Witamina B12 – dyrygent w orkiestrze życia

Zdjęcie: Witamina B12 – dyrygent w orkiestrze życia

Choć nie wysuwa się na pierwszy plan i działa w tle, to od niej zależy harmonijne działanie całego organizmu. Koordynuje działanie różnorodnych układów, sprawiając, iż nasze ciało funkcjonuje jak dobrze zgrany zespół!

Witamina B12 jest niezbędnym składnikiem odżywczym, który odgrywa kluczową rolę w zdrowiu układu nerwowego, w funkcjonowaniu układu krwiotwórczego i syntezie DNA! Witamina B tabletki często przyjmujemy, nie mając choćby świadomości, jak istotną rolę pełnią te związki dla naszego zdrowia. Dziś przyszła pora na kobalaminę. Poznaj najważniejsze informacje na temat wyjątkowej witaminy – B12!

Ciekawostki o kobalaminie

Witamina B12 jest unikalna, ponieważ w jej strukturze znajduje się atom kobaltu, który jest najważniejszy dla jej funkcji biologicznych. Jest to jedyna witamina zawierająca ten pierwiastek! Kobalt w B12 można przyrównać do „silnika”, który napędza procesy życiowe na poziomie molekularnym.

Witamina B12 jest wytwarzana wyłącznie przez mikroorganizmy, głównie bakterie i archeony. Do głównych źródeł tego związku należą produkty pochodzenia zwierzęcego: mięso, ryby, jaja, mleko i jego przetwory. Nie występuje on w roślinach, dlatego osoby na diecie wegańskiej są szczególnie narażone na niedobory. Do grupy osób zagrożonych zbyt niskim poziomem B12 należą także osoby starsze i z dysfunkcją żołądka, ponieważ do dobrego przyswojenia kobalaminy potrzebne jest specyficzne białko produkowane w żołądku. Z wiekiem obniża się poziom kwasu żołądkowego, a tym samym zmniejsza się produkcja tego właśnie białka odpowiedzialnego za transport witaminy B12 w jelicie cienkim.

B12 a zdrowie mózgu

Badania wykazały, iż niedobór witaminy B12 jest związany z pogorszeniem funkcji poznawczych, a choćby ryzykiem demencji. W jednym z badań opublikowanym w Neurology w 2013 roku zauważono, iż osoby z niskim poziomem B12 mają większe ryzyko zaniku kory mózgowej i problemów z pamięcią. Jest to stan typowy dla schorzeń neurodegeneracyjnych związanych ze starzeniem się organizmu, ale też z zaburzeniami funkcji mózgu, których przyczyną może być udar, uraz głowy czy choroba Parkinsona.

Wpływ na zdrowie psychiczne

Witamina B12 odgrywa istotną rolę w syntezie neuroprzekaźników, takich jak serotonina i dopamina. Niedobory mogą przyczyniać się do depresji i stanów lękowych. Badanie z 2020 roku opublikowane w BMC Psychiatry wykazało, iż osoby z depresją miały niższe poziomy witaminy B12 w porównaniu do grupy kontrolnej. Niedobór tego związku może prowadzić do:
– zmniejszenia produkcji serotoniny i dopaminy (co jest związane z toksycznym wpływem homocysteiny na układ nerwowy),
– zaburzeń nastroju,
– problemów z koncentracją i motywacją,
– dysfunkcji neurologicznych takich jak mrowienie, drętwienie czy problemy z równowagą.

Witamina B12 a serce

B12 pomaga obniżyć poziom homocysteiny – aminokwasu, którego nadmiar jest związany z chorobami sercowo-naczyniowymi.Homocysteina działa toksycznie na komórki śródbłonka wyściełające wewnętrzną warstwę naczyń krwionośnych. Może powodować:
– uszkodzenie,
– zmniejszenie elastyczności naczyń,
– zwiększenie przepuszczalności ścian naczyń.
Uszkodzenie śródbłonka sprzyja rozwojowi miażdżycy, ponieważ umożliwia łatwiejsze odkładanie lipidów i innych substancji w ścianach naczyń, prowadzi do pogrubienia i skurczu naczyń, hamuje naturalne procesy przeciwzakrzepowe a choćby zwiększa lepkość płytek krwi!Badania wykazały, iż suplementacja B12 (wraz z kwasem foliowym i witaminą B6) może zmniejszyć poziomy homocysteiny i poprawić zdrowie serca.

Dowiedziono także, iż niedobory mogą prowadzić do anemii megaloblastycznej, czyli zmniejszenia liczby czerwonych krwinek, w których obserwuje się też niskie wartości hemoglobiny.

Związek z chorobami skóry

Witamina B12 wspiera zdrowie skóry poprzez stymulację regeneracji komórek, redukcję stanów zapalnych, ochronę przed stresem oksydacyjnym i poprawę mikrokrążenia. Kobalamina wspiera syntezę białek strukturalnych skóry, takich jak kolagen i keratyna. Poprawia przepływ krwi w skórze i zapewnia jej lepsze odżywienie. Jej niedobór może prowadzić do suchości, stanów zapalnych i przebarwień, dlatego odpowiednia dieta, suplementacja i miejscowe stosowanie witaminy B12 mogą pomóc w utrzymaniu zdrowej i promiennej skóry:
– zmniejsza stan zapalny i swędzenie u osób z egzemą,
– stosowanie miejscowe kremów z witaminą B12 wykazuje działanie łagodzące, redukując zaczerwienienie i suchość skóry,
– suplementacja lub miejscowe stosowanie B12 pomaga w regeneracji skóry dotkniętej łuszczycą.
Natomiast z niedoborem tej witaminy wiążą się następujące dysfunkcje skóry:
– nasilają się objawy łuszczycy poprzez zwiększenie stanów zapalnych,
– dochodzi do wysuszenia skóry, pęknięć w kącikach ust oraz zaczerwienień,
– w wyniku niedokrwistości megaloblastycznej, która zmniejsza ilość tlenu docierającego do komórek skóry, cera staje blada i zmęczona,
– mogą wystąpić przebarwienia (hiperpigmentacja skóry), szczególnie w obszarze dłoni i stóp,
– widoczny jest wolniejszy proces gojenia się drobnych uszkodzeń skóry.

Najgorsze skutki niedoboru B12

Wielość zadań, jaka spoczywa na witaminie B12 powoduje, iż nasz organizm nie jest w stanie prawidłowo bez niej działać. Może zebranie najgorszych skutków niedoboru tej witaminy w jednym miejscu uświadomi, jak bardzo jest nam potrzebna:
1. Skutki neurologiczne
a) neuropatia obwodowa:

• uczucie mrowienia, drętwienia i pieczenia w dłoniach i stopach,
• może prowadzić do utraty czucia w kończynach, osłabienia mięśniowego i problemów z równowagą.

b) zaburzenia poznawcze:

• problemy z pamięcią, koncentracją i funkcjami poznawczymi,
• W skrajnych przypadkach rozwój otępienia lub objawy przypominające chorobę Alzheimera.

c) mielopatia:

• uszkodzenie osłonek mielinowych w rdzeniu kręgowym (zwyrodnienie sznurów bocznych i tylnych), prowadzące do trudności z poruszaniem się.

d) zaburzenia psychiczne:

• objawy depresyjne, stany lękowe, drażliwość, a choćby psychozy.

2. Skutki hematologiczne
a) anemia megaloblastyczna:

• niedobór B12 zaburza syntezę DNA w szpiku kostnym, powodując powiększenie i deformację czerwonych krwinek,
• objawy: bladość, osłabienie, szybkie męczenie się, duszność.

b) pancytopenia:

• w skrajnych przypadkach może dojść do spadku liczby wszystkich komórek krwi (białych, czerwonych, płytek), co zwiększa ryzyko infekcji i krwawień.

3. Skutki metaboliczne
a) podwyższony poziom homocysteiny:

• niedobór B12 prowadzi do gromadzenia homocysteiny, która jest toksyczna dla naczyń krwionośnych,
• może zwiększać ryzyko miażdżycy, zawałów serca i udarów.

b) zaburzenia energetyczne:

• osłabienie syntezy energii na poziomie komórkowym, co prowadzi do chronicznego zmęczenia i osłabienia

4. Zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych
a) podwyższony poziom homocysteiny, spowodowany niedoborem witaminy B12, jest silnie związany z:

• miażdżycą,
• nadciśnieniem tętniczym,
• zawałami serca i udarami.

5. Problemy z układem pokarmowym
a) zapalenie języka i jamy ustnej:

• zaczerwieniony, bolesny język (glossitis) z wygładzonymi brodawkami.

b) brak apetytu i spadek masy ciała:

• niedobór witaminy B12 może wpływać na trawienie i wchłanianie pokarmów.

6. Wady płodu
a) niedobór B12 u kobiet w ciąży może zwiększać ryzyko:

• wad cewy nerwowej u płodu (podobnie jak w przypadku niedoboru kwasu foliowego),
• poronień i przedwczesnego porodu,
• niskiej masy urodzeniowej noworodka.

7. Potencjalne trwałe uszkodzenia
Jeśli niedobór nie zostanie wykryty i leczony na czas, neurologiczne skutki, takie jak neuropatia czy mielopatia, mogą stać się trwałe i nieodwracalne.

Dbanie o odpowiedni poziom witaminy B12 u seniorów ma najważniejsze znaczenie dla ich jakości życia i zachowania niezależności w codziennych czynnościach! Bez witaminy B12 komórki nie mogą się adekwatnie pracować – powstają błędy w produkcji krwinek, komunikacja nerwowa szwankuje, a energia staje się niedostępna. Bez niej nasz organizm słabnie – pojawiają się zmęczenie, zamglenie umysłu. Kobalamina jest naszemu ciału potrzebna jak dyrygent dla orkiestry – zarządza działaniami mnóstwa instrumentów, którymi są nasze komórki i całe układy. Jest niezbędna dla utrzymania równowagi i adekwatnej dynamiki.