Mówiąc o Tatrach Wysokich, większość ludzi natychmiast wyobraża sobie strzeliste i niedostępne szczyty. Jednak Tatry to nie tylko szczyty, skalne turnie i mury, ale również jeziora, wartkie górskie potoki i wodospady. W całych Tatrach jest ich wiele, ale są one zwykle niewysokie i część ma małą ilość wody, zdarzają się też wodospady występujące okresowo.
Skad wypływaja wodospady?
Tatrzańskie wodospady przeważnie opadają po progach skalnych wygładzonych przez dawne lodowce. Niemal z każdego tatrzańskiego stawu wypływają bystre potoki, które przewijając się przez progi dolin i tarasy tworzą wspaniałe wodospady. Czasami powstają one nieopodal wypływów potoków ze stawów np. Siklawa w Dolinie Roztoki lub Skok w Dolinie Młynickiej, niekiedy znacznie dalej od wypływu na progach dolinnych np. Wodospady Zimnej Wody, Wodogrzmoty Mickiewicza. Niejednokrotnie wodospady w Tatrach spadają ukośnie, występują również w jaskiniach tatrzańskich.
W gwarze ludowej górale podhalańscy mają różne określenia na wodospady, są to: siklawa, siklawica, sikawka, skok, wodogrzmot, natomiast u górali Spiskich jest też sika. Pomiary wodospadów w Tatrach są mało precyzyjne, dokładnych pomiarów wszystkich głównych wodospadów tatrzańskich nie ma.
Chociaż Wysokie Tatry nie mogą się pochwalić wielką liczbą wodospadów (w porównaniu np. z górami Norwegii), przez cały czas możemy z czystym sumieniem powiedzieć, iż jest to pasmo górskie, gdzie występuje sporo wodospadów i kaskad (w porównaniu z innymi górami w Polsce). Ich zimne wody spadają z wielu metrów ze skalistych progów w licznych dolinach tatrzańskich.
Najbardziej znane wodospady w Tatarch
Mówiąc o największych wodospadach w Tatrach, należy wspomnieć o tych najbardziej znanych, do których należą: Pośrednia Niewcyrska Siklawa, Wodospad Skok, Ciemnosmreczyńska Siklawa, Wielicka Siklawa, Wodospady Zimnej Wody, Miedziana Siklawa, Kacza Siklawa i Ciężka Siklawa.
W polskiej części Tatr Wysokich nie możemy zapominać o wodogrzmotach Mickiewicza, a zwłaszcza o wodospadzie Wielka Siklawa opadającym z progu Doliny Pięciu Stawów Polskich. Ponadto w Tatrach Wysokich istnieje dużo innych, ale znacznie mniejszych wodospadów lub kaskad wodnych.
Ilość wody w potokach w znacznym sposób zależna jest od zasilania opadami atmosferycznymi, czyli od pory roku. Największe i gwałtowne przybory wód następują podczas wiosennych roztopów i w czasie letnich opadów. To właśnie w tym czasie wodospady wyglądają najefektywniej.
W Polskiej części Tatr Wysokich najbardziej znane są Wodogrzmoty Mickiewicza, nie są największymi, ale niewątpliwie najsłynniejszymi wodospadami tej części Tatr. Wynika to z położenia, znajdują się one przy asfaltowej drodze prowadzącej nad Morskie Oko. Najbliżej tych wodospadów znajduje się wodospad o nazwie Wielka Siklawa, jeden z najpotęzniejszych i najpiękniejszych wodospadów. Spływa z progu Doliny Pięciu Stawów, dolina nie jest tak często odwiedzana, jak Morskie Oko. W rejonie polskich Tatrach Wysokich poza wymienionymi wodospadami znajdują się inne przeważnie już mniejsze wodospady.
Wodospady posłowackiej stronie Tatr
Zważywszy, iż obszar słowackich Tatr Wysokich jest znacznie większy niż polskiej części, znajduje się tutaj więcej okazałych wodospadów. Należą do nich między innymi następujące:
W Dolinie Koprowej znajdują się dwa duże wodospady: Dwupoziomowa Ciemnosmreczyńska Siklawa, która spada ze skalistego progu Doliny Ciemnosmreczyńskiej, ma około 30 metrów wysokości. To sprawia, iż Wodospad Ciemnosmreczyński jest trzecim co do wielkości wodospadem w Tatrach Wysokich oraz jednym z najwspanialszych w całych Tatrach. Ciemnosmreczyńska Siklawa nosi soją nazwę od Ciemnych Smreczyn w Koprowej Dolinie.
O tym wodospadzie w jednym z wierszy pisze Jan Kasprowicz:
Szumna siklawa mknie po skale,
Pas rozwijając srebrnolity...
Kolejny okazały wodospad to Pośrednią Niewcyrską Siklawą (lub po prosty Niewcyrska Siklawa), która leży na potoku Niewcerka spadającym z masywnych skalistych progów Doliny Niewcyrka. Pośrednia Niewcyrska Siklawa osiąga wysokość około 20 metrów i należy do jednego największych wodospadów Tatrach Wysokich. Wodospad ma kilka stopni, których nie widać z miejsca widokowego. Nazwa wodospadu pochodzi od Niewcyrki oraz Niewcyrskiego Potoku.
W Dolinie Młynickiej znajduje się jeden z najpiękniejszy wodospadów tatrzańskich zwany po prostu Skok o ok. 25 m wysokości. Wodospad Skok pięknie prezentuje się, opadając ze skalistego progu mniej więcej w połowie jej długości. Dalej na wschód, w Wielkiej Dolinie, znajduje się Wielicka Siklawa, który jest dobrze widoczny ze Śląskiego Domu. Wielicka Siklawa tworzy Wielicka Woda opadająca kaskadami z kamienistego progu Wielickiej Doliny z wysokości około 15 metrów.
U ujścia sąsiedniej doliny, zwanej Doliną Staroleśną, znajduje się prawdopodobnie największe natężenie tatrzańskich wodospadów. Znajdują się tutaj grupa wodospadów w Dolinie Zimnej Wody, trochę poniżej Staroleśnej polany, leżące na wysokości od 1153 do 1276 m. Wodospady te nie są szczególnie wysokie, ale należą do najbardziej malowniczych w Tatrach. System wodospadów kolejno od dołu tworzą wodospady: Długi Wodospad, Wielki Wodospad, Skryty Wodospad i Mały Wodospad. Spienione wody Wielkiego Wodospadu spływają z jego wąskiego gardła z wysokości około 20 metrów. Wodospad najlepiej widać z mostu nad potokiem z Tatrzańskiej Magistrali.
Kolejny wodospad to Miedziana Siklawa znajdujący się w pobliżu Schroniska nad Zielonym Stawem Kieżmarskim. Niemniej jednak ten wodospad jest nieznany większości turystów, ponieważ leży poza znakowanym szlakiem turystycznym.
Większe wodospady są w Białej Wodzie: Wodospad Kacza Siklawa ok. 15 m wysokości, utworzony z Kaczego Potoku na progu Dolinie Kaczej i Ciężka Siklawa (dawniej Czeski wodospad, 12 m) opadający z progu Ciężkiej Doliny jest znany każdemu odwiedzającemu tę część Tatr.
Źródło:
„Wielka Encyklopedia Tatrzańska” Zofia i Witold H. Paryscy
