić, wstyd zaczyna działać jak bariera, która odcina nas od komunikacji – choćby z osobą, z którą dzielimy bliskość.

Takie trudności są powszechne i nie oznaczają, iż z osobą jest „coś nie tak”. To naturalna konsekwencja socjalizacji, w której rzadko nagradzano otwartość, a częściej uczono kontrolować lub minimalizować własne potrzeby.

JAK PRACOWAĆ Z TAKIM WSTYDEM?

Pomaga przesunięcie perspektywy: fantazje i preferencje nie są deklaracją „jaką osobą jestem”, tylko informacją o tym, co w danych warunkach daje przyjemność, co ciekawi i pobudza. To jeden z elementów komunikacji w relacji.

• Jeśli trudno zacząć, można zrobić to bardzo małym krokiem. Na przykład:
• zacząć od zdania „To dla mnie ważne, ale też stresujące – czy możemy dać sobie przestrzeń na rozmowę?”
• opisać emocje zamiast konkretów: „Chcę być bardziej otwarta_y, ale wstyd mnie zatrzymuje”.
• odwołać się do wspólnego eksperymentowania: „Może zacznijmy od tego, co lubimy najbardziej i pójdźmy dalej, jeżeli będzie komfortowo”.

Najważniejsze, żeby tempo było dostosowane do osoby mówiącej – komunikacja nie musi mieścić się w jednym spotkaniu, może być procesem, w który wspólnie się angażujecie. Swoboda seksualna nie polega na tym, by wszystko od razu ujawniać, wychodząc poza strefę komfortu, tylko na tym, by dawać sobie prawo do stopniowego odkrywania. We własnym tempie.

WSTYDZĘ SIĘ BRAKU DOŚWIADCZENIA SEKSUALNEGO

„Moja dziewczyna ma więcej doświadczenia w łóżku niż ja. Nigdy nie byłem w związku, ani nie uprawiałem seksu, a teraz wstydzę się, iż nie będę wiedział, co zrobić. Nie potrafię jej o tym powiedzieć, bo boję się, iż ją to odrzuci. Co mam zrobić?”.

Wstyd związany z liczbą doświadczeń seksualnych – zarówno „za małą”, jak i „za dużą” – pojawia się często wtedy, kiedy porównujemy się do innych lub do wyobrażonych standardów, które funkcjonują w kulturze.

Nierówne doświadczenia seksualne w relacji nie stanowią problemu same w sobie – wyzwaniem bywa natomiast napięcie i wstyd, które się z tym wiążą. Warto pamiętać, iż seksualności nie da się „umieć” przed doświadczeniem jej. To przestrzeń, w której uczymy się siebie nawzajem – niezależnie od liczby wcześniejszych relacji. A z każdym nowym człowiekiem, proces odkrywania rozpoczyna się od nowa.

CO MOŻESZ ZROBIĆ?

• Rozmowa naprawdę pomaga. Można zacząć od prostego komunikatu: „Zależy mi na Tobie i chcę, żeby nasza bliskość była dla nas komfortowa. Nie mam dużego doświadczenia i trochę mnie to stresuje – chcę o tym porozmawiać”.
  Taki sposób mówienia nie obciąża nikogo winą i tworzy bezpieczniejsze warunki do budowania bliskości.
• Nie musisz „umieć wszystkiego”. Seksualność to proces współtworzony w relacji, a nie test, który trzeba zdać. Wiele osób ceni właśnie uważność, ciekawość, otwartość i gotowość do komunikacji bardziej niż technikę.
• Zgoda i komunikacja są ważniejsze niż doświadczenie. Pytanie: „Co lubisz?”, „Co mogę zrobić?”, „Jak chcesz dziś być blisko?” pomaga tworzyć współdziałanie oparte na wzajemnym szacunku.
• Tempo można ustalać wspólnie. jeżeli pojawia się stres, można zwolnić, zatrzymać się lub wrócić do elementów, które dają poczucie bezpieczeństwa – przytulenia, rozmowy, eksploracji bez presji penetracji.
• Brak seksu w związku nie musi świadczyć o „nienormalności”. Niektóre osoby potrzebują więcej czasu, aby poczuć gotowość; inne funkcjonują z mniejszą potrzebą seksualną. Problematyczny staje się dopiero brak rozmowy o potrzebach i oczekiwaniach – a nie sam „brak seksu”.

Zapamiętaj: doświadczenie seksualne nie jest miernikiem wartości, kompetencji ani atrakcyjności. To, co buduje bliskość, to wzajemna ciekawość, troska i otwartość na wspólne odkrywanie siebie – niezależnie od tego, jakie doświadczenia każda z osób przynosi do relacji.

WSTYDZĘ SIĘ POWIEDZIEĆ „KOCHAM CIĘ”

„Nie wiem, jak i kiedy powiedzieć drugiej osobie „kocham cię”. Wstydzę się przyznać do emocji, nigdy nie powiedziałem nikomu tych słów. Skąd mam być 100% pewien, iż to na serio? A co jeżeli to uczucie bez wzajemności i się wygłupię?”.

Lęk przed powiedzeniem „kocham cię” często wynika z wątpliwości, jak te słowa zostaną odebrane i czy odsłonięcie emocji jest dla nas bezpieczne.
Dla wielu osób to jedno z bardziej intymnych deklaracji, bo ujawnia coś, czego nie da się już „cofnąć”, a jednocześnie nie daje gwarancji, iż reakcja drugiej osoby będzie podobna. Nic dziwnego, iż pojawia się napięcie, odkładanie rozmowy, a często także wstyd i pytanie: „A co, jeżeli się wygłupię?”

Niektórym nie pokazano w dzieciństwie języka bliskości, a emocje w domu były wyrażane oszczędnie lub w sposób zdystansowany. Takie doświadczenia mogą utrudniać późniejsze werbalizowanie uczuć, bo brakuje wzorca, który pozwala poczuć: „to jest ok, można tak mówić”.
Inne osoby słyszały komunikaty, iż „miłość trzeba udowodnić czynami”, więc słowa wydają się ryzykowne, niewystarczające albo „zbyt dużo”. Zdarza się też, iż wcześniejsze relacje – pełne niepewności, odrzucenia lub ambiwalentnych sygnałów – sprawiły, iż wypowiedzenie „kocham cię” wiąże się z lękiem przed powtórką trudnych emocji.

Wstyd towarzyszący tym słowom nie musi oznaczać, iż coś jest „nie tak”. Bardziej informuje o tym, iż odsłaniamy istotną część siebie i potrzebujemy chwili, by sprawdzić, czy przestrzeń między nami a drugą osobą jest wystarczająco bezpieczna. Dlatego zamiast traktować ten wstyd jako przeszkodę, można potraktować go jak sygnał, iż zbliżamy się do czegoś znaczącego.

A co, jeżeli nie ma „właściwego” momentu?
Czasem warto zacząć od czegoś mniejszego: powiedzieć, co w relacji daje nam ciepło, bliskość, poczucie bycia widzianymi. Nie chodzi o perfekcyjne słowa — chodzi o autentyczność.

Wypowiadanie „kocham cię” nie jest testem, który można zdać lub oblać. To gest bliskości, który dojrzewa w swoim tempie i staje się łatwiejszy, kiedy pozwalamy sobie odczuwać, zamiast oceniać każdą emocję.

WSTYDZĘ SIĘ COMING OUTU PRZED ZNAJOMYMI

„Jestem biseksualna, ale boję się zrobić coming out koleżankom. Nie chcę, żeby pomyślały, iż jestem w nich zakochana, albo patrzę na nie tylko w taki sposób. Wstydzę się przyznać, iż podobają mi się też dziewczyny, bo co jeżeli przez to stracę te przyjaźnie?”.

Coming out bywa jednym z najbardziej wymagających momentów w procesie odkrywania własnej seksualności. Dla wielu osób wiąże się z lękiem przed oceną, utratą relacji, niepewnością i obawą, iż zostaną sprowadzone do swojej orientacji, zamiast być postrzegane w dotychczas – w pełni.

Ten wstyd jest normalną reakcją na społeczne przekazy, które przez lata sugerowały, iż heteroseksualność jest „domyślna”, a wszystko inne wymaga tłumaczenia, usprawiedliwiania albo „uzasadnienia” i 100% pewności. Takie komunikaty obciążają osoby odkrywające swoją seksualność dodatkowym napięciem i poczuciem, iż muszą zadbać o komfort innych, kosztem własnego.

Wiele osób traktuje coming out jako moment, który może zaważyć na relacjach, dlatego nie ma „dobrego” ani „właściwego” tempa. Każdy ma prawo decydować, komu, kiedy i w jakiej formie chce o sobie opowiedzieć. To indywidualny proces, który wymaga poczucia bezpieczeństwa, przewidywalności i możliwości zatrzymania się, kiedy emocje stają się zbyt intensywne.

Wstyd może zmniejszyć się wtedy, gdy osoba ma przestrzeń na rozmowę w bezpiecznym środowisku – z kimś, kto potrafi słuchać bez interpretowania, oceniania czy podważania doświadczeń. Często pomocne jest przygotowanie sobie kilku zdań, które jasno oddają to, co chce się przekazać oraz ustalenie własnych granic: co pozostaje prywatne, a co jesteś gotowa_y ujawnić.

Coming out nie jest testem odwagi ani „obowiązkiem”. Jest formą komunikacji, która ma służyć przede wszystkim dobrostanowi i spójności wewnętrznej osoby, która jej dokonuje. A jeżeli relacja po coming oucie pęka, mówi to więcej o jakości tej relacji niż o tym, iż orientacja jest problemem.

Nie trzeba spieszyć się z żadną decyzją. Coming out ma być przede wszystkim bezpieczny i zgodny z Twoją gotowością — a nie presją, żeby „już to zrobić”.